Μεταπολεμικές ελληνογερμανικές σχέσεις

Οι ελληνογερμανικές σχέσεις αποτελούν ένα σημαντικό κεφάλαιο – σωστότερα, κεφάλαια – της σύγχρονης ιστορίας μας, με αντιφατικές ερμηνείες, ιδεολογικοπολιτικές χρήσεις και εκτεταμένες αποσιωπήσεις. Αναμφίβολα, η περίοδος της γερμανικής κατοχής με τις ζοφερές της συνέπειες για την Ελλάδα άφησε ένα ισχυρό τραυματικό αποτύπωμα που ακόμη και σήμερα χάσκει σε ανοιχτή πληγή. Για τον λόγο αυτόν, αλλά όχι αποκλειστικά, η περίοδος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έχει μελετηθεί διεξοδικά από τους ιστορικούς. Αντίστοιχο ιστοριογραφικό ενδιαφέρον υπήρξε για την περίοδο της βασιλείας του Oθωνα Α’, την οποία οι Ελληνες ονόμασαν «βαυαροκρατία», ως εποχή θεμελίωσης του σύγχρονου ελληνικού κράτους αλλά και λόγω της σφοδρής πολιτικής σύγκρουσης που κατέληξε στην έξωση του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας. Αντιθέτως, σιωπή και άγνοια καλύπτει μεγάλες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας, όπου όμως υπήρξαν σημαντικές ελληνογερμανικές διασταυρώσεις. Το Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, στο πλαίσιο της μακράς του ακαδημαϊκής συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο του Ρέγκενσμπουργκ, συντόνισε ένα ερευνητικό/εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Οι ξεχασμένες δεκαετίες: Ελληνογερμανικές σχέσεις από τα τέλη του 1950 ως τη δεκαετία του 1980», όπου συνεργάστηκαν και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Λάιμπνιτς για την Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Στόχος του έργου ήταν η ανάδειξη κεντρικών πτυχών των ελληνογερμανικών σχέσεων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις οποίες μέχρι στιγμής δεν είχε επικεντρωθεί το ενδιαφέρον της ιστορικής έρευνας, ώστε να γίνουν κατανοητές θεμελιώδεις αλλαγές στις διμερείς σχέσεις σε ένα διεθνές περιβάλλον που καθοριζόταν από τον Ψυχρό Πόλεμο και την έναρξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Επιλέχθηκαν τέσσερις θεματικές ενότητες οι οποίες συνδυάζουν την πολιτική με την κοινωνική και την πολιτισμική ιστορία: η ελληνική οικονομική μετανάστευση προς την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ), ο μαζικός τουρισμός από την ΟΔΓ προς την Ελλάδα, η συμμετοχή της ΟΔΓ στη διαδικασία εισόδου της Ελλάδας στην ΕΟΚ, και η αντίσταση εναντίον της δικτατορίας των συνταγματαρχών στη Δυτική Γερμανία.