Των Νάσιας Αναστασιάδη, Μιχαέλας Καψή, Κυριακής Μαστρομιχάλη, Σύλβιας Μετολάρι, Αγκιμ Ράμα, Δικαίας Ζούρδη, Μαρίας Ζερβάκη, Μιχάλη Πετρόπουλου
Οι νέοι θεωρούν ότι οι απόψεις τους δεν ακούγονται. Οι ενήλικοι δεν εκτιμούν τη γνώμη τους και τα παιδιά θεωρούν ότι δεν έχουν φωνή. Θεωρούν το σχολείο, ειδικά το Λύκειο, υπερβολικά προσανατολισμένο στη θεωρία και τα προγράμματά του απόντα από την… πράξη. Γιατί μαθαίνουμε ό,τι μαθαίνουμε; Πώς θα μας χρησιμεύσουν στη ζωή μας; Αυτό άλλωστε δεν μετράει και το περίφημο πρόγραμμα του ΟΟΣΑ για την παιδεία, η Pisa; Από το σχολείο μας δεν παίρνουμε αυτή τη γνώση… Οι νέοι που έχουν ήδη αποφασίσει να μην ασχοληθούν με το πανεπιστήμιο πιστεύουν ότι το σχολείο δεν απευθύνεται σε αυτούς. Δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στα εποπτικά μέσα, ίσως γιατί ποτέ δεν είχαν μια τάξη πλήρως εξοπλισμένη με αυτά – δίνουν περισσότερη σημασία στον καθηγητή και στον τρόπο που κάνει μάθημα. Ακόμα και όταν μιλάμε ειδικά για τα εποπτικά μέσα, γυρίζουν τη συζήτηση στον διάλογο και στα projects. Αυτό βέβαια τελικά κάνει τους νέους πολύ αυστηρούς με τους καθηγητές τους: Θεωρούν ότι οι καθηγητές είναι υπεύθυνοι για καθετί που συμβαίνει στο σχολείο. Δεν αντιδρούν ιδιαίτερα σε τακτικές όπως οι βαθμοί και οι εξετάσεις, θεωρούν την παρουσία τους στην εκπαιδευτική διαδικασία δεδομένη, οπότε δυσκολεύονται να σκεφτούν ένα περιβάλλον χωρίς αυτά. Για άλλους οι πανελλαδικές εξετάσεις εξακολουθούν να είναι ο στόχος της ανήλικης ζωής τους.
Και τι πιστεύουν πραγματικά για το εκπαιδευτικό μας σύστημα; Ορίστε μια συζήτηση και οι απαντήσεις που ακολούθησαν μια σειρά ερωτήσεων ακριβώς για αυτό:
Είστε έφηβοι και σίγουρα έχετε τις απόψεις σας για την Παιδεία. Πιστεύετε ότι η γνώμη σας μετράει; Πιστεύετε ότι οι ενήλικοι ενδιαφέρονται για τη γνώμη σας; Και γιατί οι ενήλικοι θα έπρεπε να ενδιαφέρονται; Τι μπορεί να τους προσφέρετε εσείς με τη γνώμη σας;
Μιχαέλα: «Οι ενήλικοι μάς θεωρούν ανώριμους και ότι δεν έχουμε εμπειρία, όμως ουσιαστικά εμείς πηγαίνουμε σχολείο».
Νάσια: «Ναι, δεν έχουμε τις εμπειρίες των ενηλίκων και συνήθως απορρίπτουν τις απόψεις μας ως παιδιάστικες».
Κυριακή: «Τα παιδιά είναι πιο νέα και βρίσκονται πιο κοντά στη σύγχρονη κοινωνία, οπότε μπορούν να προσφέρουν μια πιο σύγχρονη άποψη και όχι οπισθοδρομική».
Νάσια: «Εχουμε διαφορετικό μυαλό και είναι καλό να ακούς διαφορετικές απόψεις από άλλα μυαλά».
Ποια μαθησιακά αντικείμενα νομίζετε ότι θα σας είναι χρήσιμα για το μέλλον; Υπάρχουν μαθησιακά αντικείμενα που νομίζετε ότι δεν σας χρειάζονται καθόλου, κάποια που διδάσκονται παραπάνω από όσο πρέπει ή λιγότερο;
Δικαία: «Για κάποιους από εμάς τα αντικείμενα που διδάσκονται δεν θα μας είναι καθόλου χρήσιμα σε 10 χρόνια, ενώ πολύ χρήσιμα πράγματα για την καθημερινή μας ζωή δεν αναφέρονται καθόλου, που θα μας χρειαστούν ό,τι κι αν γίνουμε».
Νάσια: «Το σχολείο δεν είναι μόνο για να περάσεις στο πανεπιστήμιο, είναι για να ζήσεις και δεν μαθαίνουμε πράγματα που είναι απαραίτητα. Του χρόνου θα ψηφίσουμε και δεν ξέρουμε τι είναι οι φόροι…».
Τι σημασία έχουν οι βαθμοί ως κίνητρο για την απόδοσή σας;
Κυριακή: «Για εμένα έχουν σημασία γιατί μου δείχνουν τι έχω πετύχει με την προσπάθεια που έχω κάνει, οι βαθμοί μου είναι η ένδειξη ότι οι προσπάθειές μου έχουν αποδώσει».
Νάσια: «Οταν βλέπω έναν καλό βαθμό χαίρομαι βέβαια, αλλά σε μαθήματα που πραγματικά με ενδιαφέρουν τα διαβάζω γιατί μου αρέσουν και θέλω να τα μάθω, οι βαθμοί δεν παίζουν τόσο σημασία για εμένα».
Μαρία: «Εμένα οι βαθμοί με επηρεάζουν, ειδικά οι αρνητικοί βαθμοί. Οταν πήρα κακό βαθμό σε ένα μάθημα που νόμιζα ότι το έχω, πείσμωσα, διάβασα και μετά ξαναπήρα 17».
Τι σας κάνει να έχετε καλή απόδοση; Σας αρέσει ο τρόπος που γίνεται μάθημα στο σχολείο;
Σύλβια: «Στη Σύμη έχουμε μεγάλες ελλείψεις σε υποδομές και οι καθηγητές δυστυχώς δεν έχουν πολλές εναλλακτικές για το πώς θα γίνει το μάθημα».
Νάσια: «Η παιδαγωγική μέθοδος με την οποία διδάσκεται κάθε αντικείμενο είναι πολύ σημαντική. Ολοι οι καθηγητές ξέρουν τα αντικείμενά τους, εμείς όμως δεν μαθαίνουμε επειδή ο καθηγητής ξέρει κάτι, μαθαίνουμε επειδή ο καθηγητής μπορεί να το μεταδώσει».
Σας έχει συμβεί να παρακολουθήσετε ένα μάθημα που δεν σας ενδιαφέρει γενικά και να το ευχαριστηθήκατε και να μάθατε ακριβώς επειδή ο καθηγητής χρησιμοποίησε άλλη μέθοδο;
Μιχαέλα: «Πέρυσι στο μάθημα της «Ελένης», που εμένα δεν με ενδιαφέρει καθόλου, η κυρία Ολυμπία μας ανέβαζε να παίξουμε σαν ηθοποιοί σκηνές και αυτό μου αρέσει πάρα πολύ και δεν είχε σημασία πόσο καλός μαθητής είσαι, μας ανέβαζε όλους… Mου άρεσε πάρα πολύ».
Δικαία: «Εμένα δεν μου αρέσει η Χημεία. Ωστόσο, όποτε πάμε στο εργαστήριο και κάνουμε πείραμα, μου φαίνεται πάρα πολύ ενδιαφέρον και δεν το ξεχνώ (στο εργαστήριό μας τα πειράματα είναι πάντα επιδείξης). Συνήθως στη Χημεία γράφουμε στον πίνακα ένα σωρό πράγματα που εγώ δεν τα καταλαβαίνω. Μόλις τα είδα να γίνονται όμως, τα κατάλαβα αμέσως. Μακάρι να μπορούσαμε να τα κάνουμε οι ίδιοι τα πειράματα».
Μαρία: «Η πρακτική είναι καλύτερη από το μάθημα»
Ας μιλήσουμε για τις εξετάσεις. Σας βοηθούν; Είναι κίνητρο για εσάς ή είναι μη αποδοτικές;
Κυριακή: «Πιστεύω ότι οι εξετάσεις είναι μια προετοιμασία για τις Πανελλαδικές, μας βοηθάνε και στην προετοιμασία και στο διάβασμα. Δημιουργούν άγχος όμως ταυτόχρονα».
Μιχαέλα: «Για εμένα ουσιαστικά οι εξετάσεις είναι μια επανάληψη του μαθήματος που κάναμε όλη τη χρονιά και αυτό σε βοηθάει. Αρα οι εξετάσεις είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για να θυμάσαι αυτά που έμαθες την περασμένη χρονιά».
Μαρία: «Θεωρώ τις εξετάσεις μια προετοιμασία για τις Πανελλαδικές».
Αγκίμ: «Εγώ θεωρώ ότι οι εξετάσεις δεν με βοηθάνε σε τίποτα. Διαβάζω πολύ στις εξετάσεις για να περάσω, αλλά αυτό δεν είναι για εμένα επανάληψη όπως λέει η Μιχαέλα, τίποτα δεν θυμάμαι μετά, ακόμα και από τα μαθήματα που πήγα καλά, γιατί δεν με ενδιέφεραν. Υπάρχουν και παιδιά που τα πάνε χειρότερα στις εξετάσεις από όσο αξίζουν».
Σύλβια: «Οι εξετάσεις για εμένα λειτουργούν πολύ μηχανικά. Διαβάζουμε πολλά πράγματα σε λίγες μέρες για να τα γράψουμε και δεν εστιάζουμε στο αν τα καταλαβαίνουμε ή αν θα τα θυμόμαστε του χρόνου, που είναι και ο κύριος λόγος κατά τη γνώμη μου να γίνονται εξετάσεις».
Ας φανταστούμε την ιδανική τάξη. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα απαραίτητα εργαλεία που θα έπρεπε να είχε στη διάθεσή του ο εκπαιδευτικός για να γίνει το μάθημα το πιο ενδιαφέρον και αποδοτικό;
Μιχάλης: «Θα έπρεπε να έχουμε εποπτικό υλικό, βίντεο, Internet. Να μπορούμε να κάνουμε μια προβολή. Στην «Ελένη» πέρυσι θα μπορούσαμε να δούμε και πέντε λεπτά από μια παράσταση στην Επίδαυρο, που θα έκανε την εμπειρία πολύ πιο πλούσια».
Κυριακή: «Ομως ακόμα και χωρίς μέσα θα μπορούσε ο καθηγητής να κάνει το μάθημα πιο διαδραστικό και όχι να κάθεται σε μια γωνιά και να τα λέει».
Νάσια: «Θα ήταν ωραία να έχουμε όλα τα απαραίτητα εποπτικά μέσα, tablets, προτζέκτορες, μουσικές, αλλά θα πρέπει να υπάρχει και σε αυτό κάποιο μέτρο, μέσα στην τάξη μπορεί να γίνει πολύ διασπαστικό όλο αυτό. Ενας καθηγητής μπορεί αν θέλει να κάνει το μάθημα διασκεδαστικό ακόμα και με τον απλό διάλογο».
Σας φαίνονται τα projects αποδοτικά ή απλά ένας μπελάς;
Νάσια: «Εγώ βρίσκω τα projects τον καλύτερο τρόπο για να μάθω».
Σύλβια: «Προτιμώ να κάνω ένα project που έχεις ελευθερία έκφρασης και ας είναι πιο κουραστικό παρά ασκήσεις για το σπίτι».
Αντί επιλόγου
Για τους νέους της Σύμης, η ζωή τους σε ένα μικρό περιβάλλον χωρίς άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα γύρω τους τούς δυσκολεύει να συνειδητοποιήσουν τι τους ενοχλεί στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και πώς θα μπορούσε να διορθωθεί. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που το σχολείο μας κάνει μια τεράστια προσπάθεια ανοίγματος προς την Ευρώπη μέσα από διάφορα προγράμματα. Το να ζεις σε ένα τόσο μικρό μέρος είναι ευλογία, σίγουρα όμως έχει και μειονεκτήματα που πρέπει να πολεμήσουμε μέσα από την παιδεία. Κάθε Νοέμβριο γίνεται στη Ρόδο το συνέδριο MRC RHODES που διοργανώνει το «Σπίτι της Ευρώπης». Πρόκειται για μια εξομοίωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τα παιδιά που λαμβάνουν μέρος συζητούν με τους τυπικούς κανόνες των διεθνών οργανισμών για ζητήματα που αυτή τη στιγμή συζητιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο. Παίρνουμε μέρος από το 2018 και σχεδόν πάντα είμαστε διακριτοί συμμετέχοντες, έχοντας πάρει και την πρώτη θέση πριν από 2 χρόνια με την Αστραδενή Μαρούλη. Η προετοιμασία είναι σκληρή, αφού πρέπει να μελετήσουμε τις πολιτικές των χωρών της Ευρώπης για θέματα όπως το Μεταναστευτικό, την εκπαίδευση, τη θέση της γυναίκας και το ενεργειακό, ώστε να είμαστε σε θέση να συζητήσουμε για αυτά (και πάντα στα αγγλικά).
Η παραπάνω κουβέντα αποτέλεσε ένα μέρος της προετοιμασίας μας. Ωστόσο, αποτελούν τελικά το ιδανικό περεχόμενο μιας επιστολής προς τον υπουργό Παιδείας και την πολιτεία. Για να μας βοηθήσουν να μάθουμε να… μαθαίνουμε.
