«Ποια είναι η πρώτη λέξη που σας έρχεται στο μυαλό όταν μιλάμε για το 2020;». Σίγουρα για το 70% των κατοίκων του πλανήτη μας, η απάντηση θα ήταν «ο κορωνοϊός» ενώ το υπόλοιπο 30% ίσως απαντούσε «η καραντίνα». Πράγματι, ακούγονται και λέγονται πολλά για τον κορωνοϊό. Συζητείται στη Βουλή και στις πλατείες, από άνδρες και γυναίκες, πλούσιους και φτωχούς, λοιμωξιολόγους και… συνωμοσιολόγους. Απασχολεί, όμως, και τη μαθητική κοινότητα, στην οποία συχνά επιρρίπτεται η ευθύνη για τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων. Τα φαινόμενα, βέβαια, απαιτούν και μια πιο διεισδυτική ματιά – ίσως το παρόν ρεπορτάζ να βοηθήσει σε αυτό – ώστε να καταλάβει κανείς ότι οι νέοι είναι πιο ευαισθητοποιημένοι απ’ όσο δείχνουν…
Μια θηλιά στον λαιμό
Η πίεση της πανδημίας προκαλεί μεγάλη συναισθηματική σύγχυση σε μικρούς και μεγάλους. Διαπιστώσαμε πως οι νέοι αναφέρουν συνέχεια την αλλαγή στον τρόπο ζωής, επικοινωνίας και εκπαίδευσης. Η απομόνωση τους επηρεάζει ψυχικά και η αβεβαιότητα δεν τους αφήνει περιθώρια για αισιοδοξία. Αλλο ένα σημαντικό πλήγμα είναι οι αλλαγές στις διαπροσωπικές τους σχέσεις έπειτα από την απαγόρευση στενών επαφών με φίλους και συγγενείς. Γενικότερα νιώθουν θλίψη, γιατί χάθηκε η οικειότητα, αυξήθηκε η εσωστρέφεια και αποζητούν την παλιά τους ρουτίνα. Ολα αυτά που μέχρι πριν από λίγο θεωρούνταν «δεδομένα», όπως μια απλή βόλτα με τους φίλους, μια εκδρομή, μια αγκαλιά, ξαφνικά είναι τόσο «επικίνδυνα» και απαγορευμένα. Τους δημιουργήθηκε επίσης άγχος και φόβος λόγω της ανασφάλειας για το μέλλον, αλλά και δυσφορία από τη συνεχή χρήση της μάσκας. Από την άλλη, όμως, οι νέοι προσπαθούν να βγουν πιο δυνατοί. Ετσι προσπαθούν να συνηθίσουν την καινούργια πιεστική πραγματικότητα, ενώ η εξωτερίκευση των συναισθημάτων τους έχει πέσει σε δεύτερη μοίρα.
Επικοινωνία και αυτογνωσία
Διαπιστώσαμε πως η πανδημία και η επιρροή που έχει στη ζωή μας άλλαξαν ουσιαστικά τον τρόπο επικοινωνίας μας. Πριν από λίγους μήνες η σωματική επαφή ήταν δεδομένη για να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, να επικοινωνήσουμε με τους άλλους και να τους νιώσουμε κυριολεκτικά κοντά μας. Ξαφνικά, πρέπει να γίνουμε «δημιουργικοί» με το πώς χαιρετάμε τους γύρω μας και με το πώς αποκωδικοποιούμε τι προσπαθούν να μας μεταδώσουν οι άλλοι. Βέβαια, με την πάροδο του χρόνου, θα μάθουμε να προσαρμόζουμε το στιλ επικοινωνίας μας ενώ φοράμε τη μάσκα, χωρίς να χάνουμε την όρεξη για επαφή με τους άλλους.
Οι περισσότεροι μαθητές ανέφεραν ότι η κρίση που βιώνουμε μπορεί να λειτουργήσει ως «κλειδί» για τον επαναπροσδιορισμό των πραγμάτων, την εσωτερική αναζήτηση και την πνευματική εξέλιξη. Ειδικότερα, μπορούμε να αναπροσαρμόσουμε τις προτεραιότητες, τις ανάγκες και τους στόχους μας. Επίσης, μας δίνεται η ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε πόσο ψυχικά ανθεκτικοί είμαστε ή πόσο μπορούμε να γίνουμε, αφού έχουμε τη δυνατότητα να αφιερώσουμε χρόνο στον εαυτό μας και να τον γνωρίσουμε καλύτερα. Τέλος, μπορούμε να ακούσουμε μουσική, να επικοινωνήσουμε με συγγενείς και φίλους συσφίγγοντας τις κοινωνικές μας σχέσεις.
Δραματοποίηση και μέτρα
Η συμβολή του κράτους σε καταστάσεις υγειονομικής κρίσης είναι αδιαμφισβήτητα σημαντική. Τα προστατευτικά μέτρα που έχουν ήδη παρθεί φαίνεται πως ικανοποιούν τους περισσότερους μαθητές. Ωστόσο δηλώνουν απογοητευμένοι από την υπερβολική δραματοποίηση των γεγονότων στις ειδήσεις και θεωρούν ότι θα ήταν ωφελιμότερο να επιμένουν περισσότερο στην τήρηση των μέτρων. Τέλος, η πλειονότητα συμφωνεί με την προσωρινή διακοπή της λειτουργίας των σχολείων.
Τα σχολεία της χώρας έχουν πάρει μέτρα για την αποφυγή της διάδοσης του ιού και την εξασφάλιση της προστασίας των μαθητών. Ωστόσο διαπιστώσαμε πως τα μέτρα όχι μόνο δεν είναι ικανά να εμπνεύσουν ασφάλεια στους μαθητές, αλλά αντίθετα ενισχύουν το αίσθημα της ανασφάλειας και του φόβου. Οι περισσότεροι μαθητές προτιμούν την αναστολή λειτουργίας των εκπαιδευτικών μονάδων, αφού θεωρούν την τηλεκπαίδευση, αν όχι εξίσου αποτελεσματική με την εκ του σύνεγγυς διδασκαλία, σίγουρα ικανή να ολοκληρώσει ικανοποιητικά το σχολικό έτος. Επιπλέον βρίσκουν παράλογο τον συνωστισμό που επικρατεί στις σχολικές αίθουσες και απαιτούν τη διάσπαση των τμημάτων σε μικρότερα. Οσον αφορά τη χρήση της μάσκας, υποστηρίζουν πως από τη μία μεριά δεν μπορεί να τους προστατέψει εντελώς, όμως από την άλλη, η τήρηση του μέτρου αυτού είναι υψίστης σημασίας για την αποφυγή της διασποράς του ιού. Τέλος, πληθώρα μαθητών αναφέρθηκε στη δυσφορία που τους προκαλεί η συνεχόμενη χρήση της κατά τη διάρκεια του ωρολόγιου προγράμματος.
Αχ και να ‘ταν εδώ ο Φρόιντ…
Οσον αφορά την επίδραση της κατάστασης στον ψυχισμό του ανθρώπου, οι μαθητές ήταν ξεκάθαροι. Επηρεάζονται ψυχικά από τον κορωνοϊό και «πολλές φορές καταρρακώνεται το ηθικό τους». Γνωρίζουν, ωστόσο, ότι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας επηρεάζονται εις διπλούν αφού χάνουν το πάθος τους για ζωή και γι’ αυτό τηρούν τα μέτρα, για να τους προστατεύσουν. Οταν πάλι ρωτήθηκαν για το αν ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον, απάντησαν αρνητικά στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Πολλοί δήλωσαν ότι έχουν χάσει την ελπίδα για το μέλλον και ότι βλέπουν κατάλοιπα της σημερινής κατάστασης σε πολλούς συμπολίτες τους (π.χ. κατάθλιψη). Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι διατυπώνουν ελπιδοφόρα μηνύματα, μιλούν για «μεγάλη επιτυχία ύστερα από μια μεγάλη αποτυχία» και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τη ζωή με αισιοδοξία.
Δεν είναι λίγοι οι μαθητές που βλέπουν τις περιόδους εγκλεισμού ως απειλή για την επιτυχία τους στις Πανελλαδικές. Συγκεκριμένα, θεωρούν ότι το κλείσιμο των σχολείων τούς αποπροσανατολίζει, χάνουν τον ρυθμό τους και παρεκκλίνουν από τον τελικό τους στόχο, ο οποίος τώρα πια φαντάζει πιο «θολός». Κατακλύζονται από άγχος και δυσκολεύονται να αναδιοργανωθούν. Εν τούτοις, πολλοί μαθητές είναι υπέρμαχοι της άποψης ότι η παραμονή στο σπίτι τούς βοηθάει να εντατικοποιήσουν τη μελέτη και να αγωνιστούν για την πραγμάτωση του στόχου τους.
Κρούσματα και περιθωριοποίηση
Παράλληλα με την άνοδο των κρουσμάτων κορωνοϊού σημειώνεται και αύξηση στα ποσοστά ενδοσχολικής βίας, κυρίως ψυχολογικής. Ολοι οι ερωτηθέντες δήλωσαν πως μαθητής που νόσησε από κορωνοϊό στιγματίστηκε και περιθωριοποιήθηκε μετά την επιστροφή του στο σχολείο. Ακόμη, αναφέρθηκε περιστατικό κατά το οποίο κάποιος που δεν είχε νοσήσει, αλλά λόγω συναναστροφών θεωρήθηκε ύποπτο κρούσμα και έπρεπε να μείνει στο σπίτι του, απομονώθηκε από τους υπόλοιπους όταν επέστρεψε. Αμφότερες οι περιπτώσεις αποτελούν μορφές βίας αλλά τελικά αντιμετωπίστηκαν.
Χριστούγεννα ήρθαν πάλι, μα είσαι 2 μέτρα μακριά μου…
Τα Χριστούγεννα αποτελούν μία από τις πιο χαρούμενες γιορτές του χρόνου! Η περίοδος αυτή είναι αφιερωμένη στην οικογένεια, όπως δηλώνουν οι μαθητές. Ομως, όπως όλα δείχνουν, τα εφετινά Χριστούγεννα θα είναι διαφορετικά καθώς ο ιός δεν θα επιτρέψει τη συνεύρεση όλης της οικογένειας γύρω από το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Δυστυχώς, τα Χριστούγεννα εφέτος θα είναι πρωτόγνωρα για όλους. Ωστόσο ελπίζουμε πως την επόμενη χρονιά όλα αυτά θα αποτελούν απλώς μια «κακή» ανάμνηση.
