Η πρώτη Ελληνίδα γιατρός
Αγγελική Παναγιωτάτου
Ιστορίες γυναικών για τις οποίες είμαστε υπερήφανοι και υπερήφανες. Ιστορίες γυναικών που ξεχώρισαν και χάραξαν τον δικό τους δρόμο βαδίζοντας με ανεξίτηλα βήματα που χαράχτηκαν στην κληρονομιά της δικής τους γενιάς αλλά και των επόμενων. Μεταξύ τους, η Αγγελική Παναγιωτάτου. Γεννήθηκε το 1878 στη Θηνιά Κεφαλλονιάς και ήταν η πρώτη μαζί με την αδελφή της φοιτήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στα τέσσερα χρόνια των σπουδών της, η Αγγελική Παναγιωτάτου αντιμετώπισε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον και έντονες αντιδράσεις, που έφθασαν στο σημείο η παρουσία της στο αμφιθέατρο να συνοδεύεται από ποδοκροτήματα, χτυπήματα τενεκέδων και συνθήματα: «Κάτω η χειραφέτηση», «Κάτω οι σουφραζέτες», «Αι γυναίκες εις την κουζίναν», «Ετσίκνισε το φαγητό», «Βουλγάρα», «Ουά ουά το μωρό. Εκεί είναι η δουλειά σου».
Ομως, παρά το ανδροκρατούμενο κατεστημένο της εποχής, κατάφερε να σπουδάσει και να αποφοιτήσει το 1897 από την Ιατρική Σχολή Αθηνών. Η αναζήτηση επαγγελματικής και ερευνητικής δραστηριότητας αλλά και οι οικονομικές δυσχέρειες την οδήγησαν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκεί, διορίστηκε στο Κυβερνητικό Νοσοκομείο και στο Υγειονομικό και κατέλαβε τη θέση της γιατρού-υγιεινολόγου. Ασχολήθηκε με την έρευνα στους τομείς των επιδημιών, των λοιμωδών και των παρασιτικών νοσημάτων.
Παράλληλα συμμετείχε σε ιατρικά συνέδρια και έγραψε επιστημονικά συγγράμματα. Δημοσίευσε 170 εργασίες, ανάμεσα στις οποίες και δύο περίφημες επιστημονικές έρευνες για τη χολέρα και την πανώλη. Η αιγυπτιακή κυβέρνηση για το μεγάλο ερευνητικό της έργο την τίμησε με το παράσημο του Τάγματος του Νείλου το 1902.
Η κοινωνική δράση της
Η Αγγελική Παναγιωτάτου ανέπτυξε και έντονη κοινωνική δραστηριότητα. Συμμετείχε ενεργά στην κοινωνική και φιλανθρωπική δραστηριότητα της Αλεξάνδρειας. Ιδρυσε τον «Εθνικό Σύνδεσμο Ελληνίδων Αιγύπτιων» με σκοπό την εξασφάλιση σχολείου για τις εργαζόμενες μαθήτριες και θερινών κατασκηνώσεων για άπορα κορίτσια. Επίσης, το 1934 ίδρυσε στην έπαυλή της το πρώτο οργανωμένο φιλολογικό σαλόνι της Αλεξάνδρειας, τη «Φιλολογική Συντροφιά Κυρίων Αλεξάνδρειας», αφού παράλληλα με την ιατρική ασχολήθηκε με την ποίηση και τη λογοτεχνία. Η ελληνική παροικία της Αιγύπτου αναγνώρισε ότι ήταν αναμφισβήτητα η πιο εκλεκτή γυναίκα του Ελληνισμού της Αιγύπτου. Το 1938 έγινε η πρώτη έκτακτη καθηγήτρια Υγιεινής και Τροπικής Παθολογίας στην Ελλάδα.
Το 1947 έγινε η πρώτη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής «τιμής ένεκεν» και το 1950 η πρώτη γυναίκα αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Πέθανε το 1954 στην Αλεξάνδρεια.
Η «θεία Λένα» του ραδιοφώνου μας
Αντιγόνη Μεταξά-Κροντηρά
Η Αντιγόνη Μεταξά-Κροντηρά, κόρη του εκπαιδευτικού Γεωργίου Μεταξά, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1905. Σπούδασε παιδαγωγικές επιστήμες στο Παρίσι και υποκριτική τέχνη στη Δραματική Σχόλη του Ωδείου Αθηνών, από όπου και αποφοίτησε με χρυσό μετάλλιο. Ηταν μια σπουδαία παιδαγωγός που προσέφερε τον πρώτο νόμιμο θεατρικό οργανισμό για παιδιά στην Αθήνα, το «Θέατρο του παιδιού», γράφοντας και ανεβάζοντας παραστάσεις από το 1933 έως και το 1941.
Η «θεία Λένα» είναι, όμως, κυρίως γνωστή από τις παιδικές ραδιοφωνικές εκπομπές στο Εθνικό Ιδρυμα Ραδιοτηλεόρασης. Μέσα από ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας έγινε με τη φωνή της η αγαπημένη «θεία Λένα» από το 1938 μέχρι το 1966, όπου χιλιάδες ελληνόπουλα περίμεναν με ανυπομονησία να ακούσουν τα παραμύθια της. «Η ώρα του παιδιού» από το ΕΙΡ περιλάμβανε εκπομπές για όλες τις ηλικίες: «Η θεία Λένα στα μικρά παιδιά», «Ελάτε να ταξιδέψουμε», «Τι μας λένε τα παιδιά», αλλά και αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας για μεγαλύτερα παιδιά.
Παράλληλα, το συγγραφικό της έργο περιλάμβανε πάνω από 50 βιβλία, ανάμεσά τους η γνωστή Εγκυκλοπαίδεια του Παιδιού και η Μυθολογική Εγκυκλοπαίδεια. Η Αντιγόνη Μεταξά αποτέλεσε την πρώτη «δασκάλα» των παιδιών προσχολικής ηλικίας, ενώ για το σύνολο του έργου της βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Παντρεύτηκε τον Κώστα Κροντηρά, πρώτο σκηνοθέτη στον χώρο της ραδιοφωνικής παραγωγής, ενώ η κόρη της Λήδα Κροντηρά ήταν, επίσης, ραδιοφωνική παραγωγός που συνέχισε το έργο της.
Το 1974 έφυγε από τη ζωή αλλά άφησε πίσω της ένα μεγάλο έργο που βασίζεται στην ιδέα ότι τα παιδιά μέσω της ψυχαγωγίας μπορούν να μάθουν σημαντικά πράγματα για τη ζωή.
Ζωγράφος, συγγραφέας, ιστορικός, ιστοριοδίφης, λαογράφος
Ντιάνα Αντωνακάτου
Η Ντιάνα Αντωνακάτου υπήρξε σπουδαία ελληνίδα ζωγράφος-συγγραφέας-ιστορικός-ιστοριοδίφης-λαογράφος που γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλλονιάς το 1921. Σπούδασε στην Αθήνα, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ζωγραφική και χαρακτική, με δασκάλους τον Κωνσταντίνο Παρθένη, τον Γιάννη Κεφαλληνό και τον Παντελή Πρεβελάκη. Το 1949 πήρε δίπλωμα ζωγραφικής και θεωρητικών μαθημάτων.
Επιπλέον, υπήρξε ένα από τα πιο δραστήρια μέλη του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, καθώς συνέβαλε στη στέγασή του αλλά και στην οργάνωση πολλών συνεδρίων. Ελαβε μέρος σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε πανελλαδικό επίπεδο αλλά και στο εξωτερικό παίρνοντας πολλές διακρίσεις και επαίνους, ενώ τα τελευταία 25 χρόνια στο πατρικό της, στα γραφικά Βιλατώρια Παλικής στην Κεφαλλονιά, παρουσίαζε κάθε χρόνο έργα της με θέμα τους ανθρώπους και τα τοπία της Κεφαλλονιάς.
Παράλληλα, πρωτοστάτησε για τη δημιουργία τακτικών θερινών εκθέσεων και συνέβαλε αισθητικά στην αποπεράτωση του Δημοτικού Θεάτρου Αργοστολίου. Μάλιστα, δίδαξε για μια 12ετία ως καθηγήτρια καλλιτεχνικών μαθημάτων σε Γυμνάσια της Αθήνας και συνεργάστηκε με ημερήσιες αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά με στήλες κριτικής τέχνης, χρονογραφήματα, ταξιδιωτικά και λαογραφικά κείμενα.
Εκτός όμως από τη ζωγραφική, η Ντιάνα Αντωνακάτου εξέδωσε αρκετά λευκώματα με λαογραφικό και ιστορικό περιεχόμενο, το διήγημα «Ανά τριάκοντα δευτερόλεπτα», το θεατρικό έργο «Μεγίστη Ωρα» και την ποιητική συλλογή «Εριξε του ήλιου πετριές». Ετσι, υπήρξε η πρώτη Ελληνίδα που ταυτόχρονα έγραψε, εικονογράφησε και εξέδωσε βιβλία. Τέλος, σκηνογράφησε το έργο «Ανταρσία» στο νέο θέατρο του Διαμαντόπουλου, όπου και εκεί ανέβασε και το θεατρικό έργο της «Χρύσα». Εφυγε από τη ζωή το 2011.
