Η πρώιμη ιστορία της Καρδίτσας δεν είναι γνωστή κατά το μεγαλύτερο μέρος της. Η πόλη αποτελεί παράδειγμα ενός αστικού οικισμού, ο οποίος επανασυστάθηκε από τους Οθωμανούς στην ίδια θέση ενός κατεστραμμένου προηγούμενου οικισμού. Μπορεί να θεωρηθεί διάδοχη πόλη της αρχαίας Μητρόπολης, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 7 χλμ. και θεωρούνταν μεγάλη πόλη, με το μήκος των τειχών της να φτάνουν τα 5 χλμ.
Το όνομα της πόλης, κατά μια εκδοχή, είναι σλαβικό και η Καρδίτσα θα ήταν Gradiste, ή ένα μέρος όπου υπήρχε ένα grad, δηλαδή μια πόλη ή ένα οχυρό. Στη θέση όπου ανεγέρθηκε η Καρδίτσα ή στην κοντινή περιοχή πρέπει να υπήρχαν τα ερείπια ενός εγκαταλειμμένου οικισμού ο οποίος παρουσίαζε την εικόνα ερειπίων μιας παλιάς πόλης ή ενός κάστρου. Σύμφωνα με άλλη άποψη, η ονομασία της Καρδίτσας προήλθε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας από τις καρυδίτσες του βαμβακιού. Τέλος, κάποιοι θεωρούν ότι το όνομά της προήλθε από τη λέξη καρδιά επειδή βρίσκεται στο κέντρο (στην καρδιά) του κάμπου.
Η πρώτη αναφορά στην Καρδίτσα ανάγεται στο 1455, όταν έγινε η οθωμανική απογραφή. Εκεί, η Καρδίτσα αναφέρεται ως ένας οικισμός με 35 νοικοκυριά, από τα οποία τα 26 μουσουλμανικά και τα 9 χριστιανικά, και όλοι μαζί ήταν 160 περίπου άτομα. Το 1570 η Καρδίτσα εμφανίζεται ως μια μικρή πόλη με 660 περίπου κατοίκους. Ο περιηγητής Evliya Celebi, που επισκέφτηκε την Καρδίτσα το 1668, έγραψε ότι είναι χτισμένη μέσα στην πεδιάδα, το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων είναι Ελληνες, οι οποίοι περπατούν φορώντας φράγκικα καπέλα από άσπρο πανί. Τα μεταφορικά μέσα τα οποία χρησιμοποιούν είναι όπως της Ανατολής, όπου το φορτίο στηρίζεται σε δύο συμπαγείς ξύλινους τροχούς (αραμπάδες). Στην πόλη υπάρχουν σιντριβάνια με τρεχούμενο νερό.
Στις 18 Αυγούστου 1881 η Καρδίτσα ενώθηκε με τη μητέρα Ελλάδα (μαζί με την υπόλοιπη Θεσσαλία και την Αρτα). Σήμερα η Καρδίτσα έχει 44.272 κατοίκους.
Κολίγοι και τσιφλικάδες
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οι Ελληνες (κολίγοι) δούλευαν τα κτήματα των Οθωμανών, δίνοντάς τους το 1/8 του εισοδήματός τους. Επί Αλή Πασά όλα τα κτήματα δεσμεύτηκαν και ουδεμία ιδιοκτησία υπήρχε. Μετά την προσάρτηση όλα τα κτήματα αγοράστηκαν από Ελληνες του εξωτερικού, τους γνωστούς τσιφλικάδες. Το κράτος μετά το 1920 απέδωσε τα κτήματα στους κολίγους έπειτα από αναγκαστική απαλλοτρίωση και έκτοτε ο κάμπος ανήκει στους φυσικούς του ιδιοκτήτες, δηλαδή τους αγρότες.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών, η γεωγραφική θέση της Καρδίτσας, η κατάρρευση του Ανατολικού Μετώπου και η προέλαση των Ρώσων αναγκάζουν τους Γερμανούς να εγκαταλείψουν την Καρδίτσα τις πρωινές ώρες της 2ας Σεπτεμβρίου 1944. Ηταν μία από τις πρώτες ελληνικές πόλεις που απελευθερώθηκαν από τον γερμανικό ζυγό.
Προσωπικότητες
Η περιοχή της Καρδίτσας είναι η γενέτειρα του μεγάλου ήρωα του 1821, του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Την κοσμεί ο μεγαλύτερος έφιππος ανδριάντας του στην Ελλάδα, που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης.
Στην ευρύτερη περιοχή γεννήθηκε και ο Νικόλαος Πλαστήρας (1883-1953), γνωστός ως «Μαύρος Καβαλάρης», που έγινε γνωστός για τη δράση του κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και τη Μικρασιατική Εκστρατεία, ενώ υπήρξε πρωθυπουργός της Ελλάδας τρεις φορές.
l Το κείμενο βασίστηκε στο πολύτιμο υλικό που μας διέθεσε από το αρχείο του ο Αποστόλης Στεφανής, εκπαιδευτικός και πρώην διευθυντής του 1ου Επαγγελματικού Λυκείου Καρδίτσας.
