Οι ναυτιλιακές αγορές βιώνουν μια παρατεταμένη περίοδο θετικών συνθηκών, με τον διακλαδικό δείκτη ClarkSea να διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στα 24.000 δολάρια/ημέρα το πρώτο τρίμηνο του 2024, αυξημένος κατά 35% σε σχέση με την τάση των 10 τελευταίων ετών και διατηρώντας τα ισχυρά επίπεδα του 2023.

Τα παραπάνω επισημαίνει ο Steve Gordon, διευθύνων σύμβουλος της Clarksons Research, παρουσιάζοντας τις εξαμηνιαίες προοπτικές της Clarkson Research για τις παγκόσμιες ναυτιλιακές αγορές, Shipping Review & Outlook.

Πέρα από την υποκείμενη αύξηση του όγκου εμπορίου και τη σφιχτή ναυπηγική αγορά, η προσφορά και η ζήτηση εξακολουθούν  να επηρεάζονται, μεταξύ άλλων από τις γεωπολιτικές διαταραχές στα εμπορικά πρότυπα και τα αυξανόμενα μέτρα για την ρύθμιση των εκπομπών αερίων ρύπων, σημειώνει η Clarksons Research.

Ο όγκος του εμπορίου

Παρά τα αμφίσημα παγκόσμια οικονομικά μηνύματα, ο όγκος του θαλάσσιου εμπορίου αυξήθηκε ενθαρρυντικά κατά 3% για να φθάσει τους 12,4 δισ. τόνους το 2023 (το κινεζικό εμπόριο ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικό) και η Clarksons προβλέπει περαιτέρω αύξηση κατά 2% στους 12,6 δισ. τόνους το 2024.

Παράλληλα με τις υποκείμενες τάσεις προς ταξίδια μεγαλύτερης διάρκειας σε ορισμένους τομείς (π.χ. εξαγωγές πετρελαίου και σιδηρομεταλλεύματος στον Ατλαντικό), οι επιπτώσεις από γεγονότα που προκαλούν διαταραχές, ενισχύουν επίσης τη συνολική ναυτιλιακή ζήτηση. Η κίνηση μέσω της Ερυθράς Θάλασσας (~10% του παγκόσμιου εμπορίου) έχει σημειώσει απότομη μείωση των διελεύσεων κατά 70%, καθώς τα πλοία αλλάζουν διαδρομή, μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, επεκτείνοντας τις αποστάσεις ταξιδιού, και οι εμπορικές ροές προσαρμόζονται.

«Εκτιμούμε ότι οι εκτροπές των πλοίων  δημιουργούν σήμερα μια πρόσθετη παγκόσμια ζήτηση μεταφορικής ικανότητας του 3% (που ισοδυναμεί με ένα ολόκληρο έτος τυπικής αύξησης του εμπορίου), η οποία αυξάνεται σε 11% μόνο για τον τομέα των εμπορευματοκιβωτίων» αναφέρει ο Steve Gordon. Οι περιορισμοί στις διελεύσεις πλοίων μέσω της Διώρυγας του Παναμά (2,5% του παγκόσμιου εμπορίου) λόγω της χαμηλής στάθμης των υδάτων έχουν επίσης επηρεάσει το θαλάσσιο εμπόριο, με τη χωρητικότητα που εξυπηρετείται από τη Διώρυγα να έχει μειωθεί κατά ένα τρίτο. Και οι επιπτώσεις σε τονοχιλιόμετρα από την ανακατανομή των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου (και των ευρωπαϊκών εισαγωγών) συνεχίζονται επίσης. Στο βασικό μας σενάριο (προς το παρόν συνυπολογίζοντας τις διαταραχές στην Ερυθρά Θάλασσα κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους), το παγκόσμιο εμπόριο σε τονοχιλιόμετρα αυξάνεται κατά 3,9% εφέτος (2023: 4,6%).

Δεξαμενόπλοια

Σε αντίθεση με έξι μήνες πριν, οι συνθήκες της αγοράς είναι ισχυρές σε όλους τους κύριους τομείς. Οι αγορές δεξαμενοπλοίων παραμένουν θετικές (μέσο εισόδημα >40.000 δολάρια/ημέρα).

Η επαναδρομολόγηση στην Ερυθρά Θάλασσα έχει, προς το παρόν, μειώσει τις επιπτώσεις από την υπερπροσφορά πλοίων στις αγορές εμπορευματοκιβωτίων, με τις τιμές των ναύλων για τα containers στη spot αγορά να διπλασιάζονται στα επίπεδα των αρχών Δεκεμβρίου, ενώ και οι ναύλοι των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων καταγράφουν αύξηση 37% σε σχέση με τις αρχές Δεκεμβρίου.

Επίσης στη ναυλαγορά χύδην ξηρού φορτίου, μετά από ένα ήπιο 2023, τα bulkers (ιδίως τα Capesizes) βλέπουν ένα ισχυρό ξεκίνημα το 2024, εν μέσω σταθερών όγκων φορτίου και ενός περιορισμένου βιβλίου παραγγελιών νέων πλοίων. Οι ναύλοι στην αγορά μεταφοράς υγραερίου (LPG) έχουν διορθώσει μετά την επίτευξη ιστορικών υψηλών του 2023, αλλά παραμένουν «υγιείς», ενώ οι ναύλοι στην αγορά μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) είναι εποχικά πιο ήπιοι.

Οι υπεράκτιες αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου βρίσκονται σε ισχυρή θέση, με τα ημερήσια ναύλα να έχουν αυξηθεί σταθερά και τα προηγούμενα μέγιστα της αγοράς να είναι πλέον «ορατά». Η αγορά των πλοίων μεταφοράς αυτοκινήτων παραμένει προς το παρόν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και η κρουαζιέρα έχει σημειώσει ικανοποιητικές επιδόσεις, με τον όγκο των επιβατών (πρόβλεψη για 35 εκατ. το 2024).

Οι περιορισμοί από την πλευρά της προσφοράς συνεχίζονται σε ορισμένους τομείς, με το βιβλίο παραγγελιών να είναι μέτριο (~12% της χωρητικότητας του στόλου) αλλά ανομοιογενές (π.χ. LNG: 51%, bulkers 9%). Η Clarksons Research προβλέπει συνολική αύξηση του στόλου κατά ~3% σε 2,5 δισ. dwt το 2024, αλλά αυτή είναι και πάλι άνιση (δεξαμενόπλοια <1% αύξηση της προσφοράς, εμπορευματοκιβώτια >8%). Αναμένει ότι θα συνεχιστεί μια καλή ροή παραγγελιών νεότευκτων πλοίων, με το ενδιαφέρον για δεξαμενόπλοια να είναι «κόκκινο», τις παραγγελίες φυσικού αερίου να είναι ικανοποιητικές, ενώ συνεχίζονται τα προγράμματα πράσινης ανανέωσης του στόλου από τις εταιρείες «cargo» και τις ναυτιλιακές εταιρείες γραμμών.

Πράσινη μετάβαση

Η πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας παραμένει στο επίκεντρο, με τη ναυτιλία να αντιπροσωπεύει το 1,9% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε μια βάση «well to wake». Με την επέκταση του συστήματος εμπορίας ρύπων της ΕΕ (ΣΕΔΕ) στη ναυτιλία το 2024, υπάρχει για πρώτη φορά μια τιμή για τον άνθρακα στη ναυτιλία (εκτιμά έναν λογαριασμό 6 δισ. δολαρίων ετησίως μέχρι το 2026).

Εκτιμούμε, σημειώνει ο Steve Gordon, ότι πέρυσι το 65% του στόλου των πλοίων της ποντοπόρου ναυτιλίας είχε βαθμολογία A-C σύμφωνα με τον CII (35% D-E). Αναμένουμε επιπτώσεις στις τάσεις ταχύτητας, στις μετασκευές EST και στην «κλιμάκωση» των αγορών, ενώ οι επερχόμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) θα καθορίσουν την επόμενη φάση των νομοθετικών ρυθμίσεων. Η υιοθέτηση της πράσινης τεχνολογίας συνεχίζεται, με το 6% του στόλου σε gross tonnage (GT) να είναι πλέον ικανό για εναλλακτικά καύσιμα (50% του βιβλίου παραγγελιών), το 31% εξοπλισμένο με συστήματα ενεργειακής απόδοσης ( EST) και το 32% με «οικολογικούς» κινητήρες. Tα επόμενα χρόνια αναμένεται σημαντική ανανέωση του στόλου, καθώς ο στόλος γερνάει (31% του στόλου 15+ ετών).