Σάββατο στην Ξάνθη σημαίνει… παζάρι. Αποτελεί θεσμό, σήμα κατατεθέν της πόλης και απτό παράδειγμα αρμονικής συμβίωσης ποικίλων πολιτισμών. Στην Πλατεία Εμπορίου, ήδη, από αργά το απόγευμα της Παρασκευής ξεκινούν οι προεργασίες για τη μεγάλη ανοιχτή αγορά της Ξάνθης, η οποία αποτελεί πόλο έλξης τουριστών από τις γύρω περιοχές και χαρακτηρίζεται ως ένα από τα μεγαλύτερα παζάρια των Βαλκανίων.
Η ιστορία του παζαριού της Ξάνθης, η οποία χάνεται στα χρόνια της οθωμανικής περιόδου, διαγράφεται μέσα από λεπτομερείς διηγήσεις και από την καθαρή ματιά των παλαιοτέρων καθώς και των ταξιδιωτών στη Θράκη, με τις πρώτες από αυτές να απαντώνται στον 15ο αιώνα. Μελετώντας αυτές τις μαρτυρίες, τονίζεται πως τα δομικά στοιχεία του παζαριού μέσα στους αιώνες παρέμειναν ίδια. Αλλαξαν, κατά περιόδους, τα είδη των εμπορευμάτων, αφού υπήρξε περίοδος που λειτουργούσε ως ζωαγορά και ως αγορά των παραγωγών. Αλλαξαν, επίσης, η ημέρα και η τοποθεσία, καθώς μέχρι το 1920 το παζάρι γινόταν στη σημερινή κεντρική πλατεία, κάθε Κυριακή.
To παζάρι της Ξάνθης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς χώρους ανάπτυξης της υπαίθριας εμπορικής δραστηριότητας στη Βόρεια Ελλάδα. Προσελκύει όλο τον χρόνο χιλιάδες επισκέπτες. Τουρίστες από τις βαλκανικές χώρες και κυρίως από τη γειτονική Βουλγαρία έρχονται όλο τον χρόνο, ενώ ημερήσιες εκδρομές πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο από τους όμορους νομούς, αλλά και γενικότερα από νομούς της Βόρειας Ελλάδας.
Νωρίς το πρωί στον πάγκο
Από τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου, που στήνονται οι πάγκοι με τη λαϊκή αγορά να ανοίγει από πολύ νωρίς και να ακολουθούν οι πάγκοι των μικροπωλητών, το αγοραστικό κοινό συρρέει στον χώρο του παζαριού για να ξεκινήσει τις αγορές του, αλλά και να απολαύσει αυτή τη συνύπαρξη των γλωσσών και των πολιτισμών. Συνήθως μετά τις 8 το πρωί, το παζάρι λειτουργεί σε εντατικούς ρυθμούς. Αντίστοιχα, το μεσημέρι λίγο μετά τις 3 οι πάγκοι κλείνουν σιγά-σιγά και είναι η ώρα που μπορεί κανείς να αγοράσει σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές ή ακόμα και σε τιμές ευκαιρίας τα προϊόντα που επιθυμεί.
Στο παζάρι της Ξάνθης θα βρεις τα πάντα. Από ένα θερμό χαμόγελο μέχρι πολύχρωμους πάγκους στη λαϊκή, γεμάτους φρέσκα φρούτα και ζαρζαβατικά, είδη ένδυσης και υπόδησης, διακοσμητικά, βιβλία, παιχνίδια, χαλιά, κουρτίνες, μέχρι και φρέσκα ψάρια, ξηρούς καρπούς αλλά και βιολογικά προϊόντα. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ξανθιωτών θα περάσει από το παζάρι, έστω και για μία βόλτα, χωρίς την πρόθεση να αγοράσει, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να μην ενδώσουν στον πειρασμό.
Στις παρυφές της παλιάς πόλης, η ατμόσφαιρα είναι μοναδική: Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, Πομάκοι, Ρομά, παλιννοστήσαντες ομογενείς από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης πουλούν την πραμάτεια τους. Μη λησμονήσετε να περιπλανηθείτε στα σοκάκια που είναι απλωμένοι οι πάγκοι. Θα ακούσετε πάρα πολλές γλώσσες, αφού το παζάρι έχει εξελιχθεί σε τουριστικό αξιοθέατο.
