Ηπαγκόσμια ναυτιλία συνεχίζει να αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις, όπως η οξυνόμενη εμπορική πολιτική, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι αλλαγές στα πρότυπα παγκοσμιοποίησης. Επιπλέον, η ναυτιλία πρέπει να μεταβεί σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, να απαλλαγεί από τον άνθρακα και να αγκαλιάσει την ψηφιοποίηση. Ενώ η απαλλαγή της ναυτιλίας από τις ανθρακούχες εκπομπές αποτελεί μεγάλο μέρος της ναυτιλιακής ατζέντας, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε την ασφάλεια και η Intercargo θα είναι πάντα ισχυρός υποστηρικτής της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές με ασφάλεια.

Υποστηρίζει επίσης ενεργά τις πρωτοβουλίες για την ασφάλεια του πληρώματος και τις βελτιωμένες πρακτικές διαχείρισης των πλοίων μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου για την επίτευξη του στόχου μας για μηδενικές απώλειες. Πρέπει να συνεχίσουμε να θυμόμαστε τη συμβολή της Intercargo στη μείωση των απωλειών πλοίων και πληρωμάτων από τις σκοτεινές ημέρες των δεκαετιών του ’80 και του ’90 μέχρι σήμερα.

Ιστορικές απώλειες

Ο τομέας του ξηρού φορτίου αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις. Τα πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου βυθίζονταν, χάθηκαν ζωές ναυτικών λόγω της κακής κατασκευής, της ανεπαρκούς συντήρησης, της κακής εκπαίδευσης των ναυτικών και των δυσλειτουργικών λιμένων φόρτωσης/εκφόρτωσης, ενώ τα πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου βρίσκονταν σε «κατώτερη θέση» σε σύγκριση με άλλους τομείς της ναυτιλίας με βάση τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία. Μεταξύ του 2014 και του 2023, περί τα 21 πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου άνω των 10.000 νεκρών τόνων (dwt) αναφέρθηκαν να έχουν χαθεί, με την τραγική απώλεια 89 ζωών ναυτικών. Aπό το 1990 ως το 2000 ο κλάδος μας έχανε από 5 και 26 πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου ετησίως με τραγικές απώλειες 23-186 ναυτικών ετησίως.

Απώλειες ανά αιτία

Κατά την τελευταία δεκαετία, η υγροποίηση φορτίου παραμένει η μεγαλύτερη αιτία απώλειας ανθρώπινων ζωών, με 55 θανάτους ή το 61,8% των συνολικών απωλειών ανθρώπινων ζωών τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ οι προσαράξεις παραμένουν η μεγαλύτερη αιτία απώλειας πλοίων, με εννέα απώλειες ή το 42,9% του συνόλου. Τρεις απώλειες (14,3% του συνόλου) ήταν αποτέλεσμα πλημμύρας και αυτές κόστισαν 22 ζωές – ένα σημαντικό 24,7% του συνολικού αριθμού των χαμένων ζωών.

Η ανάλυση δείχνει ότι η μέση απώλεια ζωής ανά ατύχημα πλοίου ήταν 4,24 κατά τη δεκαετή περίοδο μεταξύ 2014 και 2023, και 4,00 μεταξύ 2013 και 2022, 3,41 μεταξύ 2012 και 2021. Αυτό συγκρίνεται με 3,56 κατά την περίοδο 2011 και 2020.

Αυξανόμενος στόλος

Τα στατιστικά στοιχεία και οι τάσεις μπορούν επίσης να εξετασθούν στο πλαίσιο της σημαντικής αύξησης του παγκόσμιου στόλου των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου από το 2014. Τις προηγούμενες δεκαετίες, ο στόλος των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου αυξήθηκε από 4.700 πλοία το 1990 σε 10.000 πλοία το 2013 και σε περισσότερα από σχεδόν 13.000 πλοία μέχρι τον Ιανουάριο 2024. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τομέας των πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου, το μεγαλύτερο τμήμα του παγκόσμιου στόλου, έχει ξεπεράσει τα 1.000 εκατομμύρια DWT (1 τρισεκατομμύριο) με τον σημερινό στόλο να αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας χωρητικότητας του συνόλου της ναυτιλίας.

Οι επιδόσεις ασφάλειας στον τομέα βελτιώνονται σταθερά. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό επίτευγμα, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η σημαντική αύξηση του αριθμού των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου στον κόσμο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των ανθρώπων επί του πλοίου και επί της ξηράς σε θέματα ασφάλειας αποτελεί προτεραιότητα για τη μείωση και την εξάλειψη των κενών ασφαλείας. Τα στατιστικά στοιχεία από το 2014 έως το 2023 υποδηλώνουν μια σαφή τάση βελτίωσης όσον αφορά τον κυλιόμενο 10ετή μέσο όρο των απωλειών πλοίων. Εάν ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως ο διπλασιασμός του εμπορίου σε τονομίλια από το 2000 έως το 2022, η συμφόρηση στα λιμάνια, τα παλαιότερα πλοία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η πρόοδος αυτή αντανακλά την αυξημένη εστίαση σε μέτρα που περιλαμβάνουν εκπαίδευση ευαισθητοποίησης σε θέματα ασφάλειας, βελτιωμένο σχεδιασμό πλοίων, εφαρμογή νέας τεχνολογίας και συμμόρφωση με τους κανονισμούς. Ωστόσο, δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού και απαιτείται μεγαλύτερη εστίαση στην ασφάλεια του φορτίου, ιδίως όσον αφορά την υγροποίηση και την ασφαλή ναυσιπλοΐα με έμφαση στον προγραμματισμό διέλευσης από προβλήτα σε προβλήτα.

Ο ρόλος της Intercargo

Επιχειρώντας μία ανασκόπηση της τελευταίας δεκαετίας, ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην απόδοση της ασφάλειας των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου είναι η ανάπτυξη και εφαρμογή νέων διεθνών κανόνων και κανονισμών. Η εφαρμογή της νέας τεχνολογίας για τη βελτίωση του σχεδιασμού και της ναυπήγησης των πλοίων και η εισαγωγή νέων υλικών έπαιξαν επίσης τον ρόλο τους. Ως μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) στο πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), η Intercargo έπαιξε τον ρόλο της στην ανάπτυξη αυτής της νομοθεσίας. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα σημαντικά ζητήματα ασφάλειας μαζί με άλλες ΜΚΟ συνεργάστηκε με τις ρυθμιστικές αρχές του ΙΜΟ και του IACS για να επιτύχει αλλαγές τόσο για τα νεότευκτα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου όσο και για τα υπάρχοντα εν λειτουργία πλοία. Πιο συγκεκριμένα, οι σημαντικότερες αλλαγές αφορούν τη Διεθνή Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ανθρώπινης Ζωής στη Θάλασσα (SOLAS) από το 1999 και τη δημιουργία των προτύπων με βάση τους στόχους για τα δεξαμενόπλοια και τα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου που τέθηκαν σε ισχύ το 2010, καθώς και τις βελτιώσεις στους κανονισμούς κλάσεων/ελάχιστα πρότυπα κατασκευής (IACS), τους κοινούς δομικούς κανόνες για τα δεξαμενόπλοια διπλού κύτους και τα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου, οι οποίοι υιοθετήθηκαν αρχικά τον Δεκέμβριο του 2005. Επίσης, οι βελτιώσεις στις δεξαμενές έρματος ενσωματώθηκαν στη SOLAS το 2008.

Ταυτόχρονα, εφαρμόστηκαν σημαντικές αλλαγές στα υπάρχοντα εν λειτουργία πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου με αλλαγές όπως το πρόγραμμα ενισχυμένης επιθεώρησης (ESP) που ξεκίνησε το 1994, καθώς και η εφαρμογή του κώδικα BLU CODE (κώδικας πρακτικής για την ασφαλή φόρτωση και εκφόρτωση πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου) που αναπτύχθηκε και εφαρμόστηκε το 1997, με στόχο την πρόληψη ατυχημάτων και απωλειών πλοίων που μεταφέρουν στερεά χύδην φορτία ως αποτέλεσμα ακατάλληλων πρακτικών φόρτωσης και εκφόρτωσης στα λιμάνια. Η Intercargo παρείχε πολύτιμη συμβολή σε όλες αυτές τις πρωτοβουλίες.

Το DryBMS

Η Intercargo και η RightShip είναι ιδρυτικοί εταίροι του DryBMS, ενός προτύπου ποιότητας για τον τομέα του ξηρού χύδην φορτίου.

Με την υποστήριξη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου (ICS) και της BIMCO, το DryBMS υφίσταται πλέον ως ένα απλό σύνολο βέλτιστων πρακτικών και βασικών δεικτών απόδοσης και ανεβάζει τον πήχη της ασφάλειας, της περιβαλλοντικής και λειτουργικής αριστείας.

Η ασφάλεια, η περιβαλλοντική και η επιχειρησιακή αριστεία προωθούνται μέσω της αυτοαξιολόγησης των εταιρειών.

Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα, όχι μόνο για τον κλάδο, αλλά και για τον τομέα στο σύνολό του. Συνεργαζόμαστε όλοι σε ένα σύστημα που αναπτύσσεται από τον κλάδο και για τον κλάδο, το οποίο θα παρέχει ένα πραγματικά ισχυρό πρότυπο με την αποδοχή εκείνων στους οποίους ο κλάδος βασίζεται για την εφαρμογή και την υποστήριξή του.

Ο κύριος Δημήτρης Φαφαλιός είναι πρόεδρος της Intercargo.