Ξενάγηση στο υπαίθριο Μουσείο Νερού

Των Αννας Σοφιανού, Αρτεμης Αγγέλου, Γιάννη Μποζίνη, Δέσποινας Παπαστεργιοπούλου, Μαρίας Παπαδοπούλου

Ο επισκέπτης της Εδεσσας δεν μπορεί παρά να συμπεριλάβει στις βόλτες του το Υπαίθριο Μουσείο Νερού της πόλης, όπου ξεναγηθήκαμε κι εμείς, με τη βοήθεια του κ. Κυριάκου Ευαγγέλου, υπευθύνου του κτιρίου, ο οποίος μάς ενημέρωσε για την παλαιότερη και τη σύγχρονη χρήση του Μουσείου. Το Μουσείο βρίσκεται στην περιοχή των καταρρακτών κοντά στον μύλο και είναι ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της πόλης μας.  Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας έδωσε ο ίδιος, παλαιότερα το Μουσείο Νερού λειτουργούσε ως χώρος εργασίας με εργοστάσια που το καθένα παρήγε διαφορετικά αγαθά. Λειτουργούσε κανναβουργείο, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο σχοινοποιείο σε Ελλάδα και Ευρώπη, όπου παράγονταν σχοινιά και σπάγκοι και εξάγονταν σε όλον τον κόσμο. Σημαντική για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου ήταν η λειτουργία του σησαμοτριβείου, όπου γινόταν η παραγωγή σησαμελαίου, καθώς και του ΕΣΤΙΑ ΑΕ, ενός από τα σημαντικότερα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας της Ελλάδας, που παρήγε βαμβάκι. Ομως, το «Μάντσεστερ του Νότου» έχασε την αίγλη του, καθώς η τεχνολογία ξεπέρασε τη δύναμη του νερού και έκλεισαν τα εργοστάσια. Στα νεότερα χρόνια το Μουσείο αποτελεί μια πρότυπη διατηρητέα περιοχή που περιέχει αναπαλαιωμένα αντικείμενα και βιομηχανίες. Αποτελείται από δύο ζώνες: η πρώτη αντιστοιχεί στα προβιομηχανικά κτίρια, που είναι οι παλιοί νερόμυλοι της Εδεσσας. Η δεύτερη ζώνη είναι η βιομηχανική, που χτίστηκε λίγο μετά τη βιομηχανική επανάσταση. Μάλιστα, το πρώτο βιομηχανικό εργοστάσιο ιδρύθηκε στην Εδεσσα το 1870. Ωστόσο, από τις βιομηχανίες της περιοχής, το μόνο που διατηρείται σήμερα είναι το κανναβουργείο. Η κατασκευή του Μουσείου ξεκίνησε το 1980, όταν ο Δήμος Εδεσσας συνεργάστηκε με το ΑΠΘ, ώστε να γίνει η αποτύπωση και καταγραφή όλων των κτιρίων. Πρόκειται για έργο τεράστιο. Το Μουσείο διαθέτει τις σταθερές εκθέσεις σε επισκέψιμα κτίρια που βρίσκονται στους νερόμυλους, στα οποία και υπάρχει ο αυθεντικός εξοπλισμός με τον οποίο γινόταν η υδροκίνηση, αλλά και έναν χώρο που φιλοξενεί το ενυδρείο-ερπετάριο. Ο παλιός νερόμυλος φιλοξενεί το καλοκαίρι ένα υπαίθριο σινεμά, ενώ λειτουργεί ένα αναψυκτήριο-καφέ και ένα σησαμοτριβείο.

Το Μουσείο συμβολίζει την ίδια τη λέξη «Εδεσσα», την πόλη των νερών. Η πηγή του νερού, ο βράχος της πόλης, η δυναμική ενέργεια του καταρράκτη έχουν φτιαχτεί από τον Εδεσσαίο ποταμό. Ετσι αντιλαμβάνεται κάποιος ότι πίσω από τη λέξη Εδεσσα κρύβεται η ωφέλιμη ενέργεια του νερού.