O καθένας μας έχει επιλέξει από πού θα παίρνει την τροφή του. Από πού θα ενημερώνεται, ποιους θα διαβάζει, ποια επιχειρήματα θα αγοράζει έτοιμα από ιστοσελίδες και εφημερίδες. Εχουμε κάνει εδώ και χρόνια μια επιλογή του δίκιου και επιλέγουμε εκείνους που το κολακεύουν και το επικυρώνουν. Σε όλα τα γνωστικά πεδία, σε όλες τις πολιτικές αρένες, είτε στις εσωτερικές είτε στις εξωτερικές.
Σύμφωνα με όλα τα δελτία ειδήσεων και τη συντριπτική πλειονότητα των άρθρων η Ελλάδα έχει σε όλα δίκιο και η Τουρκία σε όλα άδικο. Προφανώς αυτό είναι κάτι που εμπίπτει σε κάποια παραφυάδα περί εθνικής ενότητας και ασφάλειας. Το καταλαβαίνω, αν και δεν το δικαιολογώ. Δεν χτίζεται έτσι η ενότητα παρά μόνο οι τυφλές ιδεοληψίες.
Σύμφωνα με τα sites και τους ταγούς που επιλέγουμε να διαβάζουμε, το κόμμα που ψηφίζουμε έχει σε όλα δίκιο και το αντίπαλο σε όλα άδικο. Είμαστε αρκετά μεγάλοι πια για να αλλάζουμε ρότες, και βολευόμαστε άκριτα με όσους επιβεβαιώνουν τις αρχικές μας, οριστικές, ακλόνητες επιλογές.
Εχουμε ανάγκη να αισθανόμαστε πως έχουμε δίκιο. Αυτό είναι που θα χαλαρώσει όλες τις ηθικές μας αναστολές όταν χρειαστεί να ριχτούμε στη μάχη. Και αυτό το αίσθημα πρέπει να ταΐζεται, αν ατροφήσει τα πράγματα γίνονται απρόβλεπτα. Θα χαλάσουν οι μεγάλες ομάδες και θα γίνουν χιλιάδες σκεπτόμενες διαφορετικά μονάδες. Το ρουλεμάν θα σπάσει και θα γεμίσει ο τόπος με ανεξέλεγκτες μπίλιες σε ακανόνιστες τροχιές στο πάτωμα. Δεν μαζεύονται.
Ακόμη και οι μεγαλύτεροι εγκληματίες είχαν ανάγκη να πιστέψουν πως ό,τι έκαναν το έκαναν γιατί κάπου είχαν ένα δίκιο. Δύσκολα αντέχεται ο σκέτος αμοραλισμός.
Διαλύουμε σχέσεις χρόνων γιατί είχαμε σε όλα δίκιο και ο άλλος σε όλα άδικο. Ακόμη κι όταν του αναγνωρίζουμε ένα μικρό κομμάτι, είναι πάντα ένα μικρό κομμάτι, το δικό μας είναι μεγαλύτερο.
Είμαστε φτιαγμένοι για ομάδες. Ολοι έχουμε κάνει υποχωρήσεις για να ενταχτούμε, να γίνουμε δεκτοί σε κάποια ομάδα. Εχουμε κολακέψει τις αρχές λειτουργίας αυτής της ομάδας γιατί απλά η μοναξιά δεν αντέχεται. Δεν τη βγάζεις καθαρή εκεί έξω εντελώς μόνος. Είναι αστείο αλλά ακόμη κι όταν σταματάει στο φανάρι δίπλα μας κάποιος που έχει το ίδιο αυτοκίνητο με εμάς, νιώθουμε μία σύνδεση, ένα «εμείς».
Δίχως αυτές τις μικρές ή μεγάλες συνωμοσίες καταστρέφονται όλοι οι αρμοί, διαβρώνονται τα υλικά της συνοχής μας. Και για τη δημιουργία της κοινής ταυτότητας το δίκιο είναι απαραίτητο. Σχετικοποιημένο ναι, μπερδεμένο με συμφέρον ναι, μία έωλη έννοια δίχως ουσία ναι, μία λοξή οπτική που αντιστοιχεί στη ρευστότητα της ηθικής κάθε εποχής ναι, αλλά δίκιο.
Είμαι σίγουρος πως όσοι φτάσατε μέχρι εδώ διαβάζοντας αυτό το κείμενο θα περιμένατε πως θα καταλήξω στην προτροπή να σταματήσουμε να λειτουργούμε έτσι. Πραγματικά δεν έχω ιδέα τι είναι σωστό και δεν είμαι σε θέση να προτρέψω κανέναν σε τίποτα.
Κάποιες φορές ίσως πρέπει να αφήνεσαι στη ροή για να μη χάσεις το μυαλό σου. Να επιτρέπεις στον εαυτό σου να λειτουργεί ως λίγος, ως ατελής. Δεν ξέρω τι σόι πλάσματα θα ήμασταν δίχως τις φτηνές μας στιγμές.
