Διεθνώς καταξιωμένος επιστήμονας του οποίου η βαθιά πίστη τον οδήγησε στην απόφαση να χειροτονηθεί ιερέας, ο κ. Δημήτρης Λινός τάσσεται σθεναρά υπέρ της κατάργησης του θρησκευτικού όρκου. Οπως μάλιστα εξηγεί μέσα από μια σειρά ερωτοαπαντήσεων, τόσο η θρησκεία όσο και η Ιστορία προσφέρουν ατράνταχτα επιχειρήματα.
Πώς καθιερώθηκε ο θρησκευτικός όρκος;
«Τον όρκο στην Ελλάδα δεν τον επέβαλε η Εκκλησία αλλά η πρώτη Βασιλεία του Οθωνα την εποχή της βαυαροκρατίας. Ο καθηγητής της Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού στο ΑΠΘ Γ. Μαραντζίδης αναφέρει: «Ο Κωσταντίνος Οικονόμος εξ Οικονόμων υποστήριζε ότι οι χριστιανοί δεν πρέπει να ορκίζονται, ενώ ο Θεόκλητος Φαρμακίδης θεώρησε τον όρκο επιτρεπτό, ιδίως όταν επιβάλλεται από την πολιτεία. Τη στάση του Φαρμακίδη στηλίτευσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε εγκύκλιό του το 1849 που υπογράφεται και από τους Πατριάρχες Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων»».
Και γιατί πρέπει να καταργηθεί;
«Διότι είναι αντίθετος στη χριστιανική θρησκεία. Ο ίδιος ο Χριστός, όπως αναφέρει το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (5:33), ξεκαθάρισε: «Εγώ δε λέγω υμίν μη ομόσαι όλως». Αλλού στην Καινή Διαθήκη (Ιακώβου επιστολή 5:12) διαβάζουμε: «Προ πάντων δε, αδελφοί μου, μη ομνύετε μήτε εις τον ουρανόν, μήτε την γην, μήτε άλλον τινά όρκον». Ο Αγιος Νικόδημος αναφέρει: «Οι θείοι Πατέρες της Εκκλησίας απαγορεύουν τους όρκους». Ο Μέγας Βασίλειος στον ΚΘ’ κανόνα του λέει ότι γενικά απαγορεύεται κάθε όρκος. Ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει ότι όπως υπάρχει η εντολή «μη φονεύσεις» έτσι υπάρχει και το «μη ορκιστείς»».
Τι λένε επ’ αυτού οι έλληνες ιεράρχες;
«Εδώ και χρόνια ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, όπως και πολλοί άλλοι ιεράρχες, είχε ζητήσει την κατάργηση του θρησκευτικού όρκου. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος έχει δημόσια δηλώσει ότι «η κατάργηση του θρησκευτικού όρκου δεν δημιουργεί πρόβλημα στην Εκκλησία«».
Αν η Εκκλησία απαγορεύει τον θρησκευτικό όρκο, τότε γιατί η Βουλή αλλά και η κυβέρνηση ορκίζονται με θρησκευτικό όρκο;
«Παραδόξως είναι μια «υποχρέωση» που έχουν επιβάλει η πολιτεία και το άρθρο 55 του Συντάγματος, που αναφέρει ότι οι βουλευτές πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους δίνουν στο Βουλευτήριο και σε δημόσια συνεδρίαση τον ακόλουθο όρκο: «Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος να είμαι πιστός στην πατρίδα και στο δημοκρατικό πολίτευμα, να υπακούω στο Σύνταγμα και στους νόμους και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου». Αντίθετα οι αρχιερείς, δεν δίνουν όρκο στο όνομα της Αγίας Τριάδος αλλά μια απλή διαβεβαίωση που έχει ως εξής: «Διαβεβαιούμαι επί την Αρχιεροσύνη μου ότι θα εκπληρώ τη θεία χάριτι τα αρχιερατικά μου καθήκοντα μετά πάσης σπουδής και δυνάμεως, τηρών απαρασαλεύτως τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς Κανόνας και τας Ιεράς Παραδόσεις, διαδηλώ δε υπακοήν εις το Σύνταγμα και τους νόμους του Κράτους»».
Τι θα προτείνατε αντί για τον θρησκευτικό όρκο των βουλευτών;
«Νομίζω αν απλά η αρχική φρασεολογία «Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος» αντικατασταθεί με το «διαβεβαιώ» των αρχιερέων, το πρόβλημα της «ιεροκαπηλίας του όρκου», όπως έλεγε ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, θα ελύνετο. «Διαβεβαιώ ότι θα είμαι πιστός στην πατρίδα και στο δημοκρατικό πολίτευμα, θα υπακούω στο Σύνταγμα και στους νόμους και θα εκπληρώ ευσυνείδητα τα καθήκοντα μου»: αυτό θα αρκούσε».
O K. Δεσποτόπουλος δεν εισακούστηκε ποτέ;
«Οχι μόνο αυτό, αλλά στις 11 Απριλίου 1978 αρνήθηκε να ορκιστεί ως μάρτυρας για ένα υπηρεσιακό θέμα στον ανακριτή λέγοντας: «Είναι ασυμβίβαστο με την προσωπική μου αξιοπρέπεια και με το άρθρο 2 του Συντάγματος». Το ενδιαφέρον είναι ότι για αυτή του την απάντηση οδηγήθηκε ο διεθνώς αναγνωρισμένος καθηγητής της Φιλοσοφίας του Δικαίου, ο πρώην υπουργός Παιδείας Κωσταντίνος Δεσποτόπουλος στο εδώλιο του κατηγορουμένου στο Τριμελές Εφετείο. Αν και αρχικά αθωώθηκε, ο Αρειος Πάγος τον καταδίκασε για άρνηση όρκου! Αυτό δημιούργησε τότε σοβαρά προβλήματα στη διεθνή εικόνα της χώρας που διεκδικούσε την ένταξή της στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Οπως αναφέρει ο μαθητής του, καθηγητής Θ. Διαμαντόπουλος, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σε μια κοινωνική εκδήλωση, όπου συναντήθηκαν εκείνες τις μέρες, του είπε: «Να ήξερες τι προβλήματα μου δημιουργείς». Και του απαντάει ο Δεσποτόπουλος: «Η τήρηση αρχών έχει κόστος, κύριε πρόεδρε!»».
Ο κ. Δημήτρης Λινός είναι ομ. καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, Lecturer Harvard Medical School και εθελοντής ιερέας.
