Απολυτήριο μετά ή άνευ αναγραφής της διαγωγής;

Το ερώτημα περί αναγραφής ή μη του χαρακτηρισμού της διαγωγής του μαθητή στο Απολυτήριο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης επιδέχεται, κατά τη γνώμη μου, μία και μόνο απάντηση και δεν θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο μακρών συζητήσεων και αντεγκλήσεων. Η απάντηση στο εν λόγω ερώτημα σχετίζεται με την αντίληψη που έχουμε για τον ρόλο του σχολείου. Ωστόσο, δύσκολα θα διαφωνούσε κανείς ότι ο ρόλος του σχολείου δεν περιορίζεται απλώς στη μετάδοση της γνώσης, αλλά είναι και ευρύτερα παιδευτικός και μορφωτικός.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Θεωρούμε ότι το σχολείο πρέπει να ενδιαφέρεται για την ορθή συμπεριφορά των μαθητών του μόνο στον βαθμό που αυτή θα του επιτρέπει να επιτελεί απρόσκοπτα το διδακτικό του έργο και, άρα, πρέπει να ενδιαφέρεται ως ίδρυμα μόνο για την απλή συμμόρφωση των μαθητών προς τους κανόνες που αυτό επιβάλλει; Ή θεωρούμε ότι το σχολείο έχει ως αποστολή να διαμορφώσει προσωπικότητες ολοκληρωμένες, π.χ., ανεξάρτητες, που θα αναγνωρίζουν τις ανάγκες της κοινότητας και τη δική τους ευθύνη απέναντί της, ευγενικές, με ενσυνείδητη τήρηση των κανόνων της κοινότητας, με σεβασμό σε συμμαθητές και δασκάλους κ.λπ.; Αν θεωρήσουμε ότι το σχολείο έχει τον πρώτο από τους παραπάνω ρόλους, τότε η όποια ενασχόλησή του με τη διαγωγή των μαθητών θα έχει χαρακτήρα ελέγχου, επιφανειακό και συγκυριακό, και θα αποτελεί αντικείμενο των οργάνων διοίκησης του σχολείου και όχι της παιδαγωγικής συνιστώσας της εκπαιδευτικής του κοινότητας. Αν αποδώσουμε, όμως, έναν ευρύτερο παιδευτικό, μορφωτικό ρόλο στο σχολείο, τότε θα ασχοληθούμε σοβαρά και με το ζήτημα της διάπλασης μελλοντικών ολοκληρωμένων πολιτών και με τα προβλήματα που οι νέοι της εφηβικής ηλικίας αντιμετωπίζουν. Το σημερινό σχολείο, ως προς το θέμα αυτό, βρίσκεται, κατά τη γνώμη μου, σε σύγχυση. Σε επίπεδο θεωρητικό ως ρόλος του προβάλλεται ο δεύτερος, αλλά στην πράξη φαίνεται ότι κυριαρχεί ο πρώτος.