Η πανδημία, τα εμβόλια και οι πατέντες

Ηεπέκταση της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο έθεσε το ερώτημα εάν οι μέχρι τώρα κανόνες, που ορίζουν τα δικαιώματα και τον τρόπο χρήσης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, χρειάζονται αναθεώρηση σε ιδιαίτερες περιπτώσεις. Η απλή σκέψη, ότι όλοι θα πρέπει σε περίπτωση πανδημίας να έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν ακόμη και τα προστατευόμενα από τα διπλώματα φάρμακα, παραβλέπει ένα σημαντικό στοιχείο. Τα φάρμακα αυτά όπως και κάθε εφεύρεση έχουν προϊστορία. Η παραγωγή είναι δυνατή μόνο σε ένα περιβάλλον, το οποίο έχει ένα υψηλό τεχνολογικό επίπεδο και που είναι σε θέση να ορίζει τις συνθήκες και τους τρόπους αποτελεσματικής αξιοποίησής τους. Η εφαρμογή τους κατά κανόνα δεν είναι δυνατή από τον καθένα, επειδή προϋποθέτει υψηλό επίπεδο τεχνικών γνώσεων. Η χρήση της ευρεσιτεχνίας, χωρίς να υπάρχει ένα απαραίτητο τεχνικό περιβάλλον, μπορεί να έχει αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή τη συνέχιση και εντατικοποίηση της ασθένειας ή περισσότερους θανάτους. Επιπρόσθετα, η δωρεάν παροχή του φαρμάκου σε όλους θα λειτουργήσει ανασχετικά για την έρευνα. Ποιο συμφέρον θα έχει μια επιχείρηση να δαπανήσει και να ερευνήσει χωρίς ανταμοιβή; Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας είναι ένα κίνητρο έρευνας.

Η άρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Pfizer για παραχώρηση της χρήσης του εμβολίου σε ορισμένες χώρες, είναι σύμφωνη με το οικονομικό πολιτικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών. Εμβόλια κατά του κορωνοϊού εφευρέθηκαν και σε άλλες χώρες, όπως στη Ρωσία, στην Κίνα, στη Μεγ. Βρετανία. Καμία από τις επιχειρήσεις των χωρών αυτών δεν διέθεσε δωρεάν το εμβόλιό της για παγκόσμια χρήση. Γεγονός είναι επίσης, ότι ο κορωνοϊός έχει ήδη προκαλέσει τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων. Εως ότου εξασφαλισθεί η αποτελεσματική καταπολέμησή του σε παγκόσμια κλίμακα, θα συνεχίσουν εκατομμύρια να κινδυνεύουν και να πεθαίνουν εκατοντάδες χιλιάδες. Πρόκειται για μια επιδημία, η οποία ξεπέρασε κάθε όριο προηγούμενης ασθένειας και επεκτάθηκε στην Ασία, στην Αφρική, στη Νότια Αμερική, σε περιοχές που δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες καταπολέμησής της, όπως η Ευρώπη, οι ΗΠΑ ή η Κίνα. Γι’ αυτό και σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων ήταν η Ινδία, η Νέα Ζηλανδία, η Γαλλία, ζήτησαν τη θέσπιση μια ρύθμισης η οποία να επιτρέπει την ελεύθερη χρήση του εμβολίου. Το αίτημα αυτό έγινε ευρύτερο αποδεκτό και από Διεθνείς Οργανισμούς, όπως οι «Γιατροί χωρίς Σύνορα» και η «OXFAM International». Τα αιτήματα αυτά δεν εισακούστηκαν, ούτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε από άλλες χώρες με διαφορετικά καθεστώτα. Ολες αυτές έχουν στηρίξει την πρόοδό τους όχι μόνον στην έρευνα, αλλά και στην αξιοποίηση των όσων προκύπτουν από την ελεύθερη πρωτοβουλία παραγωγής του εμβολίου και την καθιέρωσή του ως πνευματικής ιδιοκτησίας.