Ενα από τα πολλά ζητήματα που απασχολούν τους γονείς της σημερινής εποχής είναι το πώς θα καταφέρουν να έχουν μια ισορροπημένη και ομαλή σχέση με τα παιδιά τους, ειδικά όταν αυτά διανύουν την περίοδο της εφηβείας. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στις οποίες οι ενήλικοι του σπιτιού έρχονται σε αντιπαράθεση με τους εφήβους, με αποτέλεσμα να προκύπτουν καβγάδες ακόμα και χωρίς σοβαρό λόγο. Η πίεση της ημέρας, το άγχος, η καθημερινή συνύπαρξη στο ίδιο σπίτι, η τάση των εφήβων για ολοένα και μεγαλύτερη ανεξαρτησία, καθώς και η διαφορετική ιδεολογία ή και το ηλικιακό χάσμα μεταξύ εκείνων και των γονιών τους, μπορούν να πυροδοτήσουν εντάσεις, διαταράσσοντας τη γαλήνη της οικογένειας.
Οπως λένε οι επιστήμονες, η εφηβική ηλικία είναι μια μεταβατική περίοδος μεγάλων σωματικών και ψυχικών αλλαγών που κάνει το άτομο υπερευαίσθητο. Δεν είναι όμως μόνο αυτό η βασική αιτία των συγκρούσεων. Πολλές φορές η αιτία τσακωμού ανάμεσα στους εφήβους και τους γονείς τους είναι η έλλειψη αφοσίωσης και συνέπειας στο σχολείο. Η επίδοση των εφήβων δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις των γονιών τους – κάποιοι γονείς περιμένουν την τελειότητα από τα παιδιά τους – και οι έφηβοι είναι σε μια ηλικία που όσο πιέζονται τόσο αντιδρούν. Η πίεση αυτή βέβαια εκτονώνεται συχνά από τους εφήβους με τη μορφή θυμού που έχει ως στόχο – ποιους άλλους; – τους γονείς τους.
Τα social media
Ενας άλλος λόγος αντιπαράθεσης που συνδέεται και με τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών είναι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία έχουν μεγάλη δύναμη επιρροής στους εφήβους. Προβάλλουν κάποια πρότυπα προς μίμηση που μπορεί να επηρεάσουν τον χαρακτήρα ενός εφήβου, καθώς προσηλωμένος όπως είναι σε μια οθόνη γίνεται πιο νευρικός και μπορεί να παρουσιάσει σημάδια εξάρτησης. Οι γονείς με τη σειρά τους ανησυχούν, γιατί φοβούνται ότι τα παιδιά τους μπορεί να παρασυρθούν ή και να εθιστούν. Γι’ αυτό πολλές φορές ψάχνουν τις ηλεκτρονικές συσκευές των εφήβων ή κάνουν πολλές – ενοχλητικές – ερωτήσεις. Οι έφηβοι πάλι, επειδή θεωρούν ότι έχουν μεγαλώσει πια, απαιτούν να έχουν ιδιωτικότητα και όσο οι γονείς προσπαθούν να βάλουν όρια τόσο προκύπτουν διαφωνίες. Οι γονείς, από τη μια, προσπαθούν να προστατέψουν τα παιδιά τους και αυτό καμιά φορά δίνει την εντύπωση ότι αυτοί είναι οι «κακοί» της υπόθεσης, και οι έφηβοι, από την άλλη, γεμάτοι ζωντάνια και αυτοπεποίθηση, μοιάζουν έτοιμοι να κάνουν ό,τι τρέλα τούς έρθει στο μυαλό.
Μια διαφορετική πηγή αντιπαραθέσεων είναι η διαχείριση των χρημάτων από την πλευρά των εφήβων και η επιμονή τους για συγκεκριμένες αγορές. Οι έφηβοι έχουν την τάση να ξοδεύουν τα χρήματα που τους δίνονται σε ηλεκτρονικές συσκευές, μοδάτα ρούχα ή επώνυμα παπούτσια, καθώς στην εφηβική κοινότητα κάποια πράγματα τους κάνουν να νιώθουν αποδεκτοί. Οι γονείς, ωστόσο, μπορεί να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να τους προσφέρουν αυτό που θέλουν ή να μην κατανοούν την αξία και τη χρησιμότητα της αγοράς κι έτσι να δημιουργούνται συγκρούσεις.
Ισως όμως τελικά μία να είναι η βασική αιτία όλων αυτών των παρεξηγήσεων. Η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ γονιών και εφήβων. Οι σημερινοί γονείς εργάζονται πολλές ώρες, με αποτέλεσμα να επιστρέφουν σπίτι τους γεμάτοι κούραση και υπερένταση. Οι έφηβοι λοιπόν πολλές φορές δεν συζητούν τα θέματα που τους προβληματίζουν γιατί οι γονείς είναι κουρασμένοι, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια μυστικοπάθεια στην οικογένεια, με τους εφήβους να νιώθουν παραμελημένοι.
Παρ’ όλα αυτά, για κάθε πρόβλημα υπάρχει και μια λογική λύση. Οι γονείς – που είναι οι πιο ώριμοι της υπόθεσης – δεν θα πρέπει να χάνουν την υπομονή τους αλλά να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους με κατανόηση και να περνούν περισσότερο χρόνο μαζί τους. Θα πρέπει ακόμα να αποδεχτούν κάποιες επιλογές των παιδιών τους όσο κι αν αυτό τούς φαίνεται παράξενο, δεδομένου ότι έχουν μεγαλώσει τελείως διαφορετικά, υπάρχει χάσμα γενεών και διαφορετική νοοτροπία. Θα πρέπει να προσαρμοστούν σε κάποιες από τις επιθυμίες των εφήβων, προσέχοντας όμως παράλληλα πόση ελευθερία τούς παρέχουν. Επίσης, ένας υγιής και ήρεμος διάλογος με τα παιδιά τους, χωρίς επικριτική διάθεση, θα μπορούσε σίγουρα να εξομαλύνει τις σχέσεις μεταξύ τους και να βάλει τέλος στην ασυνεννοησία. Σημαντικό ρόλο παίζει και η εμπιστοσύνη που πρέπει να δείχνουν οι γονείς στους εφήβους, όπως και το να είναι ελαστικοί και υποχωρητικοί κάποιες φορές, αφήνοντας στα παιδιά τους προσωπικό χώρο και χρόνο. Οι γονείς θα πρέπει να είναι κοντά στα παιδιά τους, έτσι ώστε και οι έφηβοι να τους εμπιστεύονται και να μπορούν να τους «ανοιχτούν». Από την άλλη, και οι έφηβοι πρέπει να σέβονται τους γονείς τους και να καταλάβουν ότι το μόνο που επιθυμούν είναι το καλό τους.
Τι έδειξε η έρευνα
Αυτές τις σκέψεις ενίσχυσε και η περσινή μας έρευνα με τίτλο «Εφηβοι και Γονείς». Συμμετείχαν 132 μαθητές και μαθήτριες, 89 κορίτσια και 43 αγόρια, και από τα τρία Γυμνάσια της Ιεράπετρας. Από τα ευρήματά της ξεχωρίζουν τα εξής:
Σχεδόν 9 στους 10 μαθητές/τριες (87,1%) δήλωσαν ότι νιώθουν πως οι γονείς τους τούς δείχνουν εμπιστοσύνη και περίπου το ίδιο ποσοστό (84,8%) δήλωσε ότι όταν πρέπει οι γονείς τούς επιβραβεύουν και τους επιδοκιμάζουν ενθαρρύνοντάς τους και γεμίζοντάς τους αυτοπεποίθηση.
Το 67,4% των μαθητών/τριών δήλωσε ότι περισσότερο από όλους εμπιστεύονται τους γονείς τους. Ωστόσο, το 68,2% δήλωσε ότι οι γονείς του/της τον/την καταλαβαίνουν, κατανοούν τις καθημερινές δυσκολίες και τα άγχη τους, ενώ το 21,5% δήλωσε ότι οι γονείς τιμωρούν άδικα – ειδικά χωρίς να κάνουν διάλογο μαζί τους ή να ακούσουν τι έχουν να τους πουν τα παιδιά τους.
Οσον αφορά τις συγκρούσεις ανάμεσα σε γονείς και εφήβους δηλώθηκε ότι αφορούν τη σχολική επίδοση (19,8%), τη χρήση Internet και τα βιντεοπαιχνίδια (16,8%), την κακή συμπεριφορά (15,3%), τις παρέες (7,6%), το ντύσιμο (4,6%), το χαρτζιλίκι (1,5%). Αξίζει να σημειωθεί ότι το 34,4% των μαθητών/τριών απάντησε «Κάτι άλλο».
