Η Ελένη Χοντολίδου διδάσκει στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διδακτικά ασχολείται με τα θέματα γλώσσας και λογοτεχνίας, αλλά αποτελεί παράλληλα μια από τις εκπροσώπους του πνευματικού κόσμου της πόλης μας που ασχολείται ενεργά και επί σειρά ετών με τα θέματα ισότητας των δύο φύλων.
Για το έργο και τη δράση της θα παραθέσουμε όσα η ίδια μας είπε: «Εχω συμμετάσχει σε διάφορα δημοτικά προγράμματα όπως στη Θράκη, στα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, που είναι κάτι πολύ σημαντικό, και σε γυναικείες ομάδες άτυπες, που στήναμε μόνες μας. Είχαμε το δίκτυο γυναικών που μετά το ονομάσαμε «χώρο γυναικών», όπου μαζευόμασταν και κάναμε διαδηλώσεις εναντίον της βίας, κάναμε παραστάσεις στο δημοτικό συμβούλιο στις οποίες κάναμε πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις».
Επικοινωνήσαμε μαζί της και συζητήσαμε για τη θέση της γυναίκας, τις αιτίες των ανισοτήτων, τον ρόλο του σχολείου και της οικογένειας. Είχαμε έτσι την ευκαιρία να διαμορφώσουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για όσα συμβαίνουν αλλά κυρίως για όσα μπορούν να γίνουν.
Ισότητα υπάρχει
μόνο στους νόμους
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από το κύριο αίτημά μας για ισοτιμία. «Ισοτιμία νομική υπάρχει», λέει η κυρία Χοντολίδου, «όμως στην πραγματικότητα ισότητα δεν υπάρχει. Οι νόμοι μας είναι πολύ καλοί. Πλέον οι γυναίκες δεν παίρνουν λιγότερα λεφτά από τους άνδρες· παίρνουν τα ίδια χρήματα για την ίδια δουλειά. Αυτό που θέλουμε είναι οι γυναίκες στην πραγματικότητα να αποκτήσουν υπόσταση κανονική. Αυτό γίνεται μέσα από τη μόρφωση. Η γυναίκα πολύ δύσκολα, όταν είναι μορφωμένη, θα παντρευτεί από φόβο, θα καθίσει σε μια σχέση από φόβο και θα εκχωρήσει τα δικαιώματά της σε κάποιον άλλο άνθρωπο».
Επομένως, όπως εξηγεί, οι φεμινιστικές αξίες είναι απαραίτητο να περνάνε καθέτως σε όλα τα μαθήματα, λογοτεχνία, ιστορία κ.ά. Και με αυτόν τον τρόπο «να εξηγήσουμε γιατί οι γυναίκες απουσιάζουν από την ιστορία, να εξηγήσουμε πότε ψήφισαν οι γυναίκες, να εξηγήσουμε την πατριαρχία και τους τρόπους που λειτουργεί». Επιπλέον, χρήσιμο θα είναι και ένα ξεχωριστό μάθημα το οποίο θα ασχολείται με αυτά τα θέματα ακριβώς, όπως με την ιστορία του φεμινιστικού κινήματος, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Οι πληροφορίες
για το κίνημα
Πόσοι από εμάς, όμως, έχουμε αναζητήσει πληροφορίες για αυτό το κίνημα; Δεν ξεκίνησε έτσι απλά, δεν είπαν οι γυναίκες μια μέρα «ας ξεκινήσουμε τον φεμινιστικό αγώνα», λέει η κυρία Χοντολίδου. «Αντίθετα, ξεκίνησε για κάποιους πολύ συγκεκριμένους λόγους. Είναι σημαντικό να μάθουμε για τις εργάτριες στην Αμερική τον 19ο αιώνα, τα ονόματα των γυναικών που ήταν οι πρώτες γιατροί, οι πρώτες βουλεύτριες· ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα οι γυναίκες ψήφισαν το 1956 και – ακόμη και σήμερα – υποαντιπροσωπεύονται σε όλους τους χώρους, ακόμη και στις διευθύνσεις των σχολείων».
Και συνεχίζει: «Και αν θέλουμε να αποδείξουμε τον σημαντικό ρόλο της εκπαίδευσης, ας αναλογιστούμε όσα βλέπουμε να συμβαίνουν σε άλλες χώρες με στόχο τον έλεγχο των γυναικών. Ξέρουν τι κάνουν. Βλέπουμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις κόβουν την εκπαίδευση, γιατί μέσω της εκπαίδευσης τα κορίτσια γίνονται ανεξάρτητα, μέσω της εκπαίδευσης καταλαβαίνουν τον κόσμο και τον εαυτό τους καλύτερα».
Μαθήματα σεβασμού
από την οικογένεια
Και ο ρόλος της οικογένειας; Η ανάγκη οι γονείς να μεγαλώνουν τα παιδιά τους ισότιμα; Οπως λέει η κυρία Χοντολίδου, αυτός είναι ο σημαντικότερος δρόμος ώστε τα αγόρια να μαθαίνουν να σέβονται τα κορίτσια. Αλλά και τα κορίτσια θα σκέφτονται πιο «έξυπνα», με το μυαλό τους, όχι με το μυαλό των γονιών τους, θα επιδιώκουν «σπουδές, εργασία, ανεξαρτησία» αναφέρει.
Και με αυτή την ευκαιρία, μας μεταφέρει τις συμβουλές που δίνει και στους φοιτητές της κάθε φορά που «με τρόμο» πληροφορείται μια ακόμα κακοποίηση γυναίκας. Αφού ξεκαθαρίζει ότι ποτέ μια γυναίκα δεν ευθύνεται για αυτό που υφίσταται, ότι δεν υπάρχει καμία δικαιολογία να ασκήσει κάποιος βία σε άλλον άνθρωπο, μας προτρέπει να προστατεύουμε τον εαυτό μας. Είναι σημαντικό να διαφυλάσσουμε τις προσωπικές μας στιγμές, να μη χάνουμε τον έλεγχο λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, να κυκλοφορούμε με την παρέα μας όταν κρίνουμε ότι ο χώρος δεν είναι ασφαλής.
Η κουβέντα μαζί της συνεχίστηκε και είπαμε τόσα που δεν χωράνε σε αυτές τις γραμμές. Ετσι έγινε πραγματικότητα η επιθυμία για μια σοβαρή συζήτηση με μια «γυναίκα, Θεσσαλονικιά, επιστήμονα», όπως ακριβώς μας την παρουσίασαν οι καθηγητές μας και φοιτητές της.
Ιδέα γιαπαρατηρητήριοσε κάθεσχολικό χώρο
Χάρη σε αυτή τη συζήτηση με την Ελένη Χοντολίδου, εκφράστηκε και μια πολύ καλή ιδέα: σε κάθε σχολικό χώρο να υπάρχει ένα παρατηρητήριο. Αν κάποιος προκαλέσει οποιοδήποτε πρόβλημα με τη συμπεριφορά και τις πράξεις του σε ένα κορίτσι, το παρατηρητήριο να υπάρχει, για να το καταγράψει και να το αναφέρει εκεί που πρέπει, δηλαδή στον σύλλογο των καθηγητών. Αν κάθε γυναίκα που υφίσταται κάτι, λέει «δεν πειράζει, μια φορά ήταν», αυτό θα επαναληφθεί. Ο σκοπός, άλλωστε δεν είναι να τιμωρήσουμε τα αγόρια, είναι να φέρουμε το θέμα στο σχολείο.
