Ενας πόλεμος πολλών επιπέδων

Ηταν σίγουρο, ιδιαιτέρως για όσους έχουν επισκεφθεί την Ουκρανία τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά την εξέγερση της Πλατείας Ανεξαρτησίας, ότι το Κίεβο δεν θα υπέκυπτε εύκολα στη στρατιωτική πίεση της Μόσχας. Αυτό που δεν ήταν δεδομένο και που προσωπικά με εξέπληξε, αν και σημαντικό μέρος του ερευνητικού μου έργου ασχολείται με τη ρωσική εξωτερική πολιτική από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έως και σήμερα, ήταν η προχειρότητα του ρωσικού σχεδιασμού σε στρατιωτικό επίπεδο. Ποσοτικώς αλλά και ποιοτικώς η επιλογή των ρωσικών δυνάμεων ήταν κατώτερη των περιστάσεων και των απαιτήσεων του πολέμου εναντίον των αποφασισμένων Ουκρανών. Ακόμη και η χρήση μονάδων ελίτ, όπως για παράδειγμα το 331ο Αερομεταφερόμενο Σύνταγμα, έγινε με εξαιρετικά λανθασμένο τρόπο, αφού χρησιμοποιήθηκε για στατικές επιχειρήσεις εναντίον των τακτικών ουκρανικών δυνάμεων πέριξ του Κιέβου. Οι βαριές απώλειες του 331ου Συντάγματος και η αναγκαστική απόσυρσή του από το πεδίο των μαχών μαρτυρά την έλλειψη ορθολογικού σχεδιασμού. Οι ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού και επικοινωνιών ήταν προετοιμασμένες, όπως έχω γράψει ξανά, για μικρής χρονικής διάρκειας σύγκρουσης, ενώ το ηθικό των ρώσων στρατιωτών δεν είχε «δουλευτεί» ώστε να είναι προετοιμασμένοι για το τι θα συναντούσαν. Προφανώς, το επιχείρημα της «αποναζιστοποίησης» των spin doctors του Κρεμλίνου κρίνεται ως συνολικά αποτυχημένο αφού δεν κατάφερε να λειτουργήσει ως εργαλείο εσωτερικής και εξωτερικής νομιμοποίησης της εισβολής. Ασφαλώς και οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας ως προς την πορεία του πολέμου την ηρωική αντίσταση των ουκρανικών δυνάμεων ή την εντυπωσιακή επίτευξη συλλογικής «συσπείρωσης γύρω από τη σημαία», βλ. Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Αλλά αποτελεί στοιχείο άξιο αναφοράς η αναπάντεχα κακή επίδοση του ρωσικού στρατού έως σήμερα στην Ουκρανία. Η Ρωσία δεν κερδίζει στρατιωτικά. Ούτε όμως χάνει διεθνοπολιτικά και αυτό είναι κάτι που πρέπει να εξεταστεί σοβαρά από τις ΗΠΑ και τις λοιπές δυτικές δυνάμεις.

Αρχικά, η κίνηση της Gazprom να ζητήσει πληρωμή σε ρούβλι ώστε να μην καταρρεύσει το ρωσικό νόμισμα αλλά και να αναδείξει τις παθογένειες της ευρωπαϊκής ενότητας στον τομέα της ενεργειακής πολιτικής ήταν επιτυχημένη, αν και αναμενόμενη. Στη συνέχεια, η οικονομική πίεση που δημιουργείται στο εσωτερικό της Ευρώπης εξαιτίας της αύξησης της τιμής της οικιακής ενέργειας αλλά και του πετρελαίου κίνησης ή της βενζίνης είναι γεγονός. Η Ρωσία δεν στοχεύει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με τους μηχανισμούς σκληρής ισχύος της. Υποσκάπτει όμως τα αστικά θεμέλια. Χτυπά τις εθνικές οικονομίες επιδιώκοντας τον επόμενο χειμώνα τα άκρα να βρεθούν στους δρόμους σε βίαιες διαδηλώσεις, δημιουργώντας το πλαίσιο για την εμβάθυνση της ριζοσπαστικοποίησης της ήδη ασφυκτικά πιεζόμενης μικρομεσαίας τάξης. Ταυτόχρονα, χτυπά διαρκώς και σε όλα τα επίπεδα μέσω της οξείας ισχύος, δημιουργώντας χιονοστιβάδες ψευδών ειδήσεων σε ελεγχόμενα ΜΜΕ ή μέσω troll λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.