Με αφορμή την επέτειο για τα διακόσια χρόνια από το 1821 κυκλοφορούν δεκάδες βιβλία, προσεγγίζοντας την Επανάσταση από ποικίλες οπτικές γωνίες. Κάποιες, μάλιστα, από αυτές τις προσεγγίσεις είναι αρκετά πρωτότυπες, όπως για παράδειγμα η αξιοποίηση οθωμανικών πηγών. Κάποιες άλλες πάλι, δεν διστάζουν να θέσουν τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων αναφορικά με ορισμένες μαύρες σελίδες εκείνης της περιόδου, είτε αυτές αφορούν τις ανελέητες εμφύλιες συγκρούσεις και τα αίτιά τους, είτε θηριωδίες Ελλήνων (εφάμιλλες ίσως με εκείνες των Οθωμανών στη Χίο και στα Ψαρά), οι οποίες διαπράχθηκαν με θύματα αμέτοχους στις πολεμικές συγκρούσεις μουσουλμανικούς αλλά και εβραϊκούς πληθυσμούς.
Πολύτιμο βοήθημα για όποιον θέλει να σκαλίσει αυτά τα ζητήματα χωρίς να φοβάται τι θα βρει «από κάτω», η «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης» του Φίνλεϊ, που την προσφέρει αυτόν τον καιρό το «ΒΗΜΑ». Το κεφάλαιο για την επανάσταση στη Μολδοβλαχία, ας πούμε, είναι άκρως διαφωτιστικό, τόσο για την επιπόλαιη διαχείριση του όλου εγχειρήματος από τον Υψηλάντη, όσο και για τον χαρακτήρα της εξουσίας που ασκούσαν στις λεγόμενες Παραδουνάβιες Ηγεμονίες οι οσποδάροι, συνήθως Φαναριώτες. Χρήσιμο είναι επίσης ότι πληροφορείται ο αναγνώστης πως και στα δυο αυτά «μαύρα κεφάλαια» του ’21, τους εμφύλιους πόλεμους και τις θηριωδίες κατά αμάχων, το κίνητρο ήταν πρωτίστως ο «μπεζαχτάς». Στην περίπτωση των εμφυλίων, ποιος θα προλάβει να βάλει πρώτος χέρι στα δάνεια. Στις σφαγές των αμάχων, το πλιάτσικο, εξού και η μπάλα έπαιρνε κατά κανόνα και τους εβραίους. Ολων ίσως των συμπολιτών μας έχει πάρει κάτι το αφτί τους για τα αίσχη που ακολούθησαν την άλωση της Τριπολιτσάς (παραλίγο από αυτά να χαντακωθεί η Επανάσταση, καθώς προκάλεσαν φρίκη στην Ευρώπη), αλλά ο Φίνλεϊ δεν παραλείπει να μας θυμίσει επίσης όσα είχαν προηγηθεί στο Βραχώρι (Αγρίνιο), στα Σάλωνα (Αμφισσα), στη Μονεμβασία, στην Πύλο, και αλλού. Εκεί, άμαχοι πολιορκημένοι, μουσουλμάνοι, εβραίοι και άλλοι, παραδόθηκαν στους Ελληνες πολιορκητές με τη διαβεβαίωση ότι θα τους αφήσουν (με το αζημίωτο, βέβαια) να φύγουν. Ομως, σφαγιάστηκαν ανηλεώς, κατά παράβαση της όποιας συμφωνίας, και βέβαια το βιος τους λεηλατήθηκε.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
