Στη σύγχρονη εποχή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή social media έχουν κατακλύσει τις ζωές μας. Ανθρωποι δημοσιεύουν φωτογραφίες, μοιράζονται ιδιωτικές τους στιγμές, εν ολίγοις εκθέτουν την προσωπική τους ζωή. Κυρίως, όμως, οι χρήστες προτιμούν να αναρτούν φωτογραφίες τους, τις γνωστές σε όλους μας selfies. Το ερώτημα είναι το εξής: Είναι κακό να τραβήξουμε μια selfie και να την ανεβάσουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Η λήψη αυτοφωτογραφιών (selfies) πρέπει να μας προβληματίζει;
Ιδού λοιπόν η απάντηση: Δεν πρέπει να μας προβληματίζει απαραίτητα, γιατί είναι λογικό και κατανοητό οι άνθρωποι να θέλουν να απαθανατίσουν τις στιγμές τους, να δημιουργήσουν αναμνήσεις, να θυμούνται στιγμές μέσα από φωτογραφίες και όλα αυτά να θέλουν να τα μοιραστούν με τον περίγυρό τους. Ομως, αν δεν γίνεται αυτό με μέτρο, τότε, ναι, είναι αρκετά ανησυχητικό. Η όλο και διογκούμενη τάση λήψης των selfies, η συνεχής προβολή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η φρενήρης δραστηριότητα των χρηστών καθώς και η διατυμπάνιση του αυτο-προβαλλόμενου περιεχομένου που παρατηρείται συχνά ξεπερνούν τα όρια του φυσιολογικού.
Φαινόμενα ναρκισσισμού
Και μια ακόμη επικίνδυνη διάσταση του φαινομένου: ο ναρκισσισμός. Αρχικά, οι χρήστες βγάζουν φωτογραφίες με σκοπό να απαθανατίσουν τις μοναδικές τους στιγμές και να τις μοιραστούν με φίλους τους. Στη συνέχεια, όμως, ο αρχικός σκοπός αλλάζει, δηλαδή παρατηρούν σχολαστικά τη φωτογραφία τους, μήπως έχει κάποιο «ελάττωμα», πριν τη δημοσιεύσουν και όταν δεν βρίσκουν κάτι που θα τους εμποδίσει να την αναρτήσουν, συνεχίζουν να την κοιτούν και να αυτοθαυμάζονται. Το να πούμε καμιά φορά στον εαυτό μας ότι είναι ωραίος δεν είναι κακό∙ ίσα-ίσα πρέπει να έχουμε αυτοπεποίθηση, αλλά όταν αυτό φτάνει τα όρια της αλαζονείας, τότε είναι ναρκισσισμός. Σε αυτή την περίπτωση τα ψηφιακά δίκτυα κοινωνικής αλληλεπίδρασης χρησιμοποιούνται για να ανατροφοδοτούν την υπέρμετρη αίσθηση σημαντικότητας εαυτού που χαρακτηρίζει αυτούς τους ανθρώπους. Ο ψηφιακός κόσμος κάνει τους ναρκισσιστές να νιώθουν μοναδικοί. Τα likes, λοιπόν, οι θετικές κριτικές και τα σχόλια αποτελούν παράγοντα αύξησης του ναρκισσισμού.
Ιδιαίτερα για τους εφήβους, τα πράγματα, ίσως, είναι πιο περίπλοκα αλλά και πιο επικίνδυνα. Λόγω του νεαρού της ηλικίας τους και του εύθραυστου συναισθηματικού τους κόσμου επιζητούν εντονότερα την ευρύτερη αποδοχή και τον θαυμασμό των γύρω τους. Με λίγα λόγια, αυτό το «χεράκι»-«φατσούλα» στις μέρες μας ανεβάζει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση που λείπει, δυστυχώς, από τη νεολαία.
Ο κίνδυνος, ωστόσο, που ελλοχεύει είναι ακόμη εντονότερος: από τη μια μεριά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στο πώς βλέπουμε εμείς το σώμα μας και γενικά τον εαυτό μας, ενώ από την άλλη είναι καθολικά αποδεκτό ότι προβάλλουν ψεύτικες εικόνες, εικόνες που δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα. Ετσι, άνδρες και γυναίκες εμφανίζονται πάντα αψεγάδιαστοι στα μίντια, με τέλειο σώμα, πρόσωπο χωρίς ακμή, «σωστές» αναλογίες, χαρακτηριστικά που θεωρούνται ελκυστικά και σίγουρα οι περισσότεροι θέλουν να τους μοιάσουν. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται συγκεκριμένα και «απαραβίαστα» πρότυπα ομορφιάς, τα οποία επηρεάζουν άνδρες και γυναίκες, είτε συνειδητά είτε ασύνειδα, και επικοινωνείται το μήνυμα ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουμε αυτή την «τέλεια» εικόνα.
Αρνητικές συνέπειες
Οταν όμως δεν μοιάζουμε σε αυτή την τέλεια εκδοχή ανθρώπου, τι γίνεται; Τότε ξεκινούν τα αρνητικά επακόλουθα: ή εμείς κρίνουμε αυστηρά τον εαυτό μας «μαστιγώνοντάς τον» ή ακούμε αρνητικά σχόλια από τους γύρω μας. Ολο αυτό περιγράφει ένα ακόμη φαινόμενο της εποχής μας, το «body shaming», μια μορφή bullying που περιλαμβάνει την έκφραση αρνητικής κριτικής και μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματικό τραύμα, ειδικά στη νεαρή ηλικία που οι νέοι επηρεάζονται εύκολα από τις απόψεις του συνόλου. Αυτό το φαινόμενο μπορεί πραγματικά να εξοντώσει το άτομο, οδηγώντας στην αλλαγή της συμπεριφοράς του, στην υιοθέτηση επικίνδυνων συνηθειών (όπως οι εξαντλητικές και απειλητικές για την υγεία του δίαιτες), στο άγχος, στην κατάθλιψη και εν τέλει στη χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Δεν πρέπει, ωστόσο, να ξεχνάμε πως όλοι μας είμαστε διαφορετικοί, ξεχωριστοί και αυτό εξάλλου είναι που μας κάνει μοναδικούς. Κάθε στοιχείο μας είναι όμορφο και πρέπει να το εκτιμάμε. Η πεποίθηση ότι ένα like μπορεί να καθορίσει την ύπαρξή μας είναι εντελώς λάθος. Εστίασε σε αυτά που έχουν πραγματική αξία και εκτίμησε τη μοναδικότητα της προσωπικότητάς σου!
Κάνε like στον εαυτό σου, στην πραγματική ζωή και όχι στον εικονικό κόσμο!
