«Δεν θα με είχες διαβάσει, αν δεν με είχες διαβάσει»

Από παλιά προσπαθώντας να τιμήσω τα καθημερινά γεγονότα με μια λογοτεχνική κατά το μάλλον ή ήττον γραφή, ήμουν της γνώμης πως η δημοσιογραφία μου μέρα με τη μέρα θα πρέπει να δυσκολέψει τον αναγνώστη αποσπώντας την προσοχή από τη φλυαρία και τη μονοτονία των μίντια. Από το 1974, που γράφω στα «Νέα» και στο «Βήμα», έχοντας περάσει από τη σχολή του Λέοντα Καραπαναγιώτη, καταθέτω μια μακρόσυρτη μετωνυμία, ένα σχήμα λόγου δηλαδή, όπου η φράση μου χρησιμοποιείται αντί αυτής που λογικά θα έπρεπε να επιλεγεί. Και τούτο διότι διακρίνω μια μεγαλύτερη εννοιολογική συγγένεια μαζί της εξαιτίας ακριβώς της ρητορικής της διαστροφής. Αυτό το «περιέχον αντί του περιεχομένου» που προκρίνω το ανέπτυξα στο Γαλλικό Ινστιτούτο σε εκδήλωση με τίτλο «Νύχτες της Φιλοσοφίας» (διότι η φιλοσοφία όπως και η κουκουβάγια τη νύχτα εμφανίζεται) στις 2 Μαΐου 2014. Το δημοσιεύω 8 χρόνια μετά στο «Βήμα», επιμένοντας…

Ο Martin Ruef προχθές στην αναγόρευση του Michel Deguy honoris causa σε διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε ένα κείμενό του που μας μοιράστηκε, μας θύμισε ότι ο Πλάτωνας στο τρίτο κεφάλαιο της Πολιτείας ζητάει από τους ποιητές να μη θυμώσουν αν θα τους διαγράψουμε. Αισθάνομαι ότι είμαι εκ των προτέρων διαγραμμένος σε αυτό το φιλοσοφικό τραπέζι. Και γι’ αυτό τον λόγο η θέση μου ως Ομοτίμου Καθηγητή δεν έχει νόημα. Αυτό το οποίο θα προσπαθήσω να πω εν ολίγοις είναι ένα σχόλιο που θα μπορούσε να είναι αυτό όλο κι όλο. Στο βιβλίο, λοιπόν, που έγραψε ο Στεφάν Μαλαρμέ με τίτλο Παρεκβάσεις (ή Παραβάσεις, «Divagations»), ειδοποιεί τους αναγνώστες του ότι είναι ένα βιβλίο με πλίνθους ατάκτως ερριμμένους. Θα σας διαβάσω ένα απόσπασμά του στα ελληνικά, επιχειρώντας το μετά φόβου προς τιμήν του ποιητή και φιλόσοφου Michel Deguy. Ο τρόπος που είναι γραμμένο το σχόλιο αυτό του Μαλαρμέ, με παραπέμπει στην ποίησή του. Γράφει λοιπόν ο Μαλαρμέ: «Κανένας δεν ξεφεύγει τελικά από τον δημοσιογραφισμό» (μεταφράζω όπως όπως τη λέξη journalisme). «Θα το ήθελε όμως κιόλας να ξεφύγει, έστω κι αν ισχύει για τον εαυτό του μόνον, κι ας ελπίσουμε και για κάποιον άλλον χωρίς έπαρση ωστόσο, για τις αλήθειες που πετά στο φως της μέρας».