Ο κ. Πατρίκ Ρομάν-Βαλερό μεγάλωσε στη Μασσαλία, όπου εργάστηκε ως εκπαιδευτικός και παιδαγωγικός σύμβουλος. Εκεί, ήταν μέλος μιας χορωδίας τα μέλη της οποίας, ανάμεσα στα άλλα, τραγουδούσαν ελληνικά τραγούδια. Αυτό ήταν το κίνητρο για να μάθει ελληνικά.
Στη Μασσαλία υπάρχει ακόμη και σήμερα μια σημαντική ελληνική κοινότητα περίπου 10.000 Ελλήνων. Οι περισσότεροι μάλιστα, κατάγονται από μικρασιάτες πρόσφυγες που έφτασαν εκεί μετά το 1922. Ο ίδιος, εμβαθύνοντας στη μελέτη της γλώσσας, γοητεύτηκε από τον ελληνικό πολιτισμό και αποφάσισε, συνταξιούχος πια, να εγκατασταθεί στην Ελλάδα και, πιο συγκεκριμένα, στη Χαλκίδα. Η γειτονιά του, η Καναπίτσα, δεμένη με την αρμύρα της θάλασσας, είναι μια παλιά προσφυγική γειτονιά που του θυμίζει τη Μασσαλία. Ποια είναι όμως τα κοινά σημεία μεταξύ Χαλκίδας και Μασσαλίας;
Το πρώτο ερώτημα που του θέσαμε ήταν αν ζώντας, εδώ και τέσσερα χρόνια, στη Χαλκίδα έχει εντοπίσει στοιχεία που συνδέουν τις δύο πόλεις.
Ενα πρώτο στοιχείο, λέει ο ίδιος, είναι η ελληνική καταγωγή της Μασσαλίας, αποικίας των Φωκαέων της Μ. Ασίας, που ιδρύθηκε το 600 π.Χ. Οπως εξηγεί, ο μασσαλιώτης αρχαίος θαλασσοπόρος Πυθέας ήταν απόγονος Χαλκιδέων. Μας διηγείται μάλιστα τον ιδρυτικό μύθο της Μασσαλίας, μια ιστορία αγάπης, που αποτυπώνει την ειρηνική εγκατάσταση των Ελλήνων στην περιοχή. Η Μασσαλία είναι η αρχαιότερη πόλη της Γαλλίας, όπως αναγράφεται και στην πλάκα στο Παλιό Λιμάνι. Κατάλοιπα του αρχαιοελληνικού παρελθόντος της πόλης μάλιστα υπάρχουν αρκετά.
Από το αρχαίο δωδεκάθεο ξεχωριστή θέση κατείχε η Αρτεμη, όπως πιστοποιούν και τα αρχαιολογικά ευρήματα στη Μασσαλία. Στην περιοχή μας από την άλλη πλευρά, υπήρχε σημαντικός ναός της Αρτεμης στην Αυλίδα.
Κοινές πορείες
Και οι δύο πόλεις υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι σημαντικά εμπορικά λιμάνια. Και στις δύο πόλεις επίσης, τα άλλοτε εμπορικά λιμάνια με τις αποθήκες στο παραλιακό μέτωπο υποδέχονται τώρα σκάφη αναψυχής και στις άλλοτε αποβάθρες υπάρχουν εστιατόρια, καφενεία κ.λπ. Το εμπορικό κομμάτι των λιμανιών εξακολουθεί και στις δύο περιπτώσεις να λειτουργεί πολύ κοντά στο κέντρο των πόλεων. Πιο συγκεκριμένα οι ομοιότητες των δύο πόλεων θα μπορούσαν να εντοπιστούν στα εξής σημεία:
Θαλασσινές πολιτείες με έντονη αλιευτική δραστηριότητα. Εικόνες με ψαροκάικα και ψαράδες είναι καθημερινές και στις δύο πόλεις. Η Χαλκίδα γνωστή για τα θαλασσινά της, το ίδιο και η Μασσαλία. Επίσης, είναι πόλεις με πολλές αθλητικές δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη θάλασσα (ιστιοπλοϊκοί όμιλοι, κανόε καγιάκ κ.λπ.)
Πόλεις-μωσαϊκό και οι δύο. Σταυροδρόμια εθνών, πολιτισμών, θρησκειών από παλιά μέχρι σήμερα. Πόλεις που έχουν υποδεχθεί και εξακολουθούν να υποδέχονται οικονομικούς μετανάστες και πρόσφυγες.
Πόλεις με έντονο βιομηχανικό παρελθόν. Στη Μασσαλία τα παλιά βιομηχανικά κτίρια ή ακόμη και ολόκληρες ζώνες έχουν αξιοποιηθεί σήμερα διαφορετικά, κυρίως ως κέντρα πολιτισμού. Στη Χαλκίδα πάλι υπάρχουν ακόμα πολλά τέτοια κτίρια που μένουν αναξιοποίητα. Εξαίρεση αποτελεί το θαυμάσιο κτίριο της Αρέθουσας που στεγάζει σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο. Στη Μασσαλία ακόμη και σήμερα υπάρχουν πολλές σαπωνοποιίες (ξακουστό το σαπούνι Μασσαλίας), ενώ στη Χαλκίδα αυτή η δραστηριότητα έχει σταματήσει. Γνωστό σαπωνοποιείο στο παρελθόν το εργοστάσιο Γεωργιάδη συνολικής επιφάνειας 4.600 τετραγωνικών μέτρων, ερειπωμένο σήμερα, δίπλα στον σταθμό των ΚΤΕΛ.
Και οι δύο πόλεις είναι οι πόλεις του Σαββατοκύριακου. Υποδέχονται έτσι τους πρωτευουσιάνους της Ελλάδας και της Γαλλίας, διότι προσφέρουν θάλασσα, ευχάριστη ατμόσφαιρα και φρέσκα θαλασσινά εδέσματα σε κοντινή απόσταση. Η Χαλκίδα απέχει μόλις μία ώρα από την Αθήνα και η Μασσαλία περίπου δυόμισι ώρες με το υπερταχύ τρένο (TGV) από το Παρίσι.
Πόλεις με γέφυρες που ενώνουν ή ένωναν απέναντι ακτές. Η γέφυρα στη Μασσαλία που ένωνε τα δύο άκρα του λιμανιού σήμερα δεν υπάρχει, εγκαινιάστηκε το 1905 και ανατινάχτηκε από τους Γερμανούς τον Αύγουστο του 1944. Μάλιστα, όπως η γέφυρα για τη Χαλκίδα είναι σήμα κατατεθέν, έτσι και οι Μασσαλιώτες εκείνης της εποχής έλεγαν ότι η γέφυρά τους, αξιοθαύμαστο έργο, ήταν ο δικός τους Πύργος του Αϊφελ. Σήμερα, υπάρχουν από πολλές πλευρές σκέψεις-προτάσεις για ανακατασκευή της γέφυρας.
Κάπως σαν παιχνίδι στο τέλος της συζήτησης με τον κ. Βαλερό ανακαλύψαμε και άλλες ομοιότητες.
Και στις δύο πόλεις ο σιδηροδρομικός σταθμός είναι ένα τέρμα. Εμβληματικά κτίρια εμφανίζονται σε ανάλογες θέσεις στα άκρα των δύο λιμανιών. Στη Μασσαλία το Παλέ ντε Φαρό, στη Χαλκίδα το Κόκκινο Σπίτι. Γιορτή της σαρδέλας στο παλιό λιμάνι της Μασσαλίας, γιορτή της σαρδέλας στην παραλία της Χαλκίδας. Ουζερί στη Χαλκίδα, μαγαζιά που σερβίρουν παστίς (ποτό ίδιο σχεδόν με το ούζο) στη Μασσαλία.
Ολα τα παραπάνω κάνουν τη Χαλκίδα μια δεύτερη πατρίδα για τον κ. Πατρίκ Ρομάν-Βαλερό.
Των Νίκου Βαθή, Κάτιας Βασιλειάδη, Μαρίζας Βασιλειάδη, Σταύρου Μιχαηλίδη, Ελενας Ραφάν, Γιώργου-Γαβριήλ Σκιά, Δομινίκης Στράντζαλη, Νικόλα Χρίστου
