Ο Παναιτωλικός δεν ήταν ποτέ ένας απλός αθλητικός σύλλογος για την περιοχή του Αγρινίου. Υπήρξε μια ολόκληρη «Πολιτεία», ένας στιβαρός προστάτης με ιστορία ενός αιώνα που στήριξε εκατοντάδες άπορα και εργαζόμενα παιδιά με τις νυχτερινές σχολές του επί δεκαετίες, προσφέροντάς τους μόρφωση, προοπτική και ευκαιρίες ζωής, μια περίοδο κατά την οποία η επίσημη πολιτεία τότε δεν είχε τη δυνατότητα ή τις δομές να το κάνει.
Ο Παναιτωλικός ΓΦΣ (Γυμναστικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος) ιδρύθηκε στο Αγρίνιο την Τρίτη 9 Μαρτίου του 1926, με σκοπό, όπως αναφέρεται στο καταστατικό του, «Την ανάπτυξιν και έντασιν Γυμναστικού και Αγωνιστικού φρονήματος, Την – ηθικήν – επίβλεψιν και την δυνατήν μετασχολικήν εκπαίδευσιν των ανηλίκων, διά παιδονομίας και Εσπερινών ή κυριακών Σχολών!».
Δύσκολα τα χρόνια εκείνα της ίδρυσης του Παναιτωλικού και τεράστια η ανάγκη ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας μιας επαρχιακής πόλης όπως το Αγρίνιο, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, για μόρφωση για διέξοδο της νεολαίας στην άθληση, για να γίνει πράξη το «νους υγιής εν σώματι υγιεί».
Δίπλα στα παιδιά
Οι ιδρυτές του Παναιτωλικού, άνθρωποι μορφωμένοι και διανοούμενοι, κάποιοι εξ αυτών εύποροι, αλλά κανείς τους ξεκομμένος από την κοινωνία, τα προβλήματά της, τις ανάγκες της, ίδρυσαν τον Παναιτωλικό σε μια δύσκολη και ιδιαίτερη εποχή, όχι μόνο για το Αγρίνιο και την περιοχή του αλλά για τη χώρα ολόκληρη.
Οι νυχτερινές σχολές που λειτούργησε ο Παναιτωλικός για ένα μακρύ χρονικό διάστημα βοήθησαν εκατοντάδες νέα παιδιά.
Μοναδικό γεγονός αυτό, ίσως στα παγκόσμια χρονικά για έναν αθλητικό σύλλογο, που δυστυχώς δεν έχει τύχει της προβολής που του άξιζε και η πραγματική ιστορία του παραμένει άγνωστη στον πολύ κόσμο. Ενα γεγονός όμως και μια πραγματικότητα συνάμα, που δικαιολογεί και εξηγεί απόλυτα το τεράστιο «δέσιμο» αυτού του ιστορικού συλλόγου με την τοπική κοινωνία και κάνει κατανοητή την αναφορά ότι για την ευρύτερη περιοχή του Αγρινίου και τους ανθρώπους της ο Παναιτωλικός είναι κάτι παραπάνω από απλά μια ομάδα. Είναι ένα σύμβολο, ένα κομμάτι της καθημερινότητάς του, ένα κομμάτι από την ιστορία του τόπου, ένα κομμάτι από την «ταυτότητα» κάθε Αγρινιώτη, κάθε ανθρώπου που κατάγεται από αυτή την περιοχή.
Στο πέρασμα του χρόνου, ο Παναιτωλικός εξελίχθηκε σε έναν αθλητικό οργανισμό υπό τη σκέπη του οποίου αναπτύχθηκαν πάρα πολλά σπορ και πρόσφερε τη δυνατότητα της άθλησης σε χιλιάδες νέους και νέες της περιοχής. Το άθλημα όμως που κυριάρχησε και μέσω του οποίου ο σύλλογος έγραψε σελίδες δόξας κάνοντας γνωστό το όνομά του στο πανελλήνιο είναι το ποδόσφαιρο.
Οι αθλητικές διακρίσεις
Πρώτη μεγάλη διάκριση για τον σύλλογο, τη σεζόν 1954-1955, όταν κατάφερε να συμπεριληφθεί στις έξι καλύτερες ελληνικές ομάδες, συμμετέχοντας στο τότε πανελλήνιο πρωτάθλημα. Εκείνα τα χρόνια συμμετείχε ανελλιπώς στο περιφερειακό πρωτάθλημα (δεν υπήρχαν ακόμη οι εθνικές κατηγορίες) στο οποίο πρωταγωνιστούσε, κερδίζοντας δόξα και φίλους και οπαδούς.
Οταν δημιουργήθηκαν οι Εθνικές Κατηγορίες, ο Παναιτωλικός συνήθως πρωταγωνιστούσε στο πρωτάθλημα της Β’ Εθνικής, όπου έχει και τις περισσότερες συμμετοχές στη μακρά ιστορία του. Βέβαια πέρασε και από στάδια παρακμής, γεγονός αναπόφευκτο για έναν επαρχιακό σύλλογο στη χώρα μας, και αγωνίστηκε και σε μικρότερες κατηγορίες. Ομως πάντα το πολύ μεγάλο λαϊκό έρεισμα που είχε και η δυναμική που του προσέδιδαν η αγάπη και η υποστήριξη χιλιάδων ανθρώπων τον καθιστούσαν πάντα πρωταγωνιστή, υπολογίσιμο αντίπαλο από όλους, ένα όνομα που στο άκουσμά του προκαλούσε τον σεβασμό και τον θαυμασμό, σε όλα τα μήκη και πλάτη της χώρας.
Τη σεζόν 1975-1976 αγωνίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του στη μεγάλη κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, Α’ Εθνική τότε, στην οποία διατηρήθηκε και την επόμενη σεζόν. Στην κορυφαία κατηγορία κατάφερε να αγωνιστεί ξανά ύστερα από 33 χρόνια, τη σεζόν 2011-2012. Από τη σεζόν 2013-2014 αγωνίζεται ανελλιπώς στη Super League και συμπεριλαμβάνεται στις κορυφαίες ελληνικές ομάδες. Συνολικά στη μεγάλη κατηγορία του ποδοσφαίρου μετράει 12 συμμετοχές και τη φετινή σεζόν μετέχει για 13η φορά στο κορυφαίο πρωτάθλημα της χώρας και δέκατη συνεχόμενη.
Ειδικά από την περίοδο 2005-2006 μέχρι σήμερα άλλαξε κυριολεκτικά πρόσωπο σε όλα τα επίπεδα. Μεταμορφώθηκε σε έναν σύγχρονο οργανωμένο ποδοσφαιρικό σύλλογο, με σύγχρονα προπονητικά κέντρα στη χώρα. Το γήπεδό του απέκτησε σύγχρονη όψη και ανέσεις και η ομάδα σταθερότητα οικονομική, νοοτροπία ευρωπαϊκή και σταθερή παρουσία στην ελίτ του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Τα μεγάλα ονόματα
Από τις τάξεις του Παναιτωλικού στη μακρά ιστορία του έχουν αναδειχθεί σπουδαίοι ποδοσφαιριστές που άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Τέτοιοι είναι ο κορυφαίος Γιώργος Παπαδόπουλος (Γάλος), του οποίου η προτομή έχει τοποθετηθεί στην πλατεία έξω από το γήπεδο, ο Μήτσου, ο Μπάθας, ο Κουτσογιάννης, ο Τσάμης, ο Τάκος, ο Βασιλείου, ο Χ. Δημόπουλος, ο Μίχος, ο Αποστολάκης και πιο πρόσφατα ο Μπακάκης, αλλά και πολλοί ακόμα αθλητές. Με τη φανέλα του αγωνίστηκαν σπουδαίοι διεθνείς ποδοσφαιριστές όπως ο Αγγελος Χαριστέας, ο Ανρί Καμαρά κ.ά. Αλλά πέρασαν από τις τάξεις του και άλλοι με την ιδιότητα του προπονητή, όπως για παράδειγμα ο Τραϊανός Δέλλας.
Εδρα της ομάδας το ομώνυμο γήπεδο που βρίσκεται μέσα στην πόλη του Αγρινίου και έχει χωρητικότητα περίπου 7.000 θέσεων. Τα χρώματα του συλλόγου είναι το κίτρινο και το μπλε. Τα προσωνύμια που προσδίδονται στον Παναιτωλικό είναι το «Τίτορμος» που έχει να κάνει με το έμβλημά του, αλλά οι ποδοσφαιριστές του αποκαλούνται συνήθως και «καναρίνια» από το κίτρινο χρώμα που κυριαρχεί στις εμφανίσεις της ομάδας.
Εκτός από την ΠΑΕ Παναιτωλικός της οποίας το αντικείμενο είναι αποκλειστικά το ποδόσφαιρο, ο Ερασιτέχνης Παναιτωλικός συντηρεί με μεγάλη επιτυχία τμήματα, μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ, ελληνορωμαϊκής πάλης και ενόργανης γυμναστικής.
