Μπορεί το 2023 η ημίγυμνη φωτογράφιση μιας νέας πολιτικού σε ένα περιοδικό σαν το «Playboy» να προκαλεί κατακραυγή, όπως η κατακραυγή που προκάλεσε η πρόσφατη φωτογράφιση της Μαρλέν Σιαπά, υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ για θέματα κοινωνικής οικονομίας και αλληλεγγύης στην κυβέρνηση Μακρόν; Μπορεί, αν τη στιγμή που η Σιαπά ποζάρει ηδυπαθώς, προτάσσοντας το πλούσιο ντεκολτέ της και αλλάζοντας συμβολικά τρίχρωμα (σαν τη σημαία της Γαλλίας) ενδύματα σαν νέα μεταμοντέρνα, απελευθερωμένη Μαριάν (την αλληγορική μορφή της Γαλλικής Δημοκρατίας), η Γαλλία «βράζει» από τις διαμαρτυρίες για την επικείμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Αν η υπουργός είδε αυτή τη φωτογράφιση «ως πράξη χειραφέτησης», όπως η ίδια είπε επιτιθέμενη στους «υποκριτές και οπισθοδρομικούς» κατηγόρους της, στην πραγματικότητα, πέραν της ματαιόδοξης «αυτοπροσωπογραφίας» την οποία ανάρτησε στα περίπτερα, έδειξε πως τελικά δεν διαθέτει ένα από τα πολύ βασικά προσόντα που πρέπει να έχει ένας πολιτικός: την αίσθηση του σωστού timing.
Μια κακή συγκυρία
Κακά τα ψέματα, ακόμα και αν βλέπουμε στη μεταξύ playmate και σουφραζέτας εμφάνιση της υφυπουργού μια τολμηρή πολιτική πράξη, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε και το προφανές: Ο χρόνος τον οποίο επέλεξε για να μιλήσει (για άλλη μια φορά) για το αδιαμφισβήτητο δικαίωμα των γυναικών να διαχειρίζονται το σώμα τους όπως θέλουν ήταν ο πλέον ακατάλληλος. Οταν ο λαός βγαίνει στους δρόμους καταγγέλλοντας την κυβέρνηση για μια αντιλαϊκή μεταρρύθμιση και εσύ, ούσα μέλος της κυβέρνησης, βγαίνεις για να καταγγείλεις την πατριαρχία ή τρολάρεις ανενδοίαστα τον λαό ή δεν έχεις συναίσθηση της κατάστασης, εκπέμπεις από άλλον πλανήτη. Και ένας πολιτικός που εκπέμπει από άλλον πλανήτη είναι ακατάλληλος για αυτόν τον ρόλο. Αυτό ακριβώς είπε με τον πιο ευγενικό τρόπο και η πρωθυπουργός της Γαλλίας Ελιζαμπέτ Μπορν όταν τηλεφώνησε στη Σιαπά για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για τη συγκυρία στην οποία δημοσιεύτηκε η συνέντευξη.
Τελικά τι κατάφερε περιφέροντας τη φεμινιστική ιδεολογία της στις σελίδες του «Playboy»; Ενός περιοδικού που, για να ξέρουμε τι λέμε, που παρότι έχει δημοσιεύσει και αξιόλογα άρθρα και συνεντεύξεις, πάντα διά των φωτογραφίσεών του πρόβαλλε τη γυναίκα ως καλογυαλισμένο σκεύος ηδονής; Να γίνει στόχος αρνητικών σχολίων από όλα τα ακροατήρια, συντηρητικά και προοδευτικά. Εκτός αν θεωρήσουμε συμβολική την επιλογή από μέρους της ενός σεξιστικού εντύπου για να μιλήσει για φεμινισμό. Αν έτσι «χτυπάει» τον εχθρό εκ των έσω. Πάντως σήμερα, αντί να μιλάμε για τα θέματα που η ίδια θέλησε να θίξει μέσα από το «Playboy» (και στα οποία έχει αφιερώσει την πολιτική καριέρα της), ασχολούμαστε με τους φλογερούς έρωτές της, με το πρόσφατο διαζύγιό της και με το πόσο σέξι είναι ή δεν είναι στις ημίγυμνες φωτογραφίες της. Αυτά διαβάζουμε στον διεθνή Τύπο.
Η απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας
Και εδώ περνάμε στο δεύτερο, μετά το κακό timing, πιθανό φάουλ της Μαρλέν Σιαπά: Τον τρόπο με τον οποίο εκδήλωσε τη ματαιοδοξία της, έτσι όπως παραδόθηκε και αυτή σε ένα lifestyle όπου το γυμνό (έστω το ημίγυμνο στην περίπτωσή της) σώμα προσφέρεται ως προϊόν για κατανάλωση. Ενα γυμνό διόλου ανεπιτήδευτο, αλλά φροντισμένο από ολόκληρο επιτελείο μακιγιέζ, στυλιστών κ.λπ., καλοσιδερωμένο, «μπογιαντισμένο» και περασμένο από δεκάδες φίλτρα. Αυτή είναι η χειραφέτηση της σύγχρονης γυναίκας που ευαγγελίζεται διά της φωτογραφίσεώς της η υπουργός; Το δικαίωμά της στο photoshop; Αδιαμφισβήτητο είναι και αυτό, θα περιμέναμε όμως μια άλλη προσέγγιση.
Ενα πιο ουσιαστικό παράδειγμα χειραφέτησης, αυτοδιάθεσης και ανεξαρτησίας. Ενα πιο δυνατό μήνυμα με τα μάτια στραμμένα στις γυναίκες (και στους άνδρες) που τις ημέρες που εκείνη πόζαρε διαμαρτύρονταν στους δρόμους και όχι προς τις Πάμελες Αντερσον αυτού του ματαιόδοξου κόσμου, του κόσμου της πλαστικής χειρουργικής, των σέλφι και των αναρτήσεων στα μέσα μαζικής δικτύωσης, του σύγχρονου lifestyle που τυφλώνει με τη λάμψη του. Γιατί με την Πάμελα Αντερσον διαβάζω πως σύγκρινε τον εαυτό της στη συνέντευξη που έδωσε.
Υπάρχει, βεβαίως, πάντα η φιλαρέσκεια που όλοι, γυναίκες και άνδρες, την έχουμε ως συστατικό του χαρακτήρα μας. Γιατί όχι και η Σιαπά; Υπάρχει και η ματαιοδοξία που, όσο και αν θεωρείται ένα από τα χειρότερα ελαττώματα, εκδηλώνεται ενίοτε με τρόπους που αποκαλύπτουν τις πιο εύθραυστες και ευάλωτες πλευρές των ανθρώπων, τις ανομολόγητες (και από τους ίδιους τους εαυτούς τους) αδυναμίες, γεγονός που μας κάνει ακόμα και να τους βλέπουμε με μεγαλύτερη συμπάθεια. Μπορούμε άραγε να δούμε με μεγαλύτερη συμπάθεια και κατανόηση και τη ματαιόδοξη φωτογράφιση της υπουργού του Μακρόν;
Αναζητώντας άλλοθι
Ας μην είμαστε αυστηροί και αφοριστικοί. Ενας νέος άνθρωπος, μια νέα γυναίκα είναι και η Σιαπά, που θέλει να αρέσει, να αγαπηθεί, να ζήσει τον έρωτα. Εστω που προς στιγμή διασκέδασε με τη φωτογράφισή της για ένα περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας – το οποίο πιθανώς έχει μέρος της ευθύνης για το timing, την περίοδο που κυκλοφόρησε το εξώφυλλο, καθώς δεν γνωρίζουμε ούτε τι σκέψεις έκαναν οι εκδότες του ούτε αν υπήρξε η διάθεση ή το περιθώριο να το καθυστερήσουν λόγω των ταραχών. Ολα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως ιδανικά άλλοθι αν δεν είχε την ιδιότητα της πολιτικού και μάλιστα μιας πολιτικού που υπηρετεί σε θέσεις-κλειδιά, σε μια ταραγμένη και για τη Γαλλία εποχή, και που πρωτοστατεί στους αγώνες για τα δικαιώματα της γυναίκας με ομιλίες για το MeToo, με τη συγγραφή και τη δημοσίευση πολλών βιβλίων κ.λπ. Ομως, για να είμαστε δίκαιοι, ας αναλογιστούμε και αυτό: Σε μια άλλη, πιο ήρεμη για τη Γαλλία και γενικότερα για την Ευρώπη περίοδο, το εξώφυλλο του «Playboy» δεν θα είχε τόσο αρνητικό αντίκτυπο; ΄Η θα ενοχλούσε ούτως ή άλλως, όχι μόνο επειδή η Σιαπά είναι πολιτικός αλλά κυρίως επειδή είναι γυναίκα πολιτικός; Θα προκαλούσε τις ίδιες αντιδράσεις ένα παρόμοιο εξώφυλλο με μοντέλο άνδρα πολιτικό; Μήπως τελικά η Μαρλέν Σιαπά δεν έχει εντελώς άδικο όταν μιλάει για υποκρισία;
Πάντως, το να χαρακτηρίζει (σε μια προσπάθεια να τη δικαιολογήσει;) «πράξη χειραφέτησης» μια ημίγυμνη φωτογράφιση σε ένα έντυπο όπως το «Playboy» ακούγεται ντεμοντέ σε εποχές σαν τις δικές μας, σε έναν κόσμο σαν τον δικό μας – αναφέρομαι κυρίως στην Ευρώπη. Εχουμε χορτάσει από τέτοιες πράξεις φθηνής χειραφέτησης τις τελευταίες δεκαετίες, έχουμε δει γυμνούς και ημίγυμνους τους πάντες, έχουμε μπουχτίσει από κατασκευασμένο στα στούντιο φωτογραφίσεων και στις photoshop applications των κινητών τηλεφώνων μας σεξαπίλ. Ολα αυτά δεν έχουν τίποτε για να θαυμάσουμε. Τον θαυμασμό μας τον κερδίζουν εκείνοι που δείχνουν τον δρόμο όχι μόνο με τα (εύκολα) λόγια αλλά και με τον τρόπο ζωής τους, με τις επιλογές και με τις συμπεριφορές τους. Τελικά εκεί κρίνεται και ο αγωνιστής του δρόμου και ο διανοούμενος, και ο πολιτικός και ο απλός πολίτης. Και η Μαρλέν Σιαπά.
