Εχει αφιερώσει παράλληλα με το διδακτικό του έργο (δάσκαλος ων), αμέτρητο χρόνο εργασίας και σπουδής για την ανάδειξη πτυχών της θεσσαλικής ιστορίας. Εχει ερευνήσει τις πολλές και διαφορετικές πτυχές της ιστορικής, λαογραφικής, πολιτικής ζωής του τόπου μας ενώ για περισσότερα από 40 χρόνια εκδίδει, στη Λάρισα, το ιστορικό περιοδικό «Θεσσαλικό Ημερολόγιο», που έχει ως σήμερα φτάσει τους 50 τόμους. Ο λόγος για τον κ. Κώστα Σπανό, που μας μίλησε για την αξία τόσο της έρευνας όσο και της συγγραφής.
Ποια είναι η ιστορία του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»;
«Το «Θεσσαλικό Ημερολόγιο» άρχισε να κυκλοφορεί το 1980. Μέχρι τον 9ο τόμο, εκδιδόταν ένας τόμος κάθε Μάρτιο. Από τον 20ό τόμο και εξής, λόγω των πολλών άρθρων τα οποία αποστέλλουν οι συνεργάτες του περιοδικού, εκδίδονται δύο τόμοι, τον Μάρτιο και τον Σεπτέμβριο. Μάλιστα, το 2000, η Ακαδημία Αθηνών μας τίμησε για την πολυετή ασχολία με τη θεσσαλική Ιστορία και για την έκδοση του «Θεσσαλικού Ημερολογίου». Ακολούθησαν η βράβευση της Περιφέρειας Θεσσαλίας, της Μητρόπολης Ελασσόνας, του Δήμου Τυρνάβου, του Δήμου Δεσκάτης και πολλών Συλλόγων και φορέων».
Ποιο ήταν το έναυσμα ώστε να αρχίσετε την εκδοτική σας προσπάθεια;
«Την περίοδο 1972-1980 κυκλοφορούσαν στη Λάρισα δύο λογοτεχνικά περιοδικά («Θεσσαλική Εστία» και «Λαρισαϊκά Γράμματα»), στα οποία δημοσιεύονταν και λίγα ιστορικά και λαογραφικά άρθρα. Eλειπε, όμως, ένα περιοδικό το οποίο να ασχολείται κυρίως με την Ιστορία της Θεσσαλίας. Το κενό αυτό ήρθε να καλύψει η έκδοση του «Θεσσαλικού Ημερολογίου». Για την κυκλοφορία του πρώτου τόμου, τον Μάρτιο του 1980, έγιναν ευνοϊκά σχόλια από τους φιλίστορες».
Υπήρξαν προβλήματα στην έκδοση;
«Υπήρξαν λίγα προβλήματα στην έκδοση του περιοδικού, τα οποία οφείλονταν στους τυπογράφους».
Υπήρξε βοήθεια από την επίσημη Πολιτεία ή βασιστήκατε μόνο στην προσωπική σας εργασία και παρουσία στην έκδοση;
«Μέχρι το 1987, η Πολιτεία χορηγούσε στα περιοδικά τυπογραφικό χαρτί μέσω του Τελωνείου, σε χαμηλότερη τιμή. Τα έξοδα της έκδοσης κάθε τόμου καλύπτονται από τις συνδρομές των παραληπτών του κάθε τόμου. Ενας Λαρισαίος και ένας Αθηναίος, φίλοι της θεσσαλικής Ιστορίας, με βοήθησαν με ένα αξιόλογο ποσό. Η προώθηση του τόμου είναι προσωπική υπόθεσή μου, αλλά με βοηθούν και μερικοί φίλοι στην Καρδίτσα, στα Τρίκαλα, στην Ελασσόνα, στον Αμπελώνα και στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλη βοήθεια έχω λάβει, με την παραχώρηση φωτοαντιγράφων εγγράφων και κωδίκων, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, το Κέντρο Ερεύνης του Μεσαιωνικού και Νέου Πολιτισμού (ΚΕΜΝΕ) της Ακαδημίας, το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο (ΙΠΑ/ΜΙΕΤ), τις Μονές Βαρλαάμ και Αγίου Στεφάνου των Μετεώρων, της Ολυμπιώτισσας και του Σπαρμού της Ελασσόνας, τη Μητρόπολη της Ελασσόνας».
Οσον αφορά τη θεσσαλική Ιστορία, υπάρχουν ακόμη ανεξερεύνητες πτυχές της;
«Από την έκδοση του πρώτου τόμου, έθεσα ως στόχο την έκδοση άγνωστων πηγών της θεσσαλικής Ιστορίας. Πολλές τέτοιες πηγές, με αρχαιότερη την πρόθεση 401 του Μεγ. Μετεώρου του 1520, δημοσίευσα σε πολλούς τόμους. Ετσι, μπορούν και αξιοποιούν το περιεχόμενό τους οι φιλίστορες. Υπάρχουν ακόμα πολλές πτυχές ανεξερεύνητες, όπως π.χ. το Αρχείο των Αριστείων των ΓΑΚ με τα έγγραφα των θεσσαλών αγωνιστών του 1821, έγγραφα πώλησης τσιφλικιών κ.ά.».
Ως μαθητές, θα θέλατε να μας πείτε τη χρησιμότητα του πονήματος για την εκπαίδευση, ως δάσκαλος που υπήρξατε;
«Η διδασκαλία της τοπικής Ιστορίας είναι απαραίτητη. Οι μαθητές πρέπει πρώτα να γνωρίζουν την Ιστορία του τόπου τους (του χωριού, της πόλης και της περιφέρειας) και στη συνέχεια την Ιστορία της χώρας μας».
Και τι ακριβώς περιλαμβάνει το «Θεσσαλικό Ημερολόγιο»;
«Στις σελίδες των 82 τόμων του υπάρχουν ιστορικά, λαογραφικά και γλωσσικά θέματα για όλο τον θεσσαλικό χώρο. Τα ιστορικά καλύπτουν την περίοδο από τη Νεολιθική Εποχή μέχρι τα πρόσφατα χρόνια, με μεταφράσεις έργων ξένων ιστορικών και αρχαιολόγων και περιηγητικών κειμένων».
Με το βλέμμα στο έργο του πατέρα της Ιατρικής
Στην πόλη της Λάρισας δραστηριοποιείται ο Σύλλογος «Ο Ιπποκράτης στη Λάρισα». Συνομιλήσαμε με τον πρόεδρο του συλλόγου Ρίζο Χαλιαμπάλια, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη δημιουργία και για το έργο του συλλόγου. O σύλλογος ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2015. Από τους βασικούς στόχους του συλλόγου είναι η αναβάθμιση του μουσείου του Ιπποκράτη και η ανάδειξη του έργου του μεγάλου γιατρού της αρχαιότητας και της σχέσης του με την πόλη μας έτσι ώστε η Λάρισα να εδραιωθεί στον παγκόσμιο χάρτη σαν μια ιπποκρατική πόλη.
Μέσα από τις εκπαιδευτικές δράσεις που διοργανώνονται από τον σύλλογο, οι μαθητές της Λάρισας αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας μαθαίνουν για τη ζωή και το έργο του Ιπποκράτη, για την αξία της υγείας, της πρόληψης, της σωστής διατροφής και της άσκησης. Ο σύλλογος επίσης υποστηρίζει τις επισκέψεις μαθητών στον μουσειακό χώρο που βρίσκεται στο μνημείο του Ιπποκράτη. Παράλληλα, διοργανώνει επιστημονικές εκδηλώσεις μέσω των οποίων προβάλλει το έργο και τη ζωή του αρχαίου συμπολίτη μας. Επίσης, ο κ. Χαλιαμπάλιας μάς είπε ότι ο σύλλογος συνεργάζεται με φορείς της πόλης όπως η Περιφέρεια Θεσσαλίας, ο Δήμος Λαρισαίων, το Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο Ιατρικός Σύλλογος Λάρισας στη διοργάνωση των εκδηλώσεων με τίτλο «Ιπποκράτης – Η Αέναη Επιστροφή». Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στον Μύλο του Παππά κάθε Σεπτέμβριο από το 2017.
Παράλληλα, το 2022 ολοκληρώθηκε η διαδικασία αδελφοποίησης των πόλεων της Κω και της Λάρισας και πραγματοποιήθηκε το 1ο Ιπποκράτειο Ιατρικό Συνέδριο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Αμφιθέατρο Ιπποκράτης. Τέλος, τα δύο τελευταία χρόνια πραγματοποιήθηκε στο Β’ Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας η τελετή της απόδοσης του όρκου του Ιπποκράτη από αποφοίτους Τμημάτων Ιατρικής.
