Στη γωνία Αγίου Ιωάννου και Θησέως, στο ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας, βρίσκεται το σύμπλεγμα επτά κατοικιών με αρχοντική αρχιτεκτονική φινέτσα, που στεγάζει τα Μουσεία του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Η πίσω εσωτερική αυλή του συμπλέγματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε έπειτα από εξαετή διαδικασία μελέτης και αποκατάστασης (2000-2006), επικοινωνεί με την αυλή του σχολείου και δημιουργεί άμεση και ασφαλή πρόσβαση στους μαθητές για την ανάπτυξη μιας δυναμικής σχέσης με το Μουσείο.
Εμείς είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε το Μουσείο τόσο στο πλαίσιο του μαθήματος όσο και κατά τα διαλείμματα. Ο έφορος του Μουσείου Μιχάλης Φαντάρος μας ξενάγησε στους χώρους του Μουσείου δίνοντάς μας πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορική πορεία του Μουσείου, για τις συλλογές αλλά και τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στον χώρο.
Εγκαίνια χώρων για την Ιστορία
Τον Μάιο του 2007 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου χώρου για τις συλλογές Ιστορίας του σχολείου, Ιστορίας – Αρχαιολογίας και Φυσικής Ιστορίας, οι οποίες αποκτήθηκαν είτε με δωρεές είτε με αγορές και φυλάσσονταν προηγουμένως στη Σεβέρειο Βιβλιοθήκη. Το νέο κτιριακό σύμπλεγμα πληροί τις προϋποθέσεις για τη φύλαξη, συντήρηση και κατάλληλη προβολή τους, με σκοπό την ανάδειξη του αρχειακού υλικού του παλαιότερου σχολείου μέσης εκπαίδευσης στην Κύπρο καθώς και τη μελέτη και την έρευνα της Ιστορίας γενικότερα.
Σήμερα, εκτός από τη συλλογή της Ιστορίας του σχολείου, τα Μουσεία του Παγκυπρίου Γυμνασίου αποτελούνται από την αρχαιολογική και τη νομισματική συλλογή, τη συλλογή παλαιών όπλων και παλαιών χαρτών, την Πινακοθήκη με έργα κύπριων ζωγράφων που διετέλεσαν καθηγητές και μαθητές του σχολείου και τη συλλογή Φυσικής Ιστορίας. Ενα μοναδικό δείγμα γοτθικής γλυπτικής που μας εντυπωσίασε με το μέγεθος, την περίκαλλη εκτέλεσή του και τα εικονογραφικά του χαρακτηριστικά είναι το ανάγλυφο του 13ου/14ου αιιώνα που παριστάνει τον Ευλογούντα Χριστό. Βρήκαμε πολλά σχόλια γι’ αυτό στο βιβλίο των επισκεπτών και στο… Tripadvisor!
Εκπαιδευτική δράση για κριτική σκέψη
Η άμεση επαφή των μαθητών με τα υψηλής καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας μουσειακά αντικείμενα αλλά και η διάδραση μέσω των εκπαιδευτικών προγραμμάτων εκπληρώνουν την αποστολή του Μουσείου να ενισχύει βιωματικά και εποικοδομητικά την παιδεία των μαθητών έξω από τα στεγανά της αίθουσας διδασκαλίας Σύμφωνα με τον έφορο, «η μουσειοπαιδαγωγική είναι πια μια εφαρμοσμένη παιδαγωγική πράξη, συνδεδεμένη με τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης. Με εκπαιδευτικές δράσεις που αναπτύσσονται διεπιστημονικά, π.χ. στους τομείς της παιδαγωγικής, εθνογραφίας, αρχαιολογίας, ανθρωπολογίας, τα μουσεία διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη σύγχρονη παιδεία. Τα παιδιά και οι νέοι ακονίζουν την κριτική σκέψη και σταδιακά αναπτύσσουν δεξιότητες για τη διαμόρφωση νοημάτων με συνοχή». Βεβαίως τα Μουσεία του Παγκυπρίου Γυμνασίου δέχονται και εξωτερικούς επισκέπτες.
Οι δράσεις του Μουσείου είναι ποικίλες και αφορούν κυρίως μαθητικά συνέδρια, καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, εκθέσεις βιβλίων, συναντήσεις ερευνητικών αναζητήσεων μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, πολιτιστικές εκδηλώσεις, προβολές ταινιών και θεματικές βραδιές κατά τους εορτασμούς των Διεθνών Ημερών Μουσείων. Στο προσεχές μέλλον προγραμματίζεται τριμερής έκθεση φωτογραφίας Κύπρου – Ελλάδας – Αρμενίας.
Προσδοκία και για εικονικές περιηγήσεις
Εμείς ευελπιστούμε πως θα υπάρξουν στο μέλλον τα ψηφιακά εργαλεία που θα επιτρέπουν στους χρήστες και ιδιαίτερα στους μαθητές να πραγματοποιούν εικονικές περιηγήσεις – κάτι που είναι ωφέλιμο σε περίοδο κρίσης, όπως η πρόσφατη υγιειονομική κρίση που μας περιόρισε στα σπίτια μας. Ή ακόμη να υπάρχουν ψηφιακά εκπαιδευτικά προγράμματα ως συνέχεια της φυσικής παρουσίας στο Μουσείο, η οποία αναμφίβολα είναι αναντικατάστατη!
Των Αβραάμ Ολυμπίου, Κυπριανού Ιακώβου, Χριστίνας-Μαρίας Μαντέλου, Λιουντμίλας Μπαχτιγιαριάν
