Η 100ή επέτειος της Μικρασιατικής Καταστροφής δεν είχε την αίγλη των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση. Διερωτάται κανείς για τα αίτια της υποτονικότητας. Μια γρήγορη εξήγηση προσφέρει η σημερινή συγκυρία: ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιούργησε μια αίσθηση μόνιμης κρίσης (permacrisis) που παραμέρισε τον ιστορικό προβληματισμό. Επειδή, όμως, κρίσεις προϋπήρχαν, αναζητούνται και ειδικότεροι λόγοι αμηχανίας. Προφανώς, η Μικρασιατική Καταστροφή είναι δυσάρεστο θέμα. Αφορά μια ήττα – στρατιωτική, πολιτική, ιδεολογική. Η κοινωνική ενσωμάτωση των προσφύγων αποτελεί μια δεύτερη πηγή εσωστρέφειας. Οικονομικά αποκαταστάθηκαν γρήγορα με τον συνδυασμό της αγροτικής μεταρρύθμισης και Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ). Ωστόσο, έπαψαν να είναι ορατοί ως «φτωχοί συγγενείς» δεκαετίες αργότερα. Το πανηγυρικό στοιχείο, το οποίο προϋποθέτει ένα ενιαίο αφήγημα, προσκρούει τελικά πάνω στις διαιρετικές τραυματικές αναμνήσεις ενός μεγάλου μέρους των σημερινών Ελλήνων.
Πρόσθετο λόγο απώθησης αποτελεί η επιρροή του Εθνικού Διχασμού σε σύγχρονες πολιτικές ταυτότητες. Κάθε συζήτηση για τη Μικρασιατική Καταστροφή πυροδοτεί το ζήτημα των ευθυνών βενιζελικών και αντιβενιζελικών. Το ρήγμα διχάζει και την ιστοριογραφία, όπως έδειξαν φέτος η βιβλιογραφική παραγωγή και οι συνεδριακές συζητήσεις. Διακρίνονται τρεις κατηγορίες εκδόσεων με βάση τις θεματικές: η πρώτη αφορά τη ζωή των προσφύγων, η δεύτερη τη λήψη αποφάσεων από πολιτικούς παράγοντες, η τρίτη μαρτυρίες από το μέτωπο.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
