100 ημέρες πολέμου

Δύσκολα θα διαφωνήσει κάποιος/α ότι το σπουδαιότερο γεωπολιτικό γεγονός στη μεταπολεμική ιστορία είναι η πτώση του Τείχους του Βερολίνου και η σχεδόν ταυτόχρονη κατάρρευση των καθεστώτων του λεγόμενου Υπαρκτού Σοσιαλισμού. Πολύ φοβάμαι ότι σε μερικές δεκαετίες από τώρα, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα θεωρείται ανάλογης σημασίας ορόσημο. Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου επικράτησε μια αισιοδοξία προόδου και ειρήνης. Μπορέσαμε να εστιάσουμε στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης ως βασική προτεραιότητα δημιουργίας μιας πραγματικά παγκόσμιας κοινότητας, στην οικονομική ανάπτυξη και παρά την αύξηση των ανισοτήτων στην εκρηκτική ανάπτυξη μιας παγκόσμιας μεσαίας τάξης. Αυτή έγινε περισσότερο ορατή στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία, όπου σε διάστημα τεσσάρων δεκαετιών περίπου 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι ξεπέρασαν το όριο της φτώχειας. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έρχεται να σηματοδοτήσει το τέλος του μεταψυχροπολεμικού μερίσματος ειρήνης που πιστεύαμε ότι είχαμε κατακτήσει. Υπήρξαν και υπάρχουν συγκρούσεις και στην Ευρώπη και πολύ περισσότερο αλλού στον πλανήτη, αλλά η αντίληψη που διαμορφώθηκε μετά το 1989-1990 ήταν ότι καμία πλέον σύγκρουση δεν μπορεί να απειλήσει την παγκόσμια σταθερότητα.

Μέσα σε λίγα 24ωρα, οι παλιές βεβαιότητες εξαερώθηκαν και τη θέση τους πήραν νέες στρατηγικές προτεραιότητες. Ξαφνικά, έχουμε νέες συντριπτικές συναινέσεις. Δραματική αύξηση των αμυντικών δαπανών, θεσμική και στρατηγική αναζωογόνηση συμμαχιών, ταχύτατες αποφάσεις και αγωνιώδεις προσπάθειες ενεργειακής απεξάρτησης από μια αναθεωρητική και επιθετική Ρωσία και το τέλος της ευρωπαϊκής αφέλειας. Η συζήτηση στην ευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα γίνεται με όρους ισορροπίας ισχύος, αποτροπής και ανάσχεσης. Δεν είναι μακριά η εποχή που το βασικό ζητούμενο ήταν η επιστροφή της πολιτικής και η υποχώρηση της πρωτοκαθεδρίας των αγορών. Η ειρωνεία της συγκυρίας είναι ότι η πολιτική επέστρεψε και οι αγορές υποχωρούν. Επιβάλλονται κυρώσεις εν γνώσει των επώδυνων συνεπειών στις ευρωπαϊκές οικονομίες. Η πολιτική πάνω από τις αγορές στην αφετηρία μιας μετα-μεταψυχροπολεμικής εποχής.