Το Λύκειο είναι εκείνη η βαθμίδα που σε φέρνει πιο κοντά στις προκλήσεις της ενήλικης ζωής, στις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο, στην είσοδο στην επόμενη φάση της ζωής σου, στο χτίσιμο των προσωπικών θεμελίων σου. Είναι όμως αυτά τα χρόνια όπως θα έπρεπε να είναι; Σου δίνουν τα κατάλληλα εφόδια και τελικά σε δυναμώνουν ή απλά σε απο…δυναμώνουν;
Οι παρακάτω είναι οι σκέψεις μας και απευθύνονται σε εκείνους που έχουν τη δύναμη να καθορίσουν την εκπαιδευτική πολιτική της χώρας.
Βαρεμάρα και αδιαφορία
Της Βιολέτας Γαλανοπούλου
Το σχολείο μας σήμερα είναι περιορισμένο. Θα έπρεπε οι μαθητές να μπαίνουν και να βγαίνουν στις τάξεις του, αν όχι με χαμόγελο, τουλάχιστον με χαρούμενα συναισθήματα και όχι βαρεμάρα και αδιαφορία. Για εμένα το σχολείο θα έπρεπε να είναι ένα περιβάλλον που να εμπνέει εμπιστοσύνη στα παιδιά, να έρχονται με όρεξη, και όχι όταν ετοιμάζονται το πρωί να σκέφτονται το τεστ, το διαγώνισμα, ότι δεν έχουν φίλους, ότι βαριούνται, ή ποιος θα τους χτυπήσει και θα τους μειώσει σήμερα. Το σχολείο που ονειρεύομαι, είναι ένα περιβάλλον με ασφάλεια, με καθηγητές που ενδιαφέρονται, που σέβονται, που θέλουν να βοηθήσουν τα παιδιά σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης. Αλλά όχι μόνο αυτό. Το σχολείο των ονείρων μου, δεν έχει περιορισμούς, ούτε bullying, δεν έχει διακρίσεις, ούτε προσβολές, το σχολείο αυτό δεν έχει απαξίωση. Αυτό λοιπόν ονειρεύομαι και για να πραγματοποιηθεί θέλει δουλειά, αλλά… θα ήταν ένα μεγάλο επίτευγμα.
Στεγνή απόκτηση γνώσεων ή καλλιέργεια;
Της Ρεβέκκας Γιαννακοπούλου
Σίγουρα το ιδανικό σχολικό πλαίσιο δεν αφορά μόνο στις εγκαταστάσεις ή στις στείρες τετριμμένες παροχές, αλλά σε κάτι πιο ουσιώδες. Το ιδανικό σχολείο αναφέρεται σε ένα καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο εστιάζει στον άνθρωπο και στην καλλιέργειά του. Το ιδανικό δεν είναι αποκλειστικά η απαίτηση εγκυκλοπαιδικών γνώσεων, αλλά η κατάκτηση παιδείας και αρετών, που συνεπάγονται μια σωστή ένταξη στην κοινωνία. Στο «άρτιο» για εμένα σχολείο, οι καθηγητές δεν αξιολογούν στείρα τους μαθητές χρησιμοποιώντας ως κύριο κριτήριο την επίδοση σε μια γραπτή δοκιμασία, αλλά και την εν γένει συμπεριφορά τους. Επίσης, όσον αφορά στις παρεχόμενες γνώσεις, στο «ιδανικό» εκπαιδευτικό σύστημα, δεν παρουσιάζονται ελλείψεις, ούτε μεροληψίες, παρά εκφράζονται όλες οι πτυχές ενός ζητήματος βοηθώντας έτσι τους μαθητές να καλλιεργούν την κρίση τους. Παρ’ όλα αυτά, τα παραπάνω δεν εφαρμόζονται και περιφρονούνται. Δίνεται βαρύτητα στην εξωτερική εικόνα, αμελώντας το «εσωτερικό», το οποίο ολοένα φθείρεται. Στα σχολεία απαιτείται η στεγνή απόκτηση γνώσεων, εναποθέτοντας όχι μόνο μεγάλο φόρτο εργασίας αλλά και υψηλό βαθμό δυσκολίας στους μαθητές, παραμελώντας επιδεικτικά τον ψυχικό και πνευματικό τους κόσμο και την ηθική τους ανάπτυξη. Δυστυχώς, το «ιδανικό» σχολείο, μοναδικό για κάθε μαθητή, δεν μπορεί να υπάρξει, όχι επειδή είναι «τέλειο», αλλά επειδή περιφρονείται και δεν αναγνωρίζεται πλήρως η σημασία του.
Να αλλάξει ο τρόπος διδασκαλίας
Της Αμαλίας Κρασακοπούλου
Η παιδεία, από κοινού με την ελευθερία τόσο στη διαχρονία όσο και στη συγχρονία τους, βοηθούσαν στην άμβλυνση των κοινωνικοπολιτικών ανισοτήτων ανάμεσα στους ανθρώπους, οδηγώντας έτσι στη δημοκρατία, τη μόνη πολιτειακή συγκρότηση που παρέχει λύσεις και δίνει απαντήσεις στις αγωνίες και τις προσδοκίες των νέων. Αναγνωρίζοντας την προσφορά της παιδείας προς το κοινωνικό σύνολο, χρειάζεται να τη στηρίξουμε αναδιαμορφώνοντας τον τρόπο διδασκαλίας στα σχολεία. Είναι αναγκαίο να προωθηθεί η διαδραστική μάθηση και η διαλεκτική μέθοδος μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών, ενέργειες οι οποίες εξασφαλίζουν το ενδιαφέρον των μαθητών απέναντι στη διαδικασία της διδασκαλίας. Επίσης, είναι επιτακτική ανάγκη να επέλθουν αλλαγές ως προς τις ώρες προσέλευσης και παραμονής των μαθητών στα σχολεία αλλά και να εμπλουτιστεί το σχολείο με μαθήματα αθλητικά και καλλιτεχνικά. Οσον αφορά το πρώτο είμαι βέβαιη πως σε όλους μας το πρωινό ξύπνημα και η επτάωρη παραμονή στον σχολικό χώρο μας φαίνεται δυσβάσταχτη. Εναλλακτική λύση θα ήταν να ερχόμαστε μια ώρα αργότερα και να αποχωρούσαμε μια ώρα νωρίτερα ώστε σε κάθε διδακτική ώρα να είμαστε πλήρως αφοσιωμένοι και αποδοτικοί.
Ασφαλείς αίθουσες, επαρκείς υποδομές
Της Σταυρούλας Κλαμπατσέα
Το σχολείο που ονειρεύομαι έχει αρχικά τις κατάλληλες υποδομές, δηλαδή ασφαλείς αίθουσες, βιβλιοθήκες, εξοπλισμένα εργαστήρια, ειδικούς χώρους άθλησης, επιμελημένα σχολικά βιβλία και πρόθυμο διδακτικό προσωπικό με επαρκή επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση. Ταυτόχρονα, ο χώρος του σχολείου περιβάλλεται από πράσινο, καθώς η επαφή με τη φύση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την υγεία και την εκπαιδευτική διαδικασία των μαθητών. Το πρόγραμμα μαθημάτων δεν είναι επιβαρυμένο, όμως είναι περιεκτικό και ενδιαφέρον, ενώ συμπεριλαμβάνει εκτός από τα μαθήματα γενικής παιδείας, μαθήματα επιλογής που καλύπτουν όλα τα ενδιαφέροντα των μαθητών, μαθήματα επαγγελματικού προσανατολισμού, οικολογίας, τεχνών και κοινωνικοπολιτικής αγωγής. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς γίνεται στο σχολείο, οπότε το διάβασμα στο σπίτι είναι λιγότερο, αφήνοντας στα παιδιά περισσότερο ελεύθερο χρόνο για να αναπτύξουν άλλες ενασχολήσεις και να ξεκουραστούν. Το σύστημα αξιολόγησης εστιάζει στην ενίσχυση της κριτικής σκέψης και όχι στην απομνημόνευση πληροφοριών. Εκτός αυτού, οργανώνονται συχνά εκπαιδευτικές εκδρομές σε φυσικές και ιστορικές τοποθεσίες, μουσεία, επιστημονικά κέντρα, κοινωνικές υπηρεσίες, καλλιτεχνικά εργαστήρια, βιομηχανίες κ.λπ., οπότε προωθείται η διαδραστική μάθηση, καθώς δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να πειραματιστούν και να γνωρίσουν διάφορους τομείς της καθημερινότητας, αποκομίζοντας ξεχωριστές εμπειρίες. Τέλος, υπάρχουν διαθέσιμοι ψυχολόγοι στους οποίους μπορούν να απευθυνθούν τα παιδιά ανά πάσα στιγμή για οτιδήποτε τα προβληματίζει. Κατά αυτόν τον τρόπο, το σχολείο συνιστά ένα ευχάριστο, φιλικό και ασφαλές περιβάλλον που αποτελεί πηγή έμπνευσης, προάγοντας την αγάπη για τη μάθηση και την προσωπική ανάπτυξη.
Η βιωματική μάθηση
Της Ευγενίας Παπαδέα
Πρώτη προτεραιότητα είναι η μάθηση να γίνει περισσότερο βιωματική και λιγότερο βαθμοθηρική και εξετασιοκεντρική, ώστε να περιοριστεί το καθημερινό άγχος μας για την επίδοσή μας. Παράλληλα, κάθε εκπαιδευτικός οφείλει μπαίνοντας στην τάξη να μας ενθαρρύνει, να μας εμψυχώνει, να ανακαλύπτει και να επικροτεί τις κλίσεις και τα ταλέντα μας. Φυσικά, όλα αυτά δεν πρέπει να εφαρμόζονται μόνο με το να λαμβάνουμε στα τετράμηνα τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, αλλά με την καθημερινή ευχάριστη παρουσία και τη γνωστική μεταδοτικότητα των καθηγητών.
Εκσυγχρονισμός τώρα
Της Σταυρούλας Γαϊτανάρου
Μια παρέμβαση που θα βελτίωνε αισθητά την αποτελεσματικότητα και την κατάσταση της εκπαίδευσης είναι ο εκσυγχρονισμός των μέσων διδασκαλίας. Η αρχή έχει γίνει με την πρόσφατη τοποθέτηση διαδραστικών πινάκων σε σχεδόν όλα τα σχολεία της χώρας. Το μάθημα έχει γίνει πιο παραστατικό και έχει διευκολύνει τη δουλειά τόσο του εκπαιδευτικού όσο και την προσήλωση του παιδιού κατά τη διάρκεια των διδακτικών ωρών. Η συνέχεια του εκσυγχρονισμού αυτού με την αναβάθμιση π.χ. των ηλεκτρονικών υπολογιστών αλλά και τη γενικότερη βελτίωση των υποδομών των σχολείων θα είχε εξίσου θετικά αποτελέσματα. Επιπλέον, ειδικά στο λύκειο, μαθητές και καθηγητές προσηλώνονται στις τελικές εξετάσεις δίνοντας βάση μόνο στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Χάνεται έτσι η πραγματική αξία της γνώσης, η απαξίωση σε ορισμένα μαθήματα είναι γενικότερη απαξίωση της παιδείας. Η αντικατάσταση των Πανελληνίων με την είσοδο στο Πανεπιστήμιο από τη γενικότερη επίδοση σε όλα τα μαθήματα του σχολείου διαχρονικά, θα έδινε λύση σε αυτό το πρόβλημα.
Νέες τεχνολογίες στο σχολείο
Της Κυριακής Βανικιώτη
Η βελτίωση των υποδομών, όπως ο εκσυγχρονισμός των σχολικών εγκαταστάσεων, η δημιουργία βιβλιοθηκών, η ύπαρξη εργαστηρίων για τα μαθήματα του θετικού προσανατολισμού (π.χ. Χημεία και Φυσική) θα μπορούσαν να γίνουν κινητήριες δυνάμεις του ενδιαφέροντος των μαθητών. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε τον ρόλο που διαδραματίζει η τεχνολογία στην καθημερινότητα των μαθητών. Στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, οι συνεχείς εφευρέσεις νέων τεχνολογιών ελκύουν το ενδιαφέρον των μαθητών καθώς πρόκειται για έναν καινούργιο κόσμο. Επομένως η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών από τους καθηγητές κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα μπορούσε να αποβεί κερδοφόρα μακροπρόθεσμα.
Ατενίζοντας το μέλλον
Της Αννας Λαμπρινούδη
Μοιάζουν άραγε οι προσδοκίες των νέων σήμερα με εκείνες των νέων πριν από 50 χρόνια; Είναι αλήθεια πως τόσο η ανάπτυξη της τεχνολογίας όσο και ο καθοριστικός πλέον ρόλος που διαδραματίζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα στη ζωή μας έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι βλέπουν το μέλλον. Είναι όμως αυτός αισιόδοξος ή πιο απαισιόδοξος από παλιά;
Αδιαμφισβήτητα, οι νέοι επιθυμούν την επαγγελματική τους αποκατάσταση και μάλιστα για να την εξασφαλίσουν προχωρούν σε πολλές ενέργειες. Μαθαίνουν ξένες γλώσσες, παρακολουθούν σεμινάρια υπολογιστών, αφιερώνουν χρόνο με σκοπό να βρουν μια σχολή που να τους ταιριάζει κ.ά. Εκτός όμως από ό,τι αφορά την επιλογή του μελλοντικού τους επαγγέλματος οι νέοι – λόγω και του ευαίσθητου της ηλικίας – προβληματίζονται και για τις προσωπικές τους σχέσεις. Αυτός ο προβληματισμός απορρέει από τον τρόπο ζωής με τον οποίο ζουν σήμερα. Απρόσωπες μεγαλουπόλεις, επικοινωνία μόνο μέσω Διαδικτύου, έλλειψη ελεύθερου χρόνου και η εφηβεία, που δίχως άλλο κάνει τα συναισθήματα πιο έντονα και δύσκολα στη διαχείριση, κάνει τους νέους να αμφιβάλλουν για το εάν θα μπορέσουν να αποκτήσουν μελλοντικά ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις.
Ανάγκη παρά προσδοκία αποτελεί και ο περιορισμός των ενεργειών των ανθρώπων που μολύνουν το φυσικό περιβάλλον. Είναι γεγονός πως στις σύγχρονες κοινωνίες η φύση αποτελεί αξιοθέατο που οι νέοι θαυμάζουν από την οθόνη του κινητού τους. Προσδοκούν, λοιπόν, ένα μέλλον που οι άνθρωποι και η φύση θα έχουν μια σχέση αρμονική και όχι αντιφατική (οι άνθρωποι εξαρτώνται μεν από τη φύση, από την άλλη πλευρά όμως δεν σταματούν να την επιβαρύνουν).
Εφόσον βέβαια οι νέοι τού σήμερα βρίσκονται από μικρή ηλικία σε καθημερινή επαφή με διάφορα τεχνολογικά μέσα είναι φυσικό να αναμένουν και τις επόμενες τεχνολογικές δημιουργίες. Αυτές αφορούν κυρίως την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία προσφέρει υπηρεσίες σε πληθώρα τομέων.
Υπάρχει και το πνεύμα
Της Μαριλένας Ευτυχιάκου
Στις ημέρες μας ειδικά, η νέα γενιά αντιμετωπίζει σε σοβαρότερο βαθμό τις προκλήσεις που καλείται να αντεπεξέλθει. Σε προσωπικό επίπεδο, οι προσδοκίες του μέλλοντος που έχω συσχετίζονται με την πνευματική και ηθική καλλιέργεια της ανθρώπινης ψυχής. Δίνουμε τόση βάση πλέον στον εργασιακό και οικονομικό τομέα που ξεχνάμε ότι εμείς οι ίδιοι με τη συμπεριφορά μας αλλάζουμε τον κόσμο και κάνουμε καλύτερη την κάθε μέρα με έστω μία σταγόνα καλοσύνης. Βεβαίως, η εργασία και η επιστήμη χρειάζονται για να διατηρείται και να εξελίσσεται η ζωή, αλλά η τέχνη, η αγάπη και η καλοσύνη είναι απαραίτητα ώστε να υπάρχει ζωή. Οι περισσότεροι πλέον προσπερνούν τα πνευματικά αγαθά και δίνουν μεγάλη βάση στα υλικά αγαθά, όπως είναι τα χρήματα. Φυσικά και δεν φταίει ο κόσμος για αυτό, καθώς όσο περνούν τα χρόνια οι καιροί δυσκολεύουν.
