Απέναντι στην πραγματική βία

Μετά την πρόσφατη επίθεση του «Ρουβίκωνα» στην «Athens Voice» (εφεξής «AV»), αρκετοί συμπολίτες μας καταδίκασαν την επίθεση μόνο αφού φρόντισαν να καταδικάσουν το προγενέστερο σχόλιο της «AV» στα μέσα δικτύωσης. Μέχρι και οι επίσημες ανακοινώσεις καταδίκης της επίθεσης από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ έκαναν δυσμενή αναφορά στo σχόλιο της «AV». Θυμίζω ότι αυτό αφορούσε τον θάνατο της Γκαϊανέ Κασαρτζιάν που εργαζόταν ως αποκλειστική νοσηλεύτρια στο νοσοκομείο της Νίκαιας και πήδηξε στο κενό για να αποφύγει τον έλεγχο από τις αρχές. Για κάποιους το σχόλιο αυτό συνιστά βία όσο και η βία του «Ρουβίκωνα», ενώ ενίοτε διατυπώνεται η άποψη ότι η «AV» δικαίως δέχτηκε επίθεση για το σχόλιό της. Οσες και όσοι εκφέρουν αυτή την άποψη συντάσσονται με τον «Ρουβίκωνα».

Στον χώρο της κοινωνικής ψυχολογίας υπάρχει εκτενής ανάλυση σχετικά με το τι συνιστά βία. Για παράδειγμα, κάποιοι ορισμοί θεωρούν ότι απαραίτητο συστατικό της βίας είναι η σωματική βλάβη, άλλοι θεωρούν ότι πρέπει να συμπεριλαμβάνεται η ψυχολογική βλάβη, άλλοι τονίζουν την πρόθεση βλάβης, ενώ για κάποιους ορισμούς φαίνεται ότι είναι απαραίτητη τόσο η πρόθεση όσο και η πρόκληση βλάβης. Πέρα όμως από τους επιστημονικούς ορισμούς, στο πανεπιστημιακό μάθημά μου παρουσιάζω κάποιες φράσεις που βρήκα τυχαία στο Διαδίκτυο, για παράδειγμα, «Βία είναι να σου ξυπνάει κάποιος τα συναισθήματα χωρίς να έχει σκοπό να τα ανταποδώσει», «Βία είναι να αγχωνόμαστε για τα αυτονόητα» ή «Βία είναι να γυρνάς από το γυμναστήριο και να μπαίνεις στο ασανσέρ με τον ντελιβερά να πηγαίνει σουβλάκια στους δίπλα». Από αυτές τις φράσεις φαίνεται ότι στην καθομιλουμένη αντιλαμβανόμαστε τη βία με πιο ευρύ τρόπο. Επιστημονικά, όμως, καθίσταται σαφές ότι τόσο χαλαρός χειρισμός της έννοιας της βίας δεν είναι λειτουργικός. Δεν είναι καθετί που μας προκαλεί αναστάτωση προϊόν βίας, ιδίως γιατί πρέπει να συμβαδίζει με μια ενσυνείδητη προσπάθεια πρόκλησης βλάβης. Αν μάλιστα δεν ορίσουμε το φαινόμενο σωστά, δεν μπορούμε να το μελετήσουμε. Κυρίως, δεν μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε.