Ενας σκύλος περπατάει γρήγορα στην Πατησίων. Σχεδόν τρέχει, είναι πολύ βιαστικός. Πόσες πιθανότητες δίνεις να τρέχει για να προλάβει το ντέρμπι Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός στην τηλεόραση; Μη βιαστείς να απαντήσεις. Ας το κάνουμε πιο επικίνδυνο, να μην είναι τελείως ανέξοδη η απάντηση. Αν οι πιθανότητες που δίνεις είναι μηδέν στο τρισεκατομμύριο (ή σε κάποιον αριθμό που πλησιάζει το άπειρο) και αποδειχτεί πως έχεις δίκιο, κερδίζεις είκοσι χρόνια παραπάνω ζωής από όσο θα ζούσες. Αν όμως κάνεις λάθος, χάνεις αμέσως τη ζωή σου.
Το σκέφτεσαι; Πιστεύεις πως αποκλείεται να τρέχει ένα σκυλί για να προλάβει ένα ματς στην τηλεόραση; Πολύ λογική η σκέψη σου, αλλά πραγματικά δεν θα έδινες ούτε μία πιθανότητα, μία στο άπειρο, να ισχύει;
Προσωπικά δεν μηδενίζω τις πιθανότητες για τίποτα απολύτως. Ακόμη και για τον γνωστό «ορισμό του απείρου» που λέει πως αν αφήσουμε έναν πίθηκο πάνω από μια γραφομηχανή να χτυπάει τα πλήκτρα ακανόνιστα, με βάση τις πιθανότητες, κάποια στιγμή θα είναι τέτοιος ο συνδυασμός των χτυπημάτων του που θα γράψει ένα ολόκληρο έργο του Σαίξπηρ. Δεν ξέρω σε πόσα πολλάκις δισεκατομμύρια χρόνια, αλλά θα το καταφέρει.
Είναι λυτρωτική όσο και βασανιστική μια τέτοια παραδοχή. Το ότι τα πάντα μπορούν να συμβούν διαλύει τις σταθερές που έχουμε όλοι ανάγκη στη ζωή μας, αλλά από την άλλη μάς δίνει κι ένα σπουδαίο μάθημα, πως κανείς δεν μπορεί να ελέγξει όλες τις παραμέτρους και την επίδρασή τους, στη δημιουργία ενός γεγονότος. Από φίλους ψυχοθεραπευτές ακούω πως αυτό είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα θέματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Η ανάγκη ελέγχου, που συνήθως μεταφράζεται ως ατόφιος φόβος για το παρακάτω της ζωής. Ή ως ανάγκη να πιστεύουμε πως οι πράξεις μας δεν είναι έρμαιο στα καπρίτσια της τυχαιότητας, αλλά δίνουν μορφή στα γεγονότα.
Δεν ξέρω αν υπάρχει άλλος τρόπος να πορευτείς από το να πιστεύεις ταυτόχρονα και στα δύο. Δηλαδή και στη συμμετοχή σου στη διαμόρφωση του σχήματος της ζωής, αλλά και στην αδυναμία σου να ορίσεις οτιδήποτε.
Να δουλεύεις με τα χέρια σου και το μυαλό σου, σαν να εξαρτώνται όλα από εσένα, αλλά να μην παραιτείσαι και να μην πανικοβάλλεσαι όταν αποδεικνύεται πως είσαι ένας κόκκος άμμου απέναντι σε ένα μεγάλο κύμα. Το ‘χουν οι θάλασσες να σηκώνουν κύμα πού και πού.
Ενα καλό παιδί στη γειτονιά διαπράττει το φρικτότερο έγκλημα, ένας σκύλος τρέχει για το ντέρμπι, κάποιος σκοτώνεται από τον βομβαρδισμό της Πανεπιστημίου την ώρα που κάνει τα ψώνια του, μια δική σου πράξη σώζει όλον τον πλανήτη από βέβαιη καταστροφή και χιλιάδες πόλεις σε όλον τον κόσμο παίρνουν το όνομά σου. Μπορεί να μην έχουν όλα τις ίδιες πιθανότητες, αλλά τι σημασία έχει όταν κάτι σχεδόν σίγουρο δεν γίνει ποτέ ενώ κάτι εντελώς απίθανο γίνεται;
Ο Δυτικός κόσμος στήθηκε επάνω στον ορθολογισμό, ο οποίος είναι μια χαρά και εξόχως χρήσιμος, απλώς δεν μπορεί να εξηγήσει το πώς εγώ που η μητέρα μου ήταν δελφίνι και ο πατέρας μου θεός της Αιγύπτου γράφω τώρα αυτό το κείμενο.
Ο κ. Οδυσσέας Ιωάννου είναι συγγραφέας.
