Ζούμε στην εποχή της κρίσης. Οικονομική κρίση, κρίση αξιών και ιδανικών, γλωσσική κρίση, είναι λίγα από τα παραδείγματα που καθιστούν έκδηλη την παρακμή του σύγχρονου κόσμου. Αν αναζητούσε κανείς τη γενεσιουργό αιτία για τη συγκεκριμένη παρακμή, θα κατέληγε σε μια άλλη κρίση που σήμερα βιώνουμε, μια κρίση ευρέος φάσματος και διεθνούς κλίμακας, η οποία, ωστόσο, συχνά αγνοείται. Αναφέρομαι φυσικά στην κρίση της παιδείας. Ως μαθητής της Γ’ Λυκείου, θα ήθελα να χρησιμοποιήσω το βήμα που μου δίνει «Το Βήμα», προκειμένου να εκφράσω ορισμένες ιδέες μου σχετικά με την ανόρθωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, με βάση τις μέχρι τώρα εμπειρίες μου σε αυτό.
Κατ’ αρχάς, καλό θα ήταν να επαναπροσδιορισθεί ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο σχολείο. Ο σύγχρονος εκπαιδευτικός δεν πρέπει να περιορίζεται στη μηχανική, στείρα μετάδοση της γνώσης, αλλά, με αφετηρία τα συγκεκριμένα προβλήματα των μαθητών, να αποκτά ρόλο συμβουλευτικό, συνεργατικό, ενθαρρυντικό στην κοινωνικογνωστική περιπέτεια εμάς των μαθητών. Εχω παρατηρήσει πως εκείνο που η κοινωνία μας απαιτεί από τον εκπαιδευτικό είναι να έχει συνεχή ενημέρωση στις νέες εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα καθημερινά στον κόσμο, να τις σχολιάζει με τους μαθητές του, και να τους μαθαίνει μέσα από αυτές.
Κατόπιν, ιδιαίτερα ωφέλιμη για τη μαθησιακή διαδικασία θα ήταν η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, με δεδομένο ότι έχουν πλέον επεκταθεί σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας. Είναι ανάγκη οι μαθητές να μπορούν να εκμεταλλεύονται τις πολυάριθμες δυνατότητες μάθησης που προσφέρουν οι νέες αυτές τεχνολογίες, καθώς και να διακρίνονται από την απαιτούμενη κριτική ικανότητα, ώστε να αξιοποιούν προς όφελός τους την αδιάκοπη ροή πληροφόρησης που πηγάζει από αυτές. Αλλωστε, με δεδομένο ότι διαδραματίζουν πλέον κυρίαρχο ρόλο και σε κάθε επαγγελματικό τομέα, είναι πρακτικά ανέφικτη η επαγγελματική αποκατάσταση για όσους, από εμάς τους μαθητές, δεν έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Τέλος, η σύγχρονη εκπαίδευση οφείλει να λάβει ευρωπαϊκή διάσταση. Ρόλος του σχολείου θα πρέπει να είναι η κατάλληλη προετοιμασία όλων εμάς των μελλοντικών πολιτών, ώστε να ανταποκριθούμε με επιτυχία στις απαιτήσεις που προκύπτουν από την πολυπολιτισμική διάσταση του σύγχρονου κόσμου. Αρκετοί από εμάς θα επιθυμήσουν να σπουδάσουν, ή να εργαστούν ακόμα, σε κράτη του εξωτερικού. Το σχολείο πρέπει να προετοιμάζει τους μαθητές του για αυτό το ενδεχόμενο, φροντίζοντας για τον εφοδιασμό τους με τα κατάλληλα προσόντα, που θα τους βοηθήσουν να ζήσουν με μία, σχετική έστω, άνεση στις πολυπολιτισμικές ευρωπαϊκές κοινωνίες. Για τον λόγο αυτόν, καλό θα ήταν να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ορθή διδασκαλία των ξένων γλωσσών, και η Ιστορία να διδάσκεται με τρόπο που να εκτιμούνται οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες και των άλλων λαών, πέραν του δικού μας, προκειμένου οι νέοι να έχουν πνεύμα ανεκτικότητας απέναντι στο διαφορετικό, και να απαλλαχθούν από τυχόν προκαταλήψεις απέναντι σε άλλους πολιτισμούς.
Συνοψίζοντας, σημαντικό πρώτο βήμα για την επούλωση της κοινωνίας αποτελεί η αναβάθμιση της παιδείας. Η σημερινή κοινωνία χαρακτηρίζεται από έναν στυγνό τεχνοκρατισμό, έναν παγερό ατομικισμό και αποτελείται κατεξοχήν από ανθρώπους-μηχανές, παραγωγικές μονάδες αποξενωμένες μεταξύ τους. Ο σύγχρονος κόσμος, παρ’ όλα αυτά, έχει ανάγκη από ανθρώπους χωρίς γρανάζια. Εδώ καθοριστικά πρέπει να συμβάλει η εκπαίδευση, ώστε να βρίσκεται όχι ο άνθρωπος μέσα στον ειδικό, αλλά ο ειδικός μέσα στον άνθρωπο, έναν άνθρωπο με αξίες και ιδανικά, που συνεργάζεται και βοηθά, που έχει επίγνωση των δικαιωμάτων, αλλά και των υποχρεώσεών του, ως ενεργός πολίτης μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας.
