Το περασμένο έτος ήταν σημαντικό για τον κλάδο μας, καθώς τον Ιούλιο του 2023 ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) συμφώνησε ότι η ναυτιλία πρέπει να επιτύχει το net zero, έως το 2050 ή γύρω από αυτό, και έθεσε ενδεικτικά σημεία ελέγχου για να μας βοηθήσει να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο για το 2030 και το 2040. Αυτό ήταν μέρος της νέας αναθεωρημένης «Στρατηγικής του ΙΜΟ για το 2023 για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από τα πλοία». Στο Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS), θεωρούμε το σημείο ελέγχου 2040 ιδιαίτερα σημαντικό. Στοχεύει στη μείωση του 70%-80% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη διεθνή ναυτιλία, μέχρι την ημερομηνία αυτή, ανεξάρτητα από την αύξηση του εμπορίου, πράγμα που δεν είναι μικρό έργο.
Ας είμαστε ειλικρινείς, αυτό απέχει λιγότερο από 20 χρόνια – πολύ λιγότερο από τον μέσο κύκλο ζωής ενός εμπορικού πλοίου –, με τη διαθεσιμότητα ναυτιλιακών καυσίμων μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου να είναι επί του παρόντος σχεδόν μηδενική και αυτά που είναι διαθέσιμα να είναι πολύ ακριβά. Για να είναι εφικτός ένας τόσο φιλόδοξος στόχος, πρέπει να επιταχυνθεί γρήγορα η παραγωγή και η υιοθέτηση νέων καυσίμων. Για τον σκοπό αυτόν, ο ΙΜΟ πρότεινε επίσης έναν νέο στόχο για το 5%-10% της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τη ναυτιλία να προέρχεται από μηδενικές/σχεδόν μηδενικές πηγές ενέργειας έως το 2030 – το οποίο απέχει λιγότερο από έξι χρόνια. Αλλά αυτοί είναι απλώς στόχοι, τώρα χρειαζόμαστε επειγόντως να εφαρμοστούν οι πολιτικές και οι κανονισμοί, διαφορετικά θα παραμείνουν απλώς λόγια.
Ο χρόνος περνάει
Για να λειτουργήσει αυτό, πρέπει να θεσπιστούν μέτρα για την παροχή κινήτρων και την επιτάχυνση της υιοθέτησης των εναλλακτικών καυσίμων έναντι των συμβατικών καυσίμων τώρα. Οι πλοιοκτήτες σε όλο τον κόσμο κατανοούν την ανάγκη για ρεαλιστικές και πρακτικές λύσεις και είναι πρόθυμοι να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να προωθήσουν την αλλαγή. Σύμφωνα με τη συμφωνία του ΙΜΟ πέρυσι για τη δημιουργία ενός μηχανισμού τιμολόγησης των ναυτιλιακών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2025, το ICS, μαζί με τις κυβερνήσεις των Μπαχαμών και της Λιβερίας, υπέβαλε στον ΙΜΟ μια λεπτομερή πρόταση που μπορεί να κάνει τα λόγια πράξη.
Η εφαρμόσιμη ιδέα για το Ναυτιλιακό Ταμείο Μηδενικών Εκπομπών (ZESF) προτείνει τα πλοία να καταβάλλουν στο ταμείο κατ’ αποκοπήν εισφορές ανά τόνο εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου. Σκοπός του ZESF είναι να ανταμείψει χρηματοδοτικά για τη χρήση μηδενικών/σχεδόν μηδενικών ναυτιλιακών καυσίμων, καλύπτοντας το χάσμα κόστους με το φθηνότερο συμβατικό μαζούτ, ενώ παράλληλα θα παρέχει δισεκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη ναυτιλιακών προγραμμάτων για τα αέρια του θερμοκηπίου στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Το ταμείο ZESF θα δώσει επίσης κίνητρα για την ταχεία επιτάχυνση της παραγωγής και της υιοθέτησης ναυτιλιακών καυσίμων μηδενικών/σχεδόν μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μειώνοντας το ρίσκο των επενδυτικών αποφάσεων που είναι επειγόντως αναγκαίες. Αυτό γίνεται προκειμένου να επιτευχθεί ένα σημείο «απογείωσης» έως το 2030, όπως απαιτείται από την αναθεωρημένη στρατηγική του ΙΜΟ για τα αέρια του θερμοκηπίου.
Είναι σημαντικό ότι το ICS παρέσχε στον ΙΜΟ λεπτομερή εκτίμηση επιπτώσεων από τους ερευνητές αναλυτές Clarksons, η οποία υποδεικνύει ότι το ποσοστό συνεισφοράς στο ZESF μπορεί να καθοριστεί σε επίπεδο που θα αποφύγει δυσανάλογα αρνητικές συνέπειες στο εμπόριο και στις οικονομίες των κρατών-μελών του ΙΜΟ.
Πώς λειτουργεί
Η πρόταση καθορίζει λεπτομερώς την αναγκαία κανονιστική αρχιτεκτονική για τη δημιουργία ενός μηχανισμού ταμείου και ανταμοιβής (Feebate) για το ZESF. Τα πλοία θα καταβάλλουν οικονομικές εισφορές στο ZESF ανά τόνο εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου. Τα πλοία θα λαμβάνουν ανταμοιβές (feebates) από το ZESF για τις εκπομπές που αποτρέπονται από τη χρήση επιλέξιμων μηδενικών/σχεδόν μηδενικών καυσίμων, αποτρέποντας έτσι τον κίνδυνο των επενδυτικών αποφάσεων και μειώνοντας το χάσμα κόστους.
Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι για να γίνει αυτή η μετάβαση στο καθαρό μηδέν πραγματικά παγκόσμια, καθώς και δίκαιη και ισότιμη, το ZESF θα δημιουργήσει επίσης δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ για τη στήριξη προγραμμάτων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό θα βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες στη μετάβασή τους στο μηδενικό ισοζύγιο και θα επιτρέψει επενδύσεις στην εκπαίδευση και τους ανθρώπους, ώστε να μη μείνει κανείς πίσω. Θα περιλαμβάνει επίσης δισεκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη της παραγωγής πράσινων πηγών ενέργειας και της υποδομής δεξαμενισμού που θα χρειαστούν σε λιμάνια σε όλο τον κόσμο, καθώς η μετάβαση στο καθαρό μηδέν επιταχύνεται τη δεκαετία του 2030.
Αυτό που διαφοροποιεί την πρόταση αυτή είναι ότι το ZESF θα συνεπάγεται ελάχιστες διοικητικές επιβαρύνσεις για τις κυβερνήσεις και θα είναι πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενο. Σε αντίθεση με άλλους τομείς, δεν θα απαιτηθούν επιδοτήσεις για τη ναυτιλία από τις κυβερνήσεις.
Λίγο λιγότερη συζήτηση
Εχουμε μια ρεαλιστική και εφαρμόσιμη λύση, που υποστηρίζει μια δίκαιη και ισότιμη μετάβαση στο καθαρό μηδέν, η οποία είναι έτοιμη να εγκριθεί και να υιοθετηθεί με το απαραίτητο κανονιστικό πλαίσιο το επόμενο έτος, για να εφαρμοστεί παγκοσμίως το 2027. Ο χρόνος δεν είναι πλέον με το μέρος μας και το ZESF παρέχει βεβαιότητα και εμπιστοσύνη ότι η μετάβαση στο καθαρό μηδέν, μέχρι το 2050 ή γύρω από αυτό, θα είναι πλήρως εφικτή. Το μόνο που απαιτείται τώρα είναι η υποστήριξη των κρατών-μελών του ΙΜΟ για να προωθηθεί αυτό – έχει έρθει η ώρα για λιγότερες συζητήσεις και περισσότερη δράση.
Σχετικά με το ICS
Το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) είναι η κύρια διεθνής εμπορική ένωση των εμπορικών πλοιοκτητών και φορέων εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, και εκπροσωπεί όλους τους τομείς και κλάδους και πάνω από το 80% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου – www.ics-shipping.org.
Ο κύριος Emanuele Grimaldi είναι πρόεδρος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου.
