Η «γκρίζα προοπτική» των διερευνητικών επαφών

Στις διερευνητικές επαφές που επανεκκινούν σχεδόν μετά από μια πενταετία η Τουρκία προσέρχεται «εκούσα-άκουσα» και μετά από μια περίοδο συνεχών αναβολών αλλά και προσπαθειών επίρριψης της ευθύνης για τη μη επανέναρξή τους στην Ελλάδα. Πράγματι, η επαναφορά της Τουρκίας σε ένα σταθερότερο πλαίσιο σχέσεων με την Ελλάδα κατέστη υποχρεωτική μετά από μια μακρά περίοδο «αυτονόμησης» της εξωτερικής της πολιτικής, συνεχούς απομάκρυνσης από τη Δύση, ανάπτυξης επιθετικής και παράνομης συμπεριφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο και δημιουργίας παραστάσεων απειλής στα περισσότερα κράτη της περιοχής και σε πολλές αραβικές χώρες.

Ειδικότερα, η πίεση για επιστροφή της Τουρκίας στις διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα συνδέεται με μια σειρά εξελίξεων, που αναπτύσσονται, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά, σε συστημικό και περιφερειακό επίπεδο: (α) την εκλογή Μπάιντεν στις ΗΠΑ και την αναμενόμενη ενίσχυση του ελέγχου της συμπεριφοράς της Τουρκίας με τρόπο σαφέστερο και δυναμικότερο από εκείνον της εποχής Τραμπ (οικονομικές κυρώσεις, σκλήρυνση στάσης των ΗΠΑ απέναντι σε αντιδυτικές επιλογές της Τουρκίας), (β) τις αποφάσεις της ΕΕ που εξαρτούν το μέλλον των ευρω-τουρκικών σχέσεων και το ενδεχόμενο προώθησης της λεγόμενης «θετικής ατζέντας» από την εγκατάλειψη της επιθετικής και παράνομης συμπεριφοράς της στην Ανατολική Μεσόγειο, την υιοθέτηση μιας στάσης σταθερής και μόνιμης αποκλιμάκωσης και τελικώς τη συμμετοχή της Τουρκίας σε διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα και (γ) με την αποσύνδεση του Κυπριακού προβλήματος – την οποία κατέστησαν σαφή με δηλώσεις τους τόσο ο πρόεδρος όσο και ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου – από τη δυνατότητα της Ελλάδας να επιτύχει μέσω των διερευνητικών επαφών ένα σταθερότερο πλαίσιο σχέσεων με την Τουρκία. Στις παραπάνω συστημικές και περιφερειακές πιέσεις προστίθεται βεβαίως (δ) η εξαιρετικά δύσκολη και επισφαλής οικονομική πραγματικότητα που επιβάλλει στην Τουρκία την επαναπροσέγγιση των σημαντικότερων οικονομικών της εταίρων και τη συνακόλουθη προσέλκυση ξένων επενδύσεων.