Για ποιον κτυπούν οι καμπάνες του κοινωνικού αυτοματισμού;

Το 2010 στην Πλατεία των αγανακτισμένων κτύπησαν οι καμπάνες του τέλους της Μεταπολίτευσης. Οχι γιατί κατέρρευσε ο παραδοσιακός δικομματισμός ΠαΣοΚ και ΝΔ, αλλά γιατί κατέρρευσαν οι «ανοχές» που κρατούσαν τη συνοχή της μεταπολιτευτικής κοινωνίας. Μερικοί κρίνουν το τέλος ή τη συνέχεια της Μεταπολίτευσης αθροίζοντας τα ποσοστά των δύο μεγάλων κομμάτων. Κάνουν λάθος. Κάθε ιστορική περίοδος καθορίζεται από τις αξίες που επικρατούν σε αυτή. Στη Μεταπολίτευση επικράτησαν οι αξίες της πολιτικής συμμετοχής και αλληλεγγύης. Αυτές διαμόρφωσαν το ισχυρό ΠαΣοΚ. Βεβαίως αυτές ήταν εύκολο να διατηρούνται σ’ ένα περιβάλλον διαρκούς ανοδικής κινητικότητας όλων. Μεσαία και κατώτερα στρώματα ήταν αλληλέγγυα αφού έβλεπαν πως κανένας από τους δύο δεν έχανε απ’ αυτή τη συμβίωση. Τα κατώτερα στρώματα γίνονταν μεσαία και τα μεσαία ανέβαιναν ακόμη ψηλότερα.

Η ελληνική κοινωνία άλλαξε πολύ με την είσοδό της στον 21ο αιώνα. Μετά δε το 2010 από ένα τμήμα της ξεπήδησε στην κοινωνία το μίσος και ο κοινωνικός αυτοματισμός που κρυβόταν πίσω από την ευημερία των προηγούμενων δεκαετιών. Από τη στιγμή της κρίσης και ύστερα, όταν και στην Ελλάδα φάνηκε πως τελείωσαν οι εποχές της ανοδικής κινητικότητας, η αλληλεγγύη αντικαταστάθηκε απ’ τις ιδέες του κοινωνικού αυτοματισμού των άνω (μεσαία και ανώτερα στρώματα) και των κάτω (φτωχοί και άνεργοι). Οταν οι μεσαίοι άρχισαν να γίνονται φτωχοί και οι φτωχοί κοινωνικοί παρίες ή «απορρίμματα», τότε με δεδομένη την αδυναμία του Κινήματος Αλλαγής να παρουσιάσει μια αφήγηση κατά του κοινωνικού αυτοματισμού, η αλληλεγγύη παραχώρησε τη θέση της στον φόβο από τις ελίτ αλλά και από τους φτωχούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να γίνει ΠαΣοΚ στη θέση του ΠαΣοΚ. Είχε την ίδια επιτυχία με τον συμπαθή Ιζνογκούντ. Μετά το παραλίγο καταστροφικό δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015 αποξενώθηκε τόσο απ’ αυτούς που χόρευαν τσιφτετέλια στην Πλατεία Συντάγματος (σημερινοί αντιεμβολιαστές) όσο και από μια κρίσιμη μάζα υποστηρικτών τού «Μένουμε Ευρώπη».