Οι πολυσυζητημένες προτάσεις Γαλλίας και Γερμανίας για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας (και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) εγείρουν το καίριο ερώτημα: είναι εφικτή μια «άλλη Ευρώπη», μια «άλλη» Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ); Ηλθε δηλαδή η στιγμή («η ώρα Χάμιλτον») για να περάσει η ΕΕ στην Πολιτική Ενωση; Το ερώτημα αυτό ουσιαστικά πλανάται στον αέρα από τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση της πανδημίας. Αρθρα επί άρθρων έχουν γραφτεί πάνω στο θέμα, τα περισσότερα από τα οποία όμως προσφέρουν γενικόλογες αφοριστικές διακηρύξεις. Χρειάζεται συγκεκριμένο σχέδιο. Είναι γεγονός ότι η πανδημική κρίση ανέδειξε τα μεγάλα ελλείμματα και τις αδυναμίες του ενωσιακού οικοδομήματος, αλλά και τα ελλείμματα στιβαρής ηγεσίας τόσο σε επίπεδο συστήματος της Ενωσης όσο και σε αυτό των κρατών-μελών, με ελάχιστες εξαιρέσεις (πρόεδρος Μακρόν στη Γαλλία, κ.λπ.). Η πανδημία βύθισε την Ευρώπη σε μια νέα πολυκρίση: όπως γράφει ο «Economist», από υγειονομική κρίση αρχικά μετατράπηκε σε οικονομική κρίση με τη βαθιά ύφεση και την ανεργία, στη συνέχεια σε πολιτική κρίση και κρίση νομιμοποίησης με τις οξύτατες αντιθέσεις ανάμεσα στις χώρες-μέλη (κυρίως μεταξύ Βορρά και Νότου) αλλά και την ανοιχτή αμφισβήτηση που εκφράζουν κοινωνίες και πολίτες για την ικανότητα αλλά και βούληση της Ενωσης να προσφέρει αλληλεγγύη. Και πάνω σε όλες αυτές τις κρίσεις έρχεται να προστεθεί μια οιονεί συνταγματική κρίση με την πρόσφατη απόφαση του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου – ΣΔΓ, με την οποία αμφισβητούνται ορισμένες από τις θεμελιακές αρχές πάνω στις οποίες οικοδομείται η Ενωση: η αρχή της υπεροχής του ενωσιακού δικαίου και αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ενωσης (ΔΕΕ) και η αρχή της ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) όπως είναι καταχωρημένη στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Παράλληλα όμως η κρίση ανέδειξε και την αναγκαιότητα της Ευρώπης, καθώς έγινε εμφανές ότι η πανδημία και οι συνέπειές της δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν σε εθνικό επίπεδο και μόνο, όσο χρήσιμη κι αν είναι η εθνική δράση. Χρειάζονται συλλογικές αποφάσεις σε υπερεθνικό, ευρωπαϊκό επίπεδο. Ολα αυτά συναθροιζόμενα πιστοποιούν ότι χρειάζεται περισσότερη Ευρώπη αλλά ταυτόχρονα και μια «άλλη», «καλύτερη» Ευρώπη. Αλλα πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να επαναπροσδιορισθεί ο στρατηγικός τελολογικός σκοπός της ευρωπαϊκής ενοποίησης: Πολιτική Ενωση με ένα τρίπτυχο τριών αξονικών στόχων: α) προστασία της φιλελεύθερης δημοκρατίας που σήμερα εμφανώς κινδυνεύει από κάθε είδους εθνολαϊκισμό, β) μεγιστοποίηση της κοινωνικής ευημερίας και γ) υπεράσπιση του παγκόσμιου πολυμερούς συστήματος θεσμών και κανόνων και της παγκόσμιας ειρήνης. Με βάση αυτούς τους στόχους, η «άλλη», «καλύτερη» Ευρώπη – Πολιτική Ενωση – μπορεί να προκύψει μέσα από σχέδιο δράσεων, καινοτομιών, μεταρρυθμίσεων σε τρία τουλάχιστον αλληλοσυνδεόμενα πεδία-ενότητες:
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
