Από τη Χημεία στη Γλυπτική

Ο Δημήτρης Χατζής (Dimitri Ηatzi, 1921-2006) ήταν διάσημος γλύπτης και καθηγητής στο Χάρβαρντ, με καταγωγή από την Καστοριά. Γεννήθηκε πριν από 100 χρόνια στη Νέα Υόρκη. Οι γονείς του είχαν μεταναστεύσει στην Αμερική στις αρχές του 20ού αιώνα για να βρουν δουλειά. Ως παιδί βίωσε τα δύσκολα χρόνια του οικονομικού κραχ του 1929. Σπούδασε και εργάστηκε ως χημικός. Στο Cooper Union σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική. Το 1950 έρχεται με υποτροφία στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και συνεχίζει τις σπουδές του στη Ρώμη, όπου έζησε 25 χρόνια. Το 1956 πραγματοποιεί έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜοΜΑ). Το 1962 εκπροσώπησε τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Μπιενάλε (Εκθεση Σύγχρονης Τέχνης) της Βενετίας.

Το 1965 εκπροσωπεί το ΜοΜΑ στην έκθεση «Modern Sculpture USA», στο Παρίσι. Από το 1975 μέχρι το 1989 δίδαξε στο Χάρβαρντ. Υπήρξε πλήρες μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Πέθανε στις 16 Απριλίου 2006. Ο Χατζής ήταν μοντερνιστής, του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Οι διαστάσεις των έργων του κινούνται από το μνημειώδες έως τη μικρογραφία. Φιλοτέχνησε επίσης χαρακτικά, κεραμικά και πίνακες ζωγραφικής. Εργα του εκτίθενται σε όλα τα μεγάλα μουσεία και στους πιο εμβληματικούς δημόσιους χώρους στις ΗΠΑ, σε πανεπιστήμια και ιδιωτικές συλλογές σε ολόκληρο τον κόσμο. Το έργο του «The Hunt» (Το Κυνήγι, 1968, Lincoln Center, Νέα Υόρκη) τον εκτόξευσε καλλιτεχνικά, κερδίζοντας τότε – όπως είχε δηλώσει – τη δικαίωση από τους γονείς του για την επιλογή του να εγκαταλείψει τη Χημεία για την τέχνη. Κάποια από τα γλυπτά του που παραπέμπουν στις ελληνικές καταβολές του είναι τα εξής: «Centaur» (στο Prospect House, Νιου Τζέρσεϊ), «Thermopylae» (στο Κυβερνητικό Κέντρο Βοστώνης), «Propylaea» (τεράστιο σιντριβάνι από γρανίτη στο Οχάιο), «Pillars of Hercules» (Πανεπιστήμιο Stanford), «Omphalos» (αρχικά στην πλατεία του Harvard). «Είμαι Ελληνας και οι Ελληνες πρέπει να σμιλεύουμε» είναι μια περίφημη ρήση του.