Μια άλλη προσέγγιση για την προσφυγή στη Χάγη

Πολύ μελάνι έχει χυθεί συζητώντας τα υπέρ και τα κατά μιας προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο, που θα κληθεί με τη συμφωνία των μερών να επιλύσει την ή τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις όμως δεν αναιρούν τον συνεχιζόμενο διάλογο κωφών: αναλισκόμεθα σε παράλληλους μονολόγους χωρίς να έχει επιτευχθεί καμία πρόοδος επί της ουσίας. Αντιθέτως, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι με τον τρόπο αυτόν παγιώνονται οι αντιτιθέμενες θέσεις και οι κυβερνήσεις και των δύο πλευρών εγκλωβίζονται σε προσεγγίσεις, από τις οποίες γίνεται ολοένα δυσκολότερο να αποδεσμευθούν χωρίς σοβαρό πολιτικό κόστος. Στο μεταξύ, στον πραγματικό κόσμο οι γειτονικές χώρες επεκτείνουν τις θαλάσσιες ζώνες τους και προχωρούν στην αξιοποίηση του θαλάσσιου πλούτου που βρίσκεται σε αυτές.

Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (ΣΔΘ), όμως, δεν προβλέπει έναν μόνο μηχανισμό επίλυσης διαφορών. Πέραν της δυνατότητας τα δύο μέρη να φέρουν τις προκύπτουσες από τη Σύμβαση διαφορές τους ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου στη Χάγη, του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της Θάλασσας ή ενός διαιτητικού σχηματισμού, το άρθρο 298 παρέχει τη δυνατότητα επίλυσης διαφορών οριοθέτησης με τον μηχανισμό της συνδιαλλαγής. Η διαδικασία αυτή έχει ελάχιστα χρησιμοποιηθεί: μία φορά το 1988 μεταξύ Νορβηγίας και Ισλανδίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών περί το νησί Jan Meyen και προσφάτως το 2018 μεταξύ Αυστραλίας και Ανατολικού Τιμόρ, με την οποία φαίνεται να κλείνει μια διαμάχη που πηγαίνει πίσω πάνω από 50 χρόνια. Αναρωτιέμαι γιατί να μην προσπαθήσουμε να ξεφύγουμε από τη διμερή μετωπική σύγκρουση μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, κάνοντας ένα βήμα στο πλάι στηριζόμενοι σε εμπειρίες που έρχονται από την άλλη πλευρά του πλανήτη. Τι είναι αυτό που θα εμπόδιζε όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, την Ιταλία, την Αλβανία, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο, οι περισσότερες των οποίων έχουν ήδη εκκρεμείς διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους, να επιδιώξουν μια συνδιαλλαγή με την οποία θα ρυθμίσουν κατά τρόπο οριστικό και μη επιδεχόμενο καμία περαιτέρω αμφιβολία όλες τις σχετικές διαφορές τους;