Η μουσική στην Κεφαλλονιά έχει μια πλούσια και μακραίωνη παράδοση, συνυφασμένη με την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού. Η Κεφαλλονιά, όπως και τα υπόλοιπα Επτάνησα, έχει δεχθεί μουσικές αλλά και πολιτισμικές επιρροές από τους Βενετούς. Αυτός ο πολιτισμικός πλούτος αποτυπώνεται στη μουσική της, η οποία διατηρεί ζωντανές τις ρίζες της, ενώ παράλληλα εξελίσσεται με νέες τάσεις.
Οι καντάδες
Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά μουσικά είδη της Κεφαλλονιάς είναι οι καντάδες, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τη ρομαντική ψυχή του νησιού. Αποτελούν παραδοσιακά τραγούδια με πολυφωνική δομή και έχουν τις ρίζες τους στην εποχή της βενετσιάνικης κατοχής, όταν το νησί δέχθηκε επιρροές από την ιταλική μουσική.
Είναι η εξέλιξη της αριέττας, η οποία υπήρξε λαϊκό τραγούδι χωρίς τη συνοδεία οργάνων, το οποίο βασιζόταν στον αυτοσχεδιασμό των τραγουδιστών.
Οι αριέττες τραγουδιόντουσαν με τριφωνική αρμονία αλλά αργότερα στις καντάδες η αρμονία έγινε τετράφωνη. Ακόμα στις καντάδες επικράτησε η συνοδεία από μαντολίνο και κιθάρα γεμίζοντας με όμορφες μελωδίες τα τραγούδια αυτά. Οι καντάδες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνικών εκδηλώσεων και των γιορτών του νησιού, όπως γάμοι και πανηγύρια.
Παλιότερα, πολύ συχνές ήταν οι περατζάδες όπου ομάδες μουσικών και χορωδών τραγουδούσαν τα τραγούδια αυτά στους δρόμους, περνώντας από κεντρικά σημεία του νησιού. Σήμερα η παράδοση αυτή συνεχίζεται αλλά όχι τόσο συχνά όσο πιο παλιά. Εκτός από τις περατζάδες, πολύ εντυπωσιακές είναι και οι βαρκαρόλες, όπου οι ίδιες ομάδες μουσικών τραγουδούν μέσα σε βάρκες.
Οι φιλαρμονικές
Η Κεφαλλονιά, όπως και τα άλλα Ιόνια νησιά, φημίζεται για τις φιλαρμονικές της. Οι φιλαρμονικές ορχήστρες έχουν μακρά ιστορία στην Κεφαλλονιά, με ορισμένες από αυτές να έχουν ιδρυθεί τον 19ο αιώνα. Εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική ζωή του νησιού, προσφέροντας μουσική παιδεία και συμμετέχοντας σε πολλές κοινωνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις, όπως παρελάσεις και λιτανείες. Οι πιο γνωστές φιλαρμονικές του νησιού είναι η Φιλαρμονική Σχολή Αργοστολίου και η Φιλαρμονική Σχολή Ληξουρίου. Αυτές οι φιλαρμονικές ορχήστρες έχουν συμβάλει στη μουσική εκπαίδευση πολλών γενεών Κεφαλλονιτών και έχουν γίνει σύμβολα της τοπικής ταυτότητας. Με την υποστήριξη τόσο της τοπικής κοινότητας όσο και της πολιτείας, συνεχίζουν να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην προώθηση της μουσικής παιδείας και κουλτούρας.
Παρόλο που η παραδοσιακή μουσική παραμένει σημαντική στην Κεφαλλονιά, το νησί δεν μένει ανεπηρέαστο από τις σύγχρονες τάσεις. Τοπικές εκδηλώσεις αλλά και καλοκαιρινά φεστιβάλ που διοργανώνονται στην Κεφαλλονιά παρουσιάζουν διάφορα είδη μουσικών όπως η τζαζ και η ροκ. Ετσι δίνεται και η ευκαιρία στους νέους μουσικούς να αναδειχθούν στην τοπική σκηνή.
Χωρίς μουσικό σχολείο
Η μουσική εκπαίδευση στην Κεφαλλονιά αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη διατήρηση και εξέλιξη της μουσικής κουλτούρας του νησιού. Πέρα από τις φιλαρμονικές, υπάρχουν διάφορα ωδεία και σχολές μουσικής που προσφέρουν στους νέους τη δυνατότητα να μάθουν παραδοσιακά και σύγχρονα μουσικά όργανα, καθώς και θεωρία της μουσικής. Η υποστήριξη αυτών των σχολών από την τοπική κοινότητα είναι ισχυρή, ενισχύοντας την ανάπτυξη των μουσικών δεξιοτήτων και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Παρ’ όλη όμως αυτή τη μουσική παράδοση η Κεφαλλονιά δεν έχει μουσικό σχολείο, η δημιουργία του οποίου αποτελεί πάγιο αίτημα της κεφαλλονίτικης κοινωνίας και εκφράζεται με διεκδικήσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Πλήγμα επίσης αποτελεί το γεγονός ότι καταργήθηκε το Τμήμα Τεχνολογίας Ηχου και Μουσικών Οργάνων του Ιονίου Πανεπιστημίου που έδρευε στο Ληξούρι καθώς και το Τμήμα Εθνομουσικολογίας. Για να θυμηθούμε δε ένα κομμάτι της μουσικής παράδοσης του νησιού:
