To Μουσικό Λύκειο Λευκωσίας λειτουργεί στο ιστορικό Παγκύπριο Γυμνάσιο από το 2006. Στη συνέχεια ο θεσμός επεκτάθηκε στον γυμνασιακό κύκλο, ενώ σήμερα λειτουργούν πέντε εξατάξια Μουσικά Σχολεία σε όλες τις πόλεις της ελεύθερης Κύπρου. Οι καθηγητές του Μουσικού Λυκείου επιλέγονται με διαγωνισμό του υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Το Μουσικό Σχολείο είναι Ενιαίο Ολοήμερο Σχολείο. Οι μαθητές παρακολουθούν το πρόγραμμα του πρωινού σχολείου και μετά το απογευματινό ειδικό πρόγραμμα του Μουσικού Σχολείου για τρία απογεύματα, συνολικά 8 ώρες, την εβδομάδα. Οι μαθητές διδάσκονται το κύριο μουσικό όργανο της ειδικότητάς τους και ένα δεύτερο μουσικό όργανο το οποίο επιλέγουν οι ίδιοι. Επιπλέον, διδάσκονται Αρμονία, Ακουστικά, Σολφέζ, Παραδοσιακή και Βυζαντινή Μουσική και Μουσική Τεχνολογία, συμμετέχουν σε διάφορα μουσικά σχήματα, όπως η Τετράφωνη Μεικτή Χορωδία, και τα σύνολα Εγχόρδων, Κιθαρών, Εντεχνου Ελληνικού Τραγουδιού, Αυτοσχεδιασμού Τζαζ Μουσικής.
Σκοπός του σχολείου είναι η υψηλή κατάρτιση των μαθητών στην ερμηνεία του κυρίου οργάνου της ειδικότητάς τους και η σφαιρική μουσική μόρφωση, το ήθος, η καλαισθησία και η καλλιέργειά τους.
Η συμμετοχή σε εκδηλώσεις
Απαραίτητο γι’ αυτό βέβαια είναι οι συχνές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Στα 16 χρόνια λειτουργίας του, διάφορα μουσικά σύνολα του Σχολείου έλαβαν μέρος σε εκατοντάδες συναυλίες και καλλιτεχνικές συνεργασίες: στην ετήσια Ημερίδα Χορωδιών όπου γίνεται συνάντηση όλων των μουσικών γυμνασίων και λυκείων της Κύπρου, στον θεσμό Νεαροί Σολίστες ερμηνεύουν Μεγάλους Συνθέτες, στη Χριστουγεννιάτικη Συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, στο MusEdX, στην παγκόσμια πρεμιέρα του Ορατορίου για το ’74 «Πονεμένες Παναγίες» του μουσικοσυνθέτη Μάριου Ιωάννου Ηλία, στην εκδήλωση στην πλατεία Ελευθερίας για την Ημέρα της Γης, στη Συναυλία «Από την Jazz στο Εντεχνο», για να θυμηθούμε τα πιο πρόσφατα. Επιπλέον, η Χορωδία και η Ορχήστρα του Μουσικού Σχολείου λαμβάνουν μέρος σε όλες τις σχολικές εκδηλώσεις και αποτελούν ζωτικό πυρήνα της σχολικής ζωής.
Η προσεχής πολυαναμενόμενη εξόρμησή μας είναι η συμμετοχή μας στην «Κυπρίων Συναυλία» που θα γίνει στο Musik Verein, στη Βιέννη, στις 21 Νοεμβρίου 2022, με σκοπό την ανάδειξη της κυπριακής μουσικής και κουλτούρας.
Η ζωή μας
Ωστόσο για να αντεπεξέλθουν οι μαθητές σε όλα αυτά, πρέπει να αφιερώσουν πολύ χρόνο και προσπάθεια στη μουσική. Η ημέρα ενός μαθητή του Μουσικού Σχολείου ξεκινάει κανονικά, όπως των υπόλοιπων μαθητών, όμως οι μικροί μουσικοί περνούν τα διαλείμματά τους τις περισσότερες φορές στις καινούργιες αίθουσες του Μουσικού Σχολείου, για να προετοιμάσουν εκδηλώσεις ή ακόμα και μεγάλες συναυλίες. Στον απογευματινό κύκλο, η ενασχόληση με τη μουσική γίνεται εντατικότερη και απαιτείται μεγάλη αντοχή. Οι μαθητές αντιμετωπίζουν, βέβαια, ευλαβικά τις δυσκολίες και τις καθημερινές προκλήσεις με τη συμπαράσταση και των καθηγητών τους, αλλά ο ελεύθερος χρόνος τους είναι σχεδόν ανύπαρκτος. Η μελέτη και η προετοιμασία για διαγωνίσματα στριμώχνεται αναγκαστικά σε στενά περιθώρια.
Ομως η αγάπη των μαθητών του Μουσικού Σχολείου για τη μουσική ξεπερνάει τα εμπόδια και συνεχίζουμε τη φοίτησή μας με χαρά και δημιουργικότητα. Χωρίς η ενασχόληση με τη μουσική να έχει επίπτωση στην απόδοσή μας στα υπόλοιπα μαθήματα. Ισα-ίσα, η μουσική μάς γεμίζει δύναμη. Ετσι πολλοί μαθητές του Μουσικού Σχολείου αποφοίτησαν με άριστα και στη συνέχεια αρίστευσαν ξανά στις εισαγωγικές εξετάσεις στα πανεπιστήμια.
Η Φιλαρμονική του σχολείου
Η Φιλαρμονική του Παγκυπρίου Γυμνασίου έχει σημαντική παρουσία μέσα στον χρόνο. Ιδρύθηκε κατά την ιστορική για την Κύπρο σχολική χρονιά 1959-60 με μουσικά όργανα αγορασμένα από τη Γερμανία. Διευθυντής τότε ήταν ο Κωνσταντίνος Σπυριδάκις. Ο πρώτος που την οργάνωσε και τη διηύθυνε ήταν ο καθηγητής Μουσικής Σώζος Τομπόλης.
Σε αυτή συμμετέχουν 80 μέλη, τα οποία παίζουν φλάουτο, κλαρίνο, σαξόφωνο, τρομπέτες, γαλλικά κόρνα, τρομπόνια, τούμπα, τύμπανα, δίσκους, γκραντκάσα.
Η Φιλαρμονική λαμβάνει μέρος ανελλιπώς στις παρελάσεις των εθνικών επετείων που διοργανώνονται στη Λευκωσία, όπως και σε άλλες εκδηλώσεις με ποικίλο ρεπερτόριο εντός και εκτός του σχολείου, ξεσηκώνοντας και εμπνέοντας με την παρουσία της. Για πρώτη φορά το 2022 η Φιλαρμονική άνοιξε τις πόρτες της και στους καθηγητές του Σχολείου, που παρήλασαν περήφανα με τους μαθητές τους, και σε αποφοίτους, που αισθάνθηκαν μεγάλη συγκίνηση, γιατί θυμήθηκαν τα παλιά συμμετέχοντας στη Φιλαρμονική και φορώντας τη στολή της.
Εμπειρίες και χρυσά εργαλεία
Στο πρόγραμμα STEAM δεν υπάρχουν βαθμοί και εξέταση των μαθητών, όπως στο πρωινό πρόγραμμα, αλλά κάθε μαθητής κάνει αυτοαξιολόγηση, με σκοπό να προοδεύει σιγά-σιγά από μόνος του! Πέρυσι, τόλμησα να μπω σε αυτό το πρόγραμμα, που ήταν η πρώτη φορά που θα διεξαγόταν πιλοτικά παγκύπρια, και στάθηκα ο πιο τυχερός άνθρωπος του κόσμου, γιατί από το μηδέν, έζησα πράγματα που μου χάρισαν όχι μόνο εμπειρίες αλλά θα μου φανούν χρυσά εργαλεία στο μέλλον. Οσο περνά ο καιρός, το πρόγραμμα βελτιώνεται, και μαζί με το πρόγραμμα βελτιώνονται και τα παιδιά που φοιτούν σε αυτό. Εννοείται πως το πρόγραμμα δεν θα πήγαινε πουθενά χωρίς τη βοήθεια των ταλαντούχων καθηγητών μας. Θα σύστηνα αυτό το πρόγραμμα με τα χίλια, για όποιον θέλει να τολμήσει και να πετύχει.
Ψηφιακές δεξιότητες, ομαδικό πνεύμα και αυτοπεποίθηση
Το STEAM είναι μια νέα εκπαιδευτική προσέγγιση που ξεκίνησε την περσινή σχολική χρονιά στο σχολείο μας. STEAM σημαίνει Science, Technology, Engineer, Arts, Mathematics. Επιπλέον, στο δικό μας σχολείο λειτουργεί το πρόγραμμα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού. Γιατί λοιπόν να μη συνδυάζαμε τα δυο τους;
Στο πρόγραμμά μας έτσι δεν μαθαίνουμε μέσω της κλασικής διδασκαλίας αλλά μέσω των… έργων. Μέσα από την παρατήρηση, την εμπειρία, την επίλυση προβλημάτων και κυρίως, έξω από τις τάξεις. Eτσι μαθαίνουμε να αναπτύσσουμε πρωτοβουλίες, να δουλεύουμε συνεργατικά, να συλλέγουμε στοιχεία και να επεξεργαζόμαστε δεδομένα, να επιλύουμε προβλήματα, δημιουργούμε! Και αφού αυτή τη δεξιότητα την… κατακτήσαμε, τι κρίνουμε ως μαθητές και μαθήτριες σχετικά με την εφαρμογή της;
Κατ’ αρχήν βρίσκουμε κουραστικό το ωράριο – είναι υποχρεωτικό το STEAM για τους μαθητές που φοιτούν το πρωί στο Γυμνάσιο – 14.00-15.20. Φυσικά προηγείται διάλειμμα μισής ώρας για φαγητό (το οποίο σιγά-σιγά βελτιώνεται)! Σε αυτό το πρόγραμμα δεν υπάρχουν διαγωνίσματα, αλλά την περίοδο των διαγωνισμάτων του πρωινού σχολείου νιώσαμε έντονη την πίεση. Φέτος, προνόησαν να έχουμε ένα απόγευμα την εβδομάδα ελεύθερο. Αυτό το κάνει λίγο πιο εύκολο. Στο τέλος της χρονιάς παρουσιάσαμε τις δράσεις μας στο κοινό, κάτι πολύ ωραίο, αλλά λίγο αγχωτικό για εμάς, παρ’ όλα αυτά, κοινωνικοποιηθήκαμε και συνεργαστήκαμε. Το πρόγραμμα, τελικά όμως, μας βοήθησε να αναπτύξουμε τις ψηφιακές μας δεξιότητες, να βελτιωθούμε στην παρουσίαση των εργασιών μας στους συμμαθητές μας, να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση και βέβαια να είμαστε πιο αποδοτικοί σε αντίστοιχες εργασίες στο σχολείο κατά την πρωινή μας φοίτηση. Και βέβαια, είμαστε χαρούμενοι και περήφανοι που είμαστε η πρώτη «φουρνιά» του STEAM σε ολόκληρη την Κύπρο, νιώθουμε τυχεροί για όσα βιώσαμε και είμαστε έτοιμοι για ακόμη μεγαλύτερα πράγματα!
Το επόμενο πρόγραμμα μοιάζει εξίσου ενδιαφέρον. Την τρέχουσα σχολική χρονιά, εμείς, οι μαθητές και οι μαθήτριες της Β΄ τάξης «Θα γνωρίσουμε και θα σας γνωρίσουμε την Πόλη μας». Συγκεκριμένα, θα περιηγηθούμε στα μουσεία, στα μνημεία και γενικότερα στα σημεία ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος του ιστορικού κέντρου της Λευκωσίας.
Των Μιχαήλ-Αγγελου Νάτσιου, Λουίζας Παπαμάρκου, Νικόλαου Κίκα
