H Πάτμος περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1999. Η ανακήρυξή της σε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς έγινε για το ιστορικό κέντρο του νησιού (Χώρα), τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και το Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης.
Τα κριτήρια της ανακήρυξης σχετίζονται με την αρχιτεκτονική, την αδιάκοπη εξέλιξή της από τον 12ο αιώνα ως θρησκευτικού κέντρου προσκυνήματος και τις αναλλοίωτες θρησκευτικές τελετές μέσα στους αιώνες.
Αναλυτικά τα κριτήρια είναι:
- To ιστορικό κέντρο (Χώρα) είναι από τις λίγες περιοχές στην Ελλάδα που εξελίσσεται ασταμάτητα από τον 12ο αιώνα, όπως και οι θρησκευτικές τελετές που εξακολουθούν να τελούνται από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, αμετάβλητες.
- Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και το σπήλαιο της Αποκάλυψης στο νησί Πάτμος μαζί με τη μεσαιωνική Χώρα αποτελούν ένα εξαιρετικό παράδειγμα παραδοσιακού ελληνικού θρησκευτικού κέντρου προσκυνήματος με πολύ σημαντικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.
- Το Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης όπου ο Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος έγραψε το βιβλίο της Αποκαλύψεως .
Το πρακτικό της απόφασης της Επιτροπής της UNESCO αναφέρει:«Η Μονή, το Ιερό Σπήλαιο και η Χώρα της Πάτμου αποτελούν μοναδικό παραδοσιακό Ορθόδοξο Προσκύνημα, που συνδυάζει τη σταδιακή και αδιάκοπη εξέλιξη από τον 12ο αιώνα με τη διατήρηση θρησκευτικών παραδόσεων και τελετών της παλαιοχριστιανικής εποχής».Επίσης, και ο χρυσόβουλλος λόγος του Αλεξίου Α’ Κομνηνού περιλαμβάνεται στον κατάλογο παγκόσμιας τεκμηριωμένης κληρονομιάς.
