Αναποδογυρίζοντας τον Μαρξ σαν «ψόφιο σκυλί»

Αύριο 14 Σεπτεμβρίου συμπληρώνονται 153 χρόνια από την πρώτη έκδοση του «Κεφαλαίου» του Μαρξ. Σήμερα όλοι – σχεδόν – γνωρίζουν πως ο Μαρξ υποστήριζε ότι αυτός στήριξε στα πόδια της την αναποδογυρισμένη διαλεκτική του γερμανού φιλοσόφου Χέγκελ (Επίλογος στη δεύτερη έκδοση του «Κεφαλαίου»). Πολλοί λιγότεροι όμως γνωρίζουν ότι λίγο παραπάνω έγραφε για εκείνους «τους σκυθρωπούς, φαντασμένους, μέτριους επιγόνους» που μεταχειρίζονταν τον Χέγκελ σαν «ψόφιο σκυλί». Σήμερα κάποιοι άλλοι «επίγονοι», φορείς μιας κοινότοπης σκέψης, παραγόμενης, συνήθως, από δήθεν φιλελεύθερους πρώην αριστερούς, γεμάτη κλισέ για τους «ύπουλους μαρξιστές» και παιδιάστικες γενικεύσεις για την Αριστερά, η οποία σύσσωμη, χωρίς διακρίσεις, καταγγέλλει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία (ασφαλώς η Δεξιά παντού και πάντα υποστηρίζει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία), αδαείς οι περισσότεροι σχετικά με το έργο του Μαρξ, τον μεταχειρίζονται σαν «αναποδογυρισμένο ψόφιο σκυλί». Αυτοί επιδιώκουν να απαξιώσουν τον «μαρξιστή» κ. Τσίπρα αναποδογυρίζοντας το «ίνδαλμά» του, τον Μαρξ. Του έρμου του Μαρξ δεν του έφτανε το ασήκωτο βάρος της κατάρρευσης του σοβιετικού ολοκληρωτισμού, του φορτώνουν και τις αμαρτίες του ΣΥΡΙΖΑ. Και αν για τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό έχω επανειλημμένα γράψει πως σημαντικές πλευρές του μαρξικού έργου οδηγούσαν σε αυτόν και άλλες όχι, για τις πολιτικές ΣΥΡΙΖΑ αυτό είναι παντελώς αθώο.

Αρχικά ας εκλάβουμε σαν κουντεριανό αστείο την απόδοση στον Μαρξ της φράσης πως «η Ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά ως τραγωδία και τη δεύτερη ως φάρσα». Οτι κάτι «επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά» δεν θα το υποστήριζε ούτε ο πιο άσχετος με τη γλώσσα και την πραγματικότητα. Πόσο ο Μαρξ! Ενδεικτικό της αθλιότητας της σκέψης που θα έγραφε και ο ίδιος. Για την ιστορία, η φράση του Μαρξ είναι: «Ο Χέγκελ κάνει κάπου την παρατήρηση ότι όλα τα μεγάλα κοσμοϊστορικά γεγονότα παρουσιάζονται σαν να λέμε δυο φορές. Ξέχασε όμως να προσθέσει: τη μια φορά ως τραγωδία και την άλλη ως φάρσα» («18η Μπρυμαίρ»).