Επενδύουν σε ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει, αναζητούν τις πιο πράσινες λύσεις, υιοθετούν πολιτικές ενίσχυσης του ανταγωνισμού, του επιχειρηματικού πνεύματος και της καινοτομίας με στόχο να προσελκύσουν την παγκόσμια ναυτιλία. Ο λόγος για τα διεθνή ναυτιλιακά κέντρα, που συγκεντρώνουν την προσοχή όσων επενδύουν στις ναυτιλιακές και «παραναυτιλιακές» δραστηριότητες. Στα κορυφαία ναυτιλιακά κέντρα του κόσμου, χάρη στην παγκόσμια ηγετική παρουσία του ελληνικού εφοπλισμού, συγκαταλέγεται για μια ακόμη φορά και η Αθήνα σύμφωνα με την έρευνα «The Leading Maritime Cities Of The World 2O24» («LMC»), μια έκδοση των Menon Economics και του νηογνώμονα DNV. Τις τρεις πρώτες θέσεις στη συνολική κατάταξη των μεγάλων ναυτιλιακών κέντρων κατέχουν η Σιγκαπούρη, η Αθήνα και το Τόκιο, ενώ η Σανγκάη και το Αμβούργο είναι τα δύο επόμενα στη σειρά.
Πρόκειται για μια κατάταξη ανάλογη της έκδοσης του 2022 με τη μόνη εξαίρεση ότι η Σιγκαπούρη περνά στην πρώτη θέση και η Αθήνα βρίσκεται στη δεύτερη. Τρεις ευρωπαϊκές πόλεις, η Κοπεγχάγη, το Ρότερνταμ και το Οσλο ανεβαίνουν στην κατάταξη, ενώ δύο ασιατικές πόλεις, το Χονγκ Κονγκ και η Τζακάρτα, υποχωρούν. Μια αναλυτική ματιά στην έκθεση αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της Αθήνας σε σύγκριση με τα υπόλοιπα διεθνή ναυτιλιακά κέντρα και κυρίως τη Σιγκαπούρη και το Ντουμπάι, που είναι ο νέος ανερχόμενος «προορισμός» για τις ναυτιλιακές εταιρείες.
Το παράδοξο
Η Αθήνα δεν έχει την πρωτιά, αν και, όπως αναφέρει η έκθεση, είναι «μακράν η πόλη με τον μεγαλύτερο στόλο στον κόσμο». Από το 2022, τόσο η ιδιοκτησία του στόλου της Αθήνας όσο και η διαχείριση πλοίων έχουν αυξηθεί κατά περίπου 10% σε όρους χωρητικότητας. Τα πλεονεκτήματα της πόλης είναι βαθιά ριζωμένα στην ισχυρή εφοπλιστική της κοινότητα, με τους έλληνες πλοιοκτήτες να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη ναυτιλιακή βιομηχανία για δεκαετίες. Το ναυτιλιακό της σύμπλεγμα εξυπηρετεί επίσης αυτή την κοινότητα, προσφέροντας κορυφαίες ναυτιλιακές υπηρεσίες που καλύπτουν τις ναυτιλιακές εργασίες, την τεχνική διαχείριση και τη διαχείριση του πληρώματος, ενώ απασχολεί εξειδικευμένα τοπικά ταλέντα.
Ωστόσο, παραμένει η αντίληψη ότι η Αθήνα εξυπηρετεί πρωτίστως τις τοπικές ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες παρά τις διεθνείς ναυτιλιακές οντότητες. Κατά συνέπεια, οι εμπειρογνώμονες έχουν μετατοπίσει την εμπιστοσύνη τους προς άλλα διεθνή ναυτιλιακά κέντρα, όπως η Σιγκαπούρη και το Ντουμπάι. Αυτές οι πόλεις έχουν αναδειχθεί ως προτιμώμενες επιλογές για παγκόσμιες ναυτιλιακές δραστηριότητες, αποσπώντας την προσοχή από την ιστορικά εξέχουσα θέση της Αθήνας.
Αντιθέτως, τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Σιγκαπούρης έχουν τις ρίζες τους στη γεωγραφική της θέση κατά μήκος της Ανατολής – Δύσης και την εγγύτητά της σε πυκνοκατοικημένες αγορές όπως η Κίνα και η Ινδία. Εξυπηρετεί ως κρίσιμος κόμβος για τη ναυτιλία και την εμπορική διαχείριση. Ειδικότερα, η Σιγκαπούρη διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στόλο στον κόσμο που ανήκει στην πόλη και τον δεύτερο μεγαλύτερο στόλο που διαχειρίζεται η πόλη από πλευράς χωρητικότητας. Οι ειδικοί την αναγνωρίζουν ως το εξέχον ναυτιλιακό κέντρο και ως κορυφαία επιλογή για τη μετεγκατάσταση ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Η παγκόσμια ελκυστικότητα υπογραμμίζεται περαιτέρω από τη σημαντική παρουσία ξένης ιδιοκτησίας.
Οι πέντε πυλώνες
Η έκθεση «LMC» προσφέρει πληροφορίες για τις κορυφαίες ναυτιλιακές πόλεις του κόσμου, οι οποίες διακρίνονται για τις καλύτερες εγκαταστάσεις για να μπορέσουν οι ναυτιλιακές εταιρείες και οι ιδιώτες να συνδεθούν και να ευημερήσουν. Οπως και στις προηγούμενες εκδόσεις της, η έκθεση εξετάζει πέντε πυλώνες: «Ναυτιλιακά κέντρα – Shipping Centers», «Κέντρα ναυτιλιακών οικονομικών και δικαίου – Maritime Finance And Law», «Κέντρα ναυτιλιακής τεχνολογίας – Maritime Technology», «Κέντρα λιμανιών και logistics – Ports And Logistics Services» και, τέλος, «Ελκυστικότητα και ανταγωνιστικότητα – Attractiveness And Competitiveness». Είναι οι δείκτες στους οποίους συγκρίνονται οι ναυτιλιακές πόλεις. Η Αθήνα διακρίνεται στην κατηγορία «Ναυτιλιακά κέντρα» κυρίως γιατί είναι έδρα της μεγαλύτερης ναυτιλίας του κόσμου, αλλά, όπως προαναφέρθηκε, και για τις υπηρεσίες που προσφέρει στην πλοιοκτησία. Ωστόσο στους υπόλοιπους τομείς υστερεί.
Ενδεικτικά στην κατηγορία «Maritime Finance And Law», όπου την πρώτη θέση καταλαμβάνουν το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη και το Οσλο, η Αθήνα βρίσκεται στην 13η θέση λόγω κυρίως της ύπαρξης πολλών δικηγορικών εταιρειών ναυτικού δικαίου αλλά και σημαντικού δανειακού χαρτοφυλακίου από τις εδώ τράπεζες. Στην κατηγορία «Maritime Technology» απουσιάζει από τις 15 πρώτες θέσεις, με την πρώτη τριάδα να συγκροτούν το Μπουσάν, η Σιγκαπούρη και το Οσλο. Επίσης η Αθήνα βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τις πρώτες θέσεις, όπως είναι φυσικό, καθώς δεν διαθέτει πολλά φορτία λόγω του μεγέθους της ελληνικής οικονομίας, στην κατηγορία «Ports And Logistics Services», όπου την πρώτη τριάδα συγκροτούν οι πόλεις Σιγκαπούρη, Σανγκάη και Ρότερνταμ.
Τέλος απουσιάζει από τις κορυφαίες θέσεις και στην κατηγορία «Attractiveness and Competitiveness» όπου την πρώτη τριάδα συγκροτούν οι Σιγκαπούρη, Ρότερνταμ, Λονδίνο, καθώς, όπως και πολλές άλλες πόλεις, έχουν ένα καθεστώς ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και ένα περιβάλλον πολύ φιλικό προς τις επιχειρήσεις. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλες τις κατηγορίες, η Αθήνα βρίσκεται στην 35η θέση, με τις πόλεις Σιγκαπούρη, Ρότερνταμ, Λονδίνο, Σανγκάη και Οσλο να αποτελούν την πρώτη πεντάδα.
Ποιες πόλεις θα κερδίσουν
Η έκθεση επισημαίνει ότι οι πόλεις που θα πρωτοστατήσουν στον πράσινο μετασχηματισμό θα γίνουν οι κορυφαίες ναυτιλιακές πόλεις του κόσμου μέσα στην επόμενη δεκαετία. Τα Ηνωμένα Εθνη εκτιμούν ότι μέχρι το 2050, δύο στους τρεις ανθρώπους θα κατοικούν σε πόλεις. Αυτό σημαίνει ότι οι πόλεις θα αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Θα είναι κόμβοι γνώσης, δεξιοτήτων, καινοτομίας και εξειδίκευσης της παραγωγής και των υπηρεσιών. Στον σημερινό κόσμο, ιδιαίτερα για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, οι πόλεις ανταγωνίζονται για να προσελκύσουν τις καλύτερες επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις και τα πιο έξυπνα μυαλά. Αυτές που πετυχαίνουν σε αυτόν τον αγώνα για ελκυστικότητα είναι – και θα παραμείνουν – τα κορυφαία ναυτιλιακά κέντρα του κόσμου.
Η έκθεση στηρίζει τα αποτελέσματά της στην αντίληψη και στην αξιολόγηση από διορισμένα στελέχη επιχειρήσεων – ως επί το πλείστον πλοιοκτήτες και διευθυντές – από όλον τον κόσμο. Από αυτούς τους 190 εμπειρογνώμονες που κλήθηκαν για την παρούσα μελέτη, περίπου 37% εδρεύουν στην Ευρώπη, το 31% στην Ασία-Ειρηνικό, το 26% στη Μέση Ανατολή, στην Ινδία και στην Αφρική και το υπόλοιπο 6% είναι από την Αμερική. Η Σιγκαπούρη εξακολουθεί να είναι η κορυφαία ναυτιλιακή πόλη στον κόσμο, ανεπηρέαστη από τις παγκόσμιες συγκρούσεις και τις αυξανόμενες περιβαλλοντικές αλλαγές του κλάδου. Εχει διατηρήσει τη θέση της ως κορυφαίος ναυτιλιακός κόμβος παγκοσμίως λόγω της κατάταξής της ως πρώτης σε τρεις από τους πέντε πυλώνες. Συνεχίζει να διατηρεί την ηγετική της θέση στην ελκυστικότητα και στην ανταγωνιστικότητα και επανέκτησε την πρώτη θέση της στον πυλώνα «Shipping Centers» και στον «Ports And Logistics Services» ξεπερνώντας την Αθήνα και τη Σανγκάη αντίστοιχα. Μια συνεπής στρατηγική για την καινοτομία και επενδύσεις στον πράσινο μετασχηματισμό και στις ψηφιακές τεχνολογίες επέτρεψαν στη Σιγκαπούρη να ανακτήσει τη θέση της.
Το Ρότερνταμ και το Λονδίνο συνεχίζουν να διατηρούν τη δεύτερη και την τρίτη θέση αντίστοιχα. Το Ρότερνταμ σημειώνει υψηλές βαθμολογίες στους περισσότερες πυλώνες, ιδίως στους τομείς «Ports And Logistics Services» και «Attractiveness and Competitiveness», ακόμη και αν βρίσκεται μόνο στο νούμερο 10 στον τομέα «Shipping Centers». Το Λονδίνο έχει ανακτήσει την 1η θέση του στην κατηγορία «Maritime Finance And Law» από τη Νέα Υόρκη. Η Σανγκάη παραμένει στην τέταρτη θέση, αλλά το Οσλο πέρασε μπροστά από το Τόκιο στη πέμπτη θέση.
Πόλεις με ιδιαίτερη δυναμική
Κάτω από τις πέντε κορυφαίες πόλεις υπάρχουν πολλές πόλεις που επιδεικνύουν ιδιαίτερη δυναμική. Το Χονγκ Κονγκ, που κατατάσσεται στην 4η θέση το 2019, έχει πλέον υποχωρήσει στη 12η θέση. Η Αθήνα έχει επίσης γνωρίσει σημαντική πτώση στη συνολική κατάταξη, παρ’ όλο που εξακολουθεί να είναι το νούμερο δυο στον πυλώνα «Shipping Centers». Από την άλλη πλευρά, η Μέση Ανατολή, παρά τον πόλεμο και την αναταραχή στη περιοχή, ενίσχυσε τη θέση της. Το Ντουμπάι βελτίωσε τη θέση του, στην 11η θέση συνολικά, από την προηγούμενη έκδοση. Το Αμπου Ντάμπι κατέγραψε το πιο αξιοσημείωτο άλμα, ανεβαίνοντας 10 θέσεις, από την 32η στην 22η θέση. Αυτό είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής δημόσιων πολιτικών και των συνεπών επενδύσεων, καθιστώντας την πόλη πόλο έλξης για ταλέντα και εταιρείες. Αλλες αξιοσημείωτες άνοδοι στην κατάταξη της Οζάκα, του Βανκούβερ και της Βαρκελώνης.
Αρκετές πόλεις εισήλθαν στην πρώτη 50άδα εφέτος, όπως η Σεντζέν, η Μαδρίτη, το Γκντανσκ, η Τζέντα και η Νάπολι, καταλαμβάνοντας την 23η, 29η, 39η, 43η και 45η θέση αντίστοιχα. Στην έκδοση 2024 του «LMC», νέοι δείκτες εισάγονται για να αντιμετωπίσουν τη μετασχηματιστική επίδραση της απεξάρτησης από τον άνθρακα και της ψηφιακής επανάστασης. Καθώς ο κλάδος αγκαλιάζει νέες τεχνολογίες αιχμής, ο αντίκτυπος αυτών των δύο διαστάσεων διαπερνά και τους πέντε πυλώνες που συγκρίνουν τις πόλεις. Οι εμπειρογνώμονες της ναυτιλιακής βιομηχανίας ψήφισαν Σιγκαπούρη, Οσλο, Σανγκάη και Ρότερνταμ ως τις πόλεις που είναι καλύτερα προετοιμασμένες για την ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας.
Η Σιγκαπούρη, επενδύοντας και εστιάζοντας στην απεξάρτηση από τον άνθρακα, έχει επίσης εδραιώσει περαιτέρω τη θέση της ως το κορυφαίο κέντρο παγκοσμίως των πράσινων τεχνολογιών και λύσεων, ακολουθούμενη από το Οσλο και το Ρότερνταμ. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονές, η Σιγκαπούρη θα παραμείνει η κορυφαία ναυτιλιακή πόλη του κόσμου για τα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ θα αυξηθεί η σημασία της Σανγκάης η οποία θα γίνει η δεύτερη σημαντικότερη ναυτιλιακή πόλη. Η κορυφαία πόλη στην Ευρώπη είναι το Ρότερνταμ, με το Λονδίνο και το Οσλο να κατατάσσονται σε κοντινή απόσταση ως μεγάλοι ανταγωνιστές. Επιπλέον, οι εμπειρογνώμονες προβλέπουν ότι το Ντουμπάι θα συνεχίσει να αυξάνει τη σημασία του και αναμένεται να κατακτήσει τη θέση του στο Top 5 τα επόμενα χρόνια.
