Συνέντευξη στους Μιχάλη Αλεβίζο, Κατερίνα Μαλαντάρα, Σταύρο Μιχαηλίδη, Γιώργο-Γαβριήλ Σκια, Γιώργο Σπανό, Δομινίκη Στράντζαλη, Γιώργο Τωμαδάκη, Καλλιόπη Φτούλη, Νικόλα Χρίστου
Ο κ. Τάσος Μπαλτάς, πρόεδρος του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου (ΕΟΣ) Χαλκίδας, θεωρεί ότι η φύση είναι η πρώτη και αληθινή μας πατρίδα. Μιλάει με αγάπη για τα πανέμορφα βουνά της Εύβοιας, το περιβάλλον, τους κινδύνους που τα απειλούν και τις χαρές που μπορούν να μας προσφέρουν, αν ταπεινοί κι ευγνώμονες τα περπατήσουμε. Ιδού τι μας είπε, αφού μας έκανε την τιμή να επισκεφτεί και το σχολείο μας.
Πόσες κορυφές έχετε κατακτήσει, κύριε Μπαλτά;
«Τις κορυφές δεν τις κατακτάμε, είμαστε περαστικοί, μας επιτρέπουν τα βουνά να ανέβουμε στις κορυφές τους. Εχω ανέβει σε όλες τις κορυφές των βουνών στην Ελλάδα και σε αρκετές στο εξωτερικό».
Πείτε μας για τον Ορειβατικό Σύλλογο Χαλκίδας, την ιστορία του, τον σκοπό του.
«Ο Σύλλογός μας είναι από τους παλαιότερους συλλόγους. Επίσημα ιδρύθηκε το 1937. Εχει μεγάλη ιστορία που γράφεται μέχρι σήμερα. Σκοπός του είναι να βγουν οι άνθρωποι στο βουνό, να εξοικειωθούν με τη φύση. Ο κοινωνικός ρόλος του είναι η προστασία της φύσης από τις απειλές που δέχεται και η διάσωση των ανθρώπων. Στα 1.100 μ. στη Δίρφυ υπάρχει και το καταφύγιο που είναι ιδιοκτησία του Συλλόγου».
Γιατί να ασχοληθεί κάποιος με την ορειβασία, τι προσφέρει; Ποιος μπορεί να γίνει μέλος του Ορειβατικού Συλλόγου;
«Δεν υπάρχει όριο ηλικίας για κάποιον που θέλει να ασχοληθεί με την ορειβασία. Οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει μέλος, από μικρά παιδιά μέχρι ηλικιωμένοι. Εχουμε διαφορετικά τμήματα, διαφορετικές διαδρομές και διαδικασίες, ανάλογα, πιο εύκολες ή πιο δύσκολες. Πρωταρχικό μέλημα όμως είναι το να βρεθούμε στη φύση γιατί σήμερα έχουμε χάσει την επαφή μαζί της, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Η φύση μάς προσφέρει ηρεμία, μας εξανθρωπίζει. Η αίσθηση επίσης ότι ανήκεις σε μια ομάδα και η προσπάθεια αντιμετώπισης των δυσκολιών που προκύπτουν σε φέρνουν πιο κοντά με τους άλλους, δημιουργούν δεσμούς, ειδικά αν διαρκεί πολλές ημέρες η διαδικασία. Οσο πιο πολύ μένεις εκεί τόσο πιο πολλά καταλαβαίνεις».
Ποια βουνά της Εύβοιας προσφέρονται για ορειβασία, ποια θεωρούνται δύσκολα;
«Η Εύβοια έχει τη Δίρφυ που είναι το πιο ψηλό βουνό με 1.743 μέτρα υψόμετρο, το Ξηροβούνι ακριβώς απέναντι, τον Πυξαριά και το Καντήλι. Ολα αυτά τα βουνά είναι στο δίκτυο Νatura. Χαμηλότερα βουνά είναι η Οχη νότια, τα Κοτύλαια και κάποια μικρότερα βουνά. Το υψόμετρο ενός βουνού δεν είναι πάντα ανάλογο με τον βαθμό δυσκολίας ανάβασης. Ο Ολυμπος, για παράδειγμα, που κάποιοι θεωρούν κατόρθωμα την ανάβασή του, είναι εύκολο βουνό.
Το ταπεινό Ξηροβούνι έχει μόνο 1.500 μέτρα υψόμετρο, το μισό από τον Ολυμπο, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο βουνό, χρειάζεται τεχνική στην ανάβαση. Στο Ξηροβούνι προπονούνται τον χειμώνα οι ορειβάτες που έχουν στόχο τα μεγαλύτερα βουνά στα Ιμαλάια και στις Αλπεις».
Πώς και από ποιον χαράζονται οι ορειβατικές διαδρομές;
«Πολλά μονοπάτια στο νησί μας έχει φροντίσει ο Σύλλογός μας να υπάρχουν και τα συντηρεί. Διαμορφώνονται και συντηρούνται εθελοντικά με χρηματοδότηση του Συλλόγου. Τα περισσότερα μονοπάτια είναι μείγμα από παλιές προϋπάρχουσες διαδρομές που εξυπηρετούσαν τους κατοίκους των χωριών – με εξαιρετικό πραγματικά τρόπο χάραξης – και νέες διαδρομές που θέλουν να προσφέρουν κάτι διαφορετικό».
Τι πρέπει να προσέχει κάποιος κατά την ορειβασία;
«Ακόμα και μια μονοήμερη ορειβασία-πεζοπορία χρειάζεται προσεκτικό σχεδιασμό. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στον καιρό. Απαιτείται εξειδικευμένη πρόγνωση από δορυφόρους, γιατί διαφορετικά ακόμα και μια απλή βόλτα μπορεί να αποβεί μοιραία. Δεν ξεκινάς ποτέ μόνος σου, αλλά με ομάδα τουλάχιστον δύο ατόμων. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι επίσης ο χάρτης με τη διαδρομή, ο προκαθορισμένος στόχος ανάλογα με τις δυνάμεις μας, ο εξοπλισμός και κάποια έξτρα τροφή».
Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σχετικά με την πανίδα και τη χλωρίδα έχουν τα βουνά της Εύβοιας;
«Είμαστε τυχεροί γιατί στην Εύβοια υπάρχει μοναδική χλωρίδα και πανίδα. Εχουμε πολλά ενδημικά φυτά, που φύονται μόνο εδώ, όπως ο σιδερίτης (τσάι του βουνού), και πανίδα με ενδημικά χαρακτηριστικά. Στον ποταμό Μανικιάτη, για παράδειγμα, που είναι το μοναδικό προστατευόμενο ποτάμι στην Εύβοια, έχουμε ψάρια ενδημικά, όπως το barbus euboicus (σ.σ.: ευβοϊκή μπάρα ή πετρόσαρο, της οικογενείας των κυπρινιδών). Επίσης στην Κεντρική Εύβοια βρίσκεται το μοναδικό δάσος κεφαλληνιακής ελάτης στο Αιγαίο. Κάθε εποχή είναι διαφορετική στο δάσος. Και βέβαια αρκετά είδη είναι προστατευόμενα και δεν πρέπει να τα αγγίζουμε, μόνο να τα φωτογραφίζουμε».
Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τα βουνά της Εύβοιας και τις απειλές που δέχονται;
«Εχουμε υποστεί ήδη ανεπανόρθωτες καταστροφές δυστυχώς στο νησί μας. Στην Εύβοια υπάρχουν περιοχές σε καθεστώς προστασίας, Νatura 2000. Επειδή είναι απομακρυσμένες περιοχές, έχουν διατηρήσει μεγάλη βιοποικιλότητα με σπάνια είδη πανίδας και χλωρίδας.
Στο νησί μας έχουμε τρία οροπέδια. Της Βρομονέρας με πολύ ωραία μανιτάρια και πολλά νερά. Στη Σέτα το οροπέδιο της Καταβόθρας. Ανάμεσα στη Βρομονέρα και στην Καταβόθρα στο όρος Σκοτεινή υπάρχει δίκτυο σπηλαίων, το πιο σημαντικό στην Ελλάδα και από τα πιο σημαντικά στην Ευρώπη. Εχει εξερευνηθεί μόνο το 25% των συγκεκριμένων σπηλαίων. Τέλος, το οροπέδιο της Ταναΐδος στον Δήμο Μεσσαπίας με αρχαιολογικό ενδιαφέρον – δεν έχουν γίνει ανασκαφές πάντως -, το οποίο χρησιμοποιείται ως βοσκοτόπι από τους κτηνοτρόφους της περιοχής».
Από τα βουνά της Εύβοιας το πιο γνωστό είναι η Δίρφυς. Αντικρίζοντας από την παραλία της Χαλκίδας τις χιονισμένες κορυφές της, μαγεύεσαι. Πολλοί κάτοικοι της περιοχής αστειευόμενοι λένε ότι είναι το Φουτζιγιάμα της πόλης μας…
«Ναι, τη Δίρφυ την αντικρίζουμε από πολλές μεριές και είναι πανέμορφη. Αν και δεν έχει τόσο μεγάλο υψόμετρο, είναι δύσκολο βουνό, ιδιαίτερα τον χειμώνα που έχει πολύ χιόνι. Αποτελεί το μοναδικό ανάχωμα για τον καιρό που έρχεται από την Ανατολή. Εμποδίζει ό,τι καιρό έρχεται από Ρωσία. Στη Δίρφυ συναντάμε και ένα ασυνήθιστο γεωλογικό φαινόμενο, τις δολίνες. Από τους παγετώνες δημιουργήθηκαν μεγάλοι κρατήρες που γεμίζουν χιόνι που δεν λιώνει εύκολα. Ακόμα και τον Ιούλιο υπάρχει χιόνι σε κάποιες δολίνες. Υπάρχει ισορροπία στη φύση, γιατί λιώνει σιγά-σιγά και μεταφέρεται από υδάτινους δρόμους».
«Δράση στο παρόν για να έχουν μέλλον τα παιδιά μας»
Μια συμβουλή που θα δίνατε στα νέα παιδιά για την προστασία του περιβάλλοντος;
«Εμείς προλάβαμε έναν καλύτερο κόσμο με περισσότερες ευκαιρίες. Το θέμα είναι τι θα αφήσουμε στους επόμενους. Πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτόν τον τόπο τον δανειστήκαμε από τα παιδιά μας. Είναι σημαντικό να αλλάξει ο τρόπος που ζούμε, να δημιουργηθούν ευκαιρίες να ζήσουν οι άνθρωποι κοντά στη φύση. Το σχολείο και, γενικότερα, η εκπαίδευση πρέπει να ευαισθητοποιούν τους νέους σχετικά με το περιβάλλον. Εμείς ως Σύλλογος οργανώνουμε περιβαλλοντικό φεστιβάλ, διάφορες δράσεις όλον τον χρόνο όπως παιδικές γιορτές, σεμινάρια, ημερίδες με ειδικούς επιστήμονες, όλα με δωρεάν συμμετοχή και με την ελπίδα να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Για να έχουν μέλλον τα παιδιά μας πρέπει να δράσουμε στο παρόν».
