Είναι κάπως αμήχανο να συναντάς ανθρώπους για τους οποίους ξέρεις πολλά από πριν. Πόσω μάλλον συγγραφείς, το έργο των οποίων έχει γράψει μέσα σου. Ενας από τους αγαπημένους μου πεζογράφους υπήρξε ανέκαθεν ο Πολ Οστερ.
Την άνοιξη του 2003, σε ένα Φεστιβάλ Λογοτεχνίας στο Μόντρεαλ γνώρισα τη σύζυγό του, την πολύ καλή επίσης συγγραφέα Σίρι Χούστβεντ, μια πανύψηλη, όμορφη γυναίκα με μυαλό ξυράφι. Από τότε είχα ανοιχτή πρόσκληση στο σπίτι των Οστερ στο Μπρούκλιν. Ετσι, όταν τέλη 2004 βρέθηκα στη Νέα Υόρκη, κανονίσαμε να βρεθούμε.
Ενα μικρό αλλά σημαντικό επεισόδιο της προσωπικής μου αφήγησης άρχιζε όταν χτυπούσα την πόρτα εκείνου του παλιού ψηλού πέτρινου σπιτιού στη Σέκοντ Στριτ. Μου άνοιξε ο ίδιος ο Πολ, η Σίρι ήταν στην κουζίνα. Ντυμένος στα μαύρα, ψηλός, ευγενής, όμορφος. Με υγρά μάτια – κάτι σαν τον Ομάρ Σαρίφ στις δόξες του χωρίς το μουστάκι. «Πάμε πάνω για φαγητό, έχει έρθει κι ένας φίλος για να δούμε μετά παρέα το ντιμπέιτ Μπους – Κέρι» μου είπε. Προχωρήσαμε στην τραπεζαρία και μου σύστησε τον καλεσμένο του, ο οποίος δεν ήταν άλλος από τον Σάλμαν Ρουσντί. Σημείωση: Επειδή το άρθρο τέλειωσε την ίδια ώρα που έμαθα το τραγικό συμβάν, απλώς το αναφέρω. Και ας το συνυπολογίσει ο αναγνώστης.
Ηταν μια βραδιά γεμάτη ανέκδοτα, λογοτεχνία, πολιτική και μπέιζ μπολ. Στο ντιμπέιτ γελάσαμε και κλάψαμε με την εμφάνιση Μπους, με τον Ρουσντί να έχει σπρώξει την καρέκλα του στο ένα μέτρο από την τηλεόραση καταπίνοντας σχεδόν τα πίξελ.
Οι συμπτώσεις όμως ήταν και η εκκίνηση της μεγάλης κουβέντας που κάναμε στη δεύτερη συνάντησή μας. Αυτή τη φορά ήμασταν οι δυο μας. Κύριο θέμα ήταν μια κοινή εμμονή, η αλληλοδιείσδυση ζωής και τέχνης, εκείνα τα μικρά «μαγικά» συμβάντα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της συγγραφής ενός βιβλίου και επιβεβαιώνονται εκ των υστέρων, τα σχεδόν μεταφυσικά γεγονότα που οδηγούν μια ιστορία σε αναπάντεχα μονοπάτια. Μια «δύναμη» που προσωπικά ονόμαζα «Ο Αγγελος της Αφήγησης». Ο Οστερ με διόρθωσε ευφυέστατα: «Δεν είναι συμπτώσεις, είναι η «Μηχανική της Πραγματικότητας», έτσι δουλεύει ο κόσμος». Ισως κάτι αναμενόμενο από έναν συγγραφέα του οποίου τα βιβλία είναι έμπλεα από ένα, εκ πρώτης όψεως, υπερβατικό θάμβος. Τυχαίες συναντήσεις, συμπτώσεις, παιχνίδια της μοίρας σε έναν χαοτικό κόσμο, που δίνουν στο «τυχαίο» την ταυτότητά του.
Καθίσαμε πέντε σχεδόν ώρες στο σαλόνι του, εκείνος με ένα μπουκάλι κρασί, εγώ με κόκα κόλα λάιτ.
«Μηχανική της ζωής, μην ξεχνάς» μου είπε συντροφεύοντάς με στην έξοδο, επιβεβαιώνοντάς μου το τι θα μου συνέβαινε τα επόμενα χρόνια. Βγαίνοντας, το ψύχος του Μπρούκλιν έσφαζε. Δεν μου έκανε ωστόσο καμία εντύπωση, η θερμοκρασία της βραδιάς θα με προστάτευε τουλάχιστον ως το Μανχάταν.
Σοκαρίστηκα πριν από μέρες όταν έμαθα τα φρικτά νέα.
«Στις 20 Απριλίου 2022, λίγες ώρες αφότου αποφυλακίστηκε από τη φυλακή Rikers με εγγύηση 100.000 δολαρίων, έχοντας κατηγορηθεί για τον θάνατο της μικρής κόρης του, ο Ντάνιελ Οστερ, ο ηρωινομανής γιος του Πολ Οστερ, βρέθηκε αναίσθητος σε μια πλατφόρμα του μετρό στο Μπρούκλιν.
Η αστυνομία εντόπισε τον Ντάνιελ, 44 ετών, ξαπλωμένο στην εξέδρα του σταθμού Washington/Clinton Avenue. Πάνω του βρέθηκαν ναρκωτικά και σύνεργα ηρωίνης.
Την Τρίτη, ο Ντάνιελ αποσυνδέθηκε από το σύστημα υποστήριξης ζωής. Η αιτία θανάτου ήταν η ίδια με αυτή με την οποία σκότωσε το 10 μηνών βρέφος του, τη Ρούμπι, το φθινόπωρο σύμφωνα με πηγές: τυχαία υπερβολική δόση ναρκωτικών.
Ο θάνατος του Ντάνιελ ήταν η τελευταία θλιβερή πράξη σε μια σκοτεινή ζωή που σημαδεύτηκε από χρόνια κατάχρηση ναρκωτικών και καταδικάστηκε από δύο τραγικούς θανάτους που σχετίζονται με ναρκωτικά – ο τελευταίος πριν από 26 χρόνια.
Στις 15 Απριλίου 2022, ο Ντάνιελ συνελήφθη και κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία δεύτερου βαθμού και ανθρωποκτονία από αμέλεια της Ρούμπι. Τον Νοέμβριο, είχε πει στην αστυνομία ότι είχε κάνει ένεση ηρωίνης στον εαυτό του και είχε πάρει έναν ύπνο. Ξύπνησε, και βρήκε την ενός έτους κόρη του αναίσθητη, χωρίς αντιδράσεις. Η νεκροψία αργότερα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μωρό πέθανε από υπερβολική δόση φαιντανύλης και ηρωίνης. Η αστυνομία δεν γνωρίζει ακόμη πώς η Ρούμπι ήπιε τα ναρκωτικά, αν και ο Ντάνιελ παραδέχτηκε ότι είχε δόσεις ηρωίνης στο διαμέρισμα.
Υπάρχει παρελθόν. Τον Μάρτιο του 1996, ο Ντάνιελ ήταν 18 ετών. Βρισκόταν στο Hell’s Kitchen, όταν ο διαβόητος οργανωτής πάρτι στη Νέα Υόρκη Μάικλ Αλιγκ και ο Ρόμπερτ «Φριζ» Ριγκς δολοφόνησαν τον έμπορο ναρκωτικών Αντρέ «Αγγελο» Μελέντεζ. Ο λόγος, κάποιο χρέος για ναρκωτικά. Ο Ντάνιελ Οστερ έλαβε 3.000 δολάρια από τα χρήματα του Μελέντεζ σε αντάλλαγμα για τη σιωπή του. Αργότερα, ομολόγησε ότι έλαβε κλεμμένα αντικείμενα και καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση με αναστολή. Το 2008 και το 2010, ο Ντάνιελ Οστερ συνελήφθη πολλές φορές, μεταξύ άλλων για κατοχή ναρκωτικών.
Ο Ντάνιελ είναι ο γιος του Πολ από τον πρώτο του γάμο με τη Λίντια Ντέιβις, σημαντική θεωρητικό λογοτεχνίας και συγγραφέα. Οι σχέσεις τους ήταν πάντοτε τεταμένες. Ο Ντάνιελ απειλούσε τη Σίρι, ήταν μια δυσλειτουργική σχέση που είχε καταλήξει στην απομάκρυνση των δύο ανδρών. Από το λίγο που συζητήσαμε με τον Πολ όταν κάναμε παρέα. κατάλαβα ότι ήταν το όχι τόσο κρυφό τραύμα της οικογένειας. Δεν ήθελαν να επεκταθούν σε λεπτομέρειες. Και ο Πολ αλλά και η Σίρι έχουν γράψει βιβλία στα οποία ο Ντάνιελ υπάρχει ως χαρακτήρας.
Η «Μηχανική της Πραγματικότητας» έπεσε βαριά πάνω στον Πολ και την οικογένειά του. Τα 75 του, έχασε εγγονή και γιο μέσα από μια ανείπωτη τραγωδία. Δεν αναφέρομαι καν στο φρικτό συμβάν με τον καλύτερό του φίλο, Ρουσντί. Δεν ξέρω τι θα κάνει στο μέλλον. Εάν πρόκειται κάποτε να γράψει γι’ αυτό ή όχι. Κάθε ιστορία περιέχει μέσα της πληθώρα ιστοριών. Η οικογενειακή είναι ο βασιλιάς. Και ο τελικός κριτής. Οι χαραμάδες που μας φέρνουν στον κόσμο μπορεί να κλείνουν πολύ γρήγορα. Και τότε μένουμε μόνοι, ανυπεράσπιστοι, με τις ασπίδες και τα βέλη μας.
Ο κ. Αλέξης Σταμάτης είναι συγγραφέας.
