Eνα μάθημα συνταγματικού δικαίου λίγες ημέρες πριν από το Πολυτεχνείο

Λένε ότι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να μιλήσεις για το συνταγματικό δίκαιο είναι μέσα από τις εφημερίδες. Και έχουν απόλυτο δίκιο. Οι εφημερίδες αποτυπώνουν την πολιτική πραγματικότητα και μέσα από τις στήλες τους μπορούν να συναχθούν πολύτιμα συμπεράσματα για τη φύση και τη λειτουργία ενός πολιτεύματος. Υπάρχουν όμως ορισμένα φύλλα εφημερίδων που ξεχωρίζουν και δικαίως μπορούν να χαρακτηριστούν ως «ιστορικά». Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται το «Βήμα της Κυριακής» της 11ης Νοεμβρίου 1973, λίγες ημέρες πριν από την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Είχε συμπληρωθεί ένας μήνας από τότε που η δικτατορία του Γ. Παπαδόπουλου ανέθεσε την πρωθυπουργία στον Σ. Μαρκεζίνη, επιχειρώντας τη μετάβαση σε ένα καθεστώς με ελεγχόμενες εκλογές που μόνον ψευδεπίγραφα θα έφερε τα χαρακτηριστικά του δημοκρατικού πολιτεύματος. «Το Βήμα» στο κύριο άρθρο του με τίτλο «Οι «νεκρές» πλειοψηφίες» επισημαίνει μία από τις βασικές αρχές του συνταγματικού μας δικαίου, ότι δηλαδή η λειτουργία της δημοκρατίας είναι νοητή μόνο σε ένα γνήσιο δημοκρατικό σύνταγμα, προϊόν της λαϊκής συντακτικής εξουσίας: «Αν κατάφερνε [ο Σ. Μαρκεζίνης] έστω να κάμη αδιάβλητες εκλογές, ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα; Θα προέκυπτε μια Βουλή, που θα είχε την ευχέρεια να κινήται στο ΔΟΣΜΕΝΟ συνταγματικό πλαίσιο, με όση δηλαδή άνεση διαθέτουν τα χέρια να κινούνται μέσα στις χειροπέδες! Η εμπλοκή θα αποδειχθή μόνιμη και εκρηκτική, γιατί το κόμμα που θα εκφράζη την πλειοψηφία του λαού θα στομωθή από την προεδρική παντοδυναμία, η οποία θα ματαιώνη άνετα και νόμιμα (ή θα εξουδετερώνη αυτόματα) τυχόν ελεύθερες πολιτικές ή πολιτειακές διαδικασίες». Ο δε Αδαμάντιος Πεπελάσης, με ένα εξαιρετικά διεισδυτικό άρθρο του, καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα μέσα από την οικονομική ανάλυση: «το οικονομικό μας είναι πολιτικό πρόβλημα… Και όσο το πολιτικό μας πρόβλημα δεν φαίνεται πως λύνεται καθαρά και χωρίς ευτελή τεχνάσματα, το οικονομικό δεν θα βρίσκει τη λύση του».