Η επιστήμη στο στόχαστρο

Η επιστήμη συχνά προχωρεί με τη γνωστή ποπεριανή μέθοδο «της δοκιμής και του σφάλματος» (trial-and-error), με τη λογική της επαληθευσιμότητας ή διαψευσιμότητας των εκάστοτε επιστημονικών πορισμάτων. Τα τελευταία μπορεί συχνά να έχουν προσωρινή ισχύ, καθώς ενδέχεται να ανατραπούν από νεότερα δεδομένα. Απόλυτη βεβαιότητα δεν μπορεί να υπάρξει.

Ετσι, σε κάθε επιστημονική τοποθέτηση ή πρόβλεψη ενυπάρχει ο κίνδυνος της μεταγενέστερης επιστημονικής εξέλιξης (development risk), ο κίνδυνος δηλαδή της εκ των υστέρων διάψευσης των μέχρι πρότινος κρατουσών επιστημονικών παραδοχών. Οι νομικοί ιδίως τυχαίνει να γνωρίζουμε καλά αυτόν τον κίνδυνο: κατά το δίκαιο της ευθύνης του παραγωγού ελαττωματικών προϊόντων, ένας παραγωγός μπορεί να απαλλαγεί από την ευθύνη του για τη βλάβη που προξενεί ένα ελαττωματικό προϊόν του (λ.χ. ένα φάρμακο), μεταξύ άλλων αν αποδείξει ότι, όταν το προϊόν του τέθηκε σε κυκλοφορία, το γενικό επίπεδο των επιστημονικών και τεχνικών γνώσεων δεν επέτρεπε τη διάγνωση του ελαττώματος (λ.χ. τον εντοπισμό μιας επικίνδυνης παρενέργειας του φαρμάκου). Γιατί, όμως, έχει σημασία να τονίζει κανείς τώρα όλα αυτά;