Της Σοφίας Αρμένη
Η εφηβική ηλικία αποτελεί χωρίς αμφιβολία κρίσιμη περίοδο στη ζωή του κάθε ανθρώπου. Είναι η ηλικία κατά την οποία τα άτομα έχουν ήδη αρχίσει τη διαδικασία διαμόρφωσης του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς τους, ενώ τείνουν να την ολοκληρώσουν οδεύοντας προς την ενηλικίωση. Την ηλικία αυτή συνοδεύουν ποικίλες συναισθηματικές αλλαγές, ενώ πολλές φορές οι έφηβοι βιώνουν έντονο άγχος, αγωνία και αρνητικά συναισθήματα, συνειδητοποιώντας ότι βρίσκονται πολύ κοντά σε κρίσιμες αποφάσεις που θα επηρεάσουν το άμεσο μέλλον τους. Μία από τις αποφάσεις αυτές δεν είναι άλλη από την επιλογή αντικειμένου σπουδών και κατ’ επέκταση επαγγελματικής πορείας.
Σίγουρα πολλοί από εμάς στην παιδική μας ηλικία είχαμε ακούσει πολυάριθμες φορές την ερώτηση «Εσύ, τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» και απαντήσαμε με κάθε λογής όνειρα, όπως αστροναύτης, γιατρός, πυροσβέστης, επιστήμονας, εκπαιδευτικός κ.λπ.
Και όσο περνούσε ο καιρός η ερώτηση παρέμενε η ίδια, η απάντηση, όμως, όπως είναι φυσικό, μεταβαλλόταν συνεχώς. Αρχίσαμε σιγά-σιγά να λαμβάνουμε υπόψη κι άλλους παράγοντες, όπως τη φύση του επαγγέλματος που θα μας ευχαριστούσε, τον χρόνο εργασίας, τον χρόνο και το επίπεδο δυσκολίας των σπουδών, καθώς και την αγορά εργασίας στον τόπο διαμονής μας. Οι παράγοντες αυτοί διαφοροποιούνται ανάλογα με τον κάθε άνθρωπο, αφού καθένας έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, ιδέες, συμπεριφορές, προσδοκίες και χαρακτηριστικά, επομένως δεν υφίσταται κάποια συγκεκριμένη «συνταγή» η οποία να ταιριάζει σε όλους. Είναι ένα θέμα φανερά προσωπικής κρίσης.
Η δυσκολία της επιλογής
Πολλοί μαθητές εκφράζουν δυσκολία σχετικά με την επιλογή αυτή, διότι δεν έχουν ανακαλύψει τις ικανότητές τους και νιώθουν αναποφάσιστοι, αφού συχνά βρίσκονται μόνοι και χωρίς ιδιαίτερη καθοδήγηση στον αγώνα αυτόν. Δεν έχουν πρόσβαση σε ουσιώδεις πληροφορίες εκτός από αυτές που ίσως βρίσκουν στο Διαδίκτυο με προσωπική τους επιμέλεια ή τις συμβουλές από πρόσωπα του στενού τους περιβάλλοντος. Η οικογένεια, το σχολείο, τα ΜΜΕ και οι φίλοι αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν συνήθως τις επιλογές του ατόμου. Η δυσκολία, λοιπόν, για τους μαθητές είναι μέσω των μηνυμάτων που δέχονται καθημερινά να καταλήξουν σε μια απόφαση που να ταιριάζει στους ίδιους και να βγουν από το δίλημμα.
Αλλοι πάλι, ήδη από την εφηβική τους ηλικία, νιώθουν σίγουροι για την επαγγελματική πορεία που θέλουν να ακολουθήσουν και δεν αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες. Εχουν αναγνωρίσει το επάγγελμα το οποίο επιθυμούν να ασκήσουν στο μέλλον με ευχαρίστηση και εκφράζουν σιγουριά για αυτό. Ή μήπως απλά πιστεύουν πως κάποιο επάγγελμα τους ταιριάζει λόγω μιας εικόνας που τους έχει δημιουργηθεί για αυτό από ψευδείς εντυπώσεις;
Και οι δύο περιπτώσεις μαθητών παρουσιάζουν εξίσου έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός ουσιαστικά είναι ένα σύνολο από οργανωμένες δραστηριότητες που βοηθούν τα άτομα να καταλάβουν τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητές τους με την υποστήριξη ειδικών αυτού του τομέα. Τα άτομα διαμορφώνουν τελικά μια πιο ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με τα επαγγέλματα και αυξάνονται οι πιθανότητες να επιλέξουν κάτι που πραγματικά αγαπούν και εν τέλει να έχουν μια πετυχημένη καριέρα.
Η ανάγκη καθοδήγησης
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αξίζει αναμφίβολα μια θέση στα εκπαιδευτικά προγράμματα των σχολείων. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν επισκέψεις σε επαγγελματικούς χώρους και εκπαιδευτικά ιδρύματα, τεστ προσωπικότητας για τους μαθητές, καθώς και ενημέρωσή τους από ειδικούς.
Το σχολείο είναι γνωστό ότι έχει σημαντικό αντίκτυπο και στη μετέπειτα ζωή του κάθε σημερινού νέου, επομένως οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες επαγγελματικού προσανατολισμού κρίνονται αναγκαίες για όλους εκείνους που νιώθουν να χάνονται. Ενα παιδί από μόνο του είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνει τέτοια έρευνα, ώστε να συγκεντρωθούν όλες οι απαραίτητες γνώσεις τις οποίες έχει επιτυχώς οργανώσει κάποιος ειδικός. Η καθοδήγηση, οι απαντήσεις σε ερωτήσεις και η παρακολούθηση ανθρώπων σε πραγματικές συνθήκες εργασίας υπόσχονται να λύσουν τα χέρια πολλών μαθητών. Μαθητών που αγωνιούν για το αύριο.
