«Μια κακοποίηση που διαρκεί χρόνια μια γυναίκα τη θεωρεί κανονικότητα» λέει ο ψυχολόγος του Ξενώνα κακοποιημένων γυναικών του Δήμου Κομοτηνής κ. Χρήστος Σερμπέζης, αναλύοντας τους λόγους για τους οποίους μια γυναίκα δεν εγκαταλείπει μια συμβίωση που βλέπει ότι συχνά οδηγεί στη βία. Στη συζήτηση που είχαμε στο περιθώριο επίσημης επίσκεψης ενημέρωσης στον ξενώνα, ο κ. Σερμπέζης εξηγεί όλα τα αναγνωριστικά σημάδια μιας κακοποιητικής συμπεριφοράς. Πριν αποχωρήσουν από τον ξενώνα ωστόσο, οι μαθητές του σχολείου μας έγραψαν μηνύματα αντιβίας πάνω σε πορτοκαλί μπαλόνια με ήλιον, τα οποία πέταξαν ψηλά στον ουρανό.
Η δράση αυτή ολοκλήρωσε τις πρωτοβουλίες της προηγούμενης χρονιάς στη διάρκεια της οποίας ασχοληθήκαμε πολύ με τα θέματα έμφυλης βίας. Ο Ξενώνας Κομοτηνής, ένας από τους 19 ξενώνες σε όλη την Ελλάδα, λειτουργεί από το 2014 και έχει προσφέρει υποστήριξη σε 111 γυναίκες και 100 παιδιά. Παρέχει δε στα θύματα βίας και στα παιδιά τους φιλοξενία, ασφάλεια, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη. Ας δούμε τι απάντησε ο κ. Σερμπέζης στις ερωτήσεις μας.
Το τελευταίο διάστημα ακούμε συχνά για γυναικοκτονίες. Εχουν αυξηθεί τα περιστατικά κακοποίησης;
«Σίγουρα έχουν αυξηθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας λόγω της ανεργίας, του εγκλεισμού και του συνωστισμού στο σπίτι. Ο αριθμός των γυναικών που απευθύνθηκαν στον ξενώνα δεν αυξήθηκε σημαντικά επειδή υπήρχε περιορισμός στη μετακίνηση, ωστόσο το ποσοστό κλήσεων σε γραμμές βοήθειας κακοποιημένων γυναικών τριπλασιάστηκε συγκριτικά με άλλες χρονιές».
Οταν τα περιστατικά έρχονται στην επικαιρότητα πολλοί λένε: «Γιατί δεν έφευγε;» Για ποιους λόγους μια γυναίκα δεν φεύγει από μια κακοποιητική σχέση;
«Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους η γυναίκα που δέχεται βία δεν αποφασίζει να φύγει από το σπίτι. Αρχικά η κακοποίηση είναι μια χρόνια κατάσταση, με αποτέλεσμα η γυναίκα να τη θεωρεί μια κανονικότητα. Ακόμη, δεν έχει τη δυνατότητα να στηρίξει οικονομικά τον εαυτό της ή και το παιδί της διότι συχνά είναι άνεργη. Μπορεί επίσης να δέχεται απειλές από τον σύντροφο της και να φοβάται για τη ζωή της. Επίσης ρόλο παίζει και η έλλειψη υποστηρικτικού οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος. Σίγουρα υπάρχει και το κοινωνικό στίγμα, το τι θα πει ο κόσμος, πώς θα χαρακτηρίσει μια γυναίκα «που χαλάει το σπίτι της». Επίσης οι γυναίκες δυσκολεύονται αρχικά να παραδεχθούν την κακοποίηση, αλλά και να καταφύγουν σε έναν ξενώνα».
Ποια είναι τα σημάδια ενός κακοποιητικού άνδρα σε μια σχέση;
«Υπάρχουν πολλά σημάδια που προμηνύουν την κακοποίηση. Η χειριστική συμπεριφορά, ο έλεγχος και η ακραία ζήλεια είναι τα κυριότερα. Ο κακοποιητής υποτιμά τη γυναίκα και την ελέγχει με πλήθος ερωτήσεων: «Με αυτά τα ρούχα θα βγεις έξω;», «Με ποιον θα βγεις;», «Γιατί μιλάς με άλλους;». Παρακολουθεί το προφίλ και τα μηνύματα στα κοινωνικά δίκτυα. Ειδικά για εσάς τους νέους καμπανάκι είναι οτιδήποτε σας κάνει να μη νιώθετε άνετα σε μια σχέση».
Εκτός από τη σωματική κακοποίηση, υπάρχουν άλλα είδη;
«Ναι, η κακοποίηση έχει ποικίλες μορφές. Αρκετές φορές ο κόσμος θεωρεί ότι μια γυναίκα είναι κακοποιημένη μόνο όταν έχει εμφανή σημάδια στο σώμα της. Αυτό είναι το πιο ακραίο φαινόμενο εκδήλωσης βίας. Ωστόσο, η καθημερινότητα των γυναικών ταλανίζεται και από την ψυχολογική βία. Σε αυτή την κατηγορία αξίζει να αναφερθεί και η λεκτική βία».
Ως εξωτερικός παρατηρητής πώς μπορώ να αντιληφθώ την κακοποίηση που υφίσταται μια γυναίκα; Πώς μπορώ να βοηθήσω;
«Είναι δύσκολο να αντιληφθούμε την κακοποίηση που υφίσταται μία γυναίκα καθώς η δράση των κακοποιητών δεν εκδηλώνεται δημόσια. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν πολλά σημάδια που προϊδεάζουν εμάς, τους εξωτερικούς παρατηρητές, όπως οι μελανιές, τα σημάδια στο σώμα της γυναίκας, η χειριστική συμπεριφορά και ο έλεγχος. Είναι γεγονός πως προτού λάβουμε δράση για την υποστήριξη της γυναίκας, θα πρέπει να συνομιλήσουμε μαζί της και να συναποφασίσουμε ένα πλάνο διαφυγής και ασφάλειας, καθώς οποιαδήποτε άστοχη ενέργεια μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή της. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως σε ακραίες και έκτακτες περιστάσεις το ιδανικό είναι να καταγγείλουμε τα περιστατικά στην αστυνομία, έτσι ώστε ο άνδρας να συλληφθεί και να απομακρυνθεί από το περιβάλλον της οικογένειας».
Οταν μια γυναίκα έρχεται στον ξενώνα πώς τη βοηθάτε;
«Κύριος στόχος είναι η ψυχολογική υποστήριξη και η ενδυνάμωση της γυναίκας που εισέρχεται στον ξενώνα κακοποιημένων γυναικών. Παράλληλα παρέχουμε σε αυτές εργασιακή συμβουλευτική με απώτερο σκοπό να βγουν στην αγορά εργασίας, να ορθοποδήσουν και να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους».
Περιγράψτε μας μια περίπτωση κακοποίησης που σας χαράχτηκε στο μυαλό.
«Για να διατηρηθεί η ιδιωτικότητα των περιστατικών δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε περαιτέρω λεπτομέρειες. Ωστόσο με συνταράσσουν τα περιστατικά κακοποίησης που αφορούν έγκυες γυναίκες και πάντα με εντυπωσιάζει η ανθεκτικότητα των γυναικών μας και η ικανότητά τους να ορθοποδήσουν».
