To 2024 η χώρα μπορεί να μην άλλαξε κυβέρνηση. Ούτε είχαμε βουλευτικές εκλογές ούτε προέκυψε κάποιο από τα «γεγονότα» που κατά τον Χάρολντ Μακμίλαν πλήττουν τις κυβερνήσεις.
Αλλαξε όμως αντιπολίτευση. Κι αυτό δεν νομίζω να έχει ξανασυμβεί.
Συνέβη όμως για δύο λόγους.
Πρώτον, επειδή οι εκλογικές αναμετρήσεις του 2023 ανέδειξαν μια ισχυρή κυβερνητική πλειοψηφία και μια εντελώς αποδυναμωμένη αντιπολίτευση.
Δημιουργήθηκε λοιπόν αντικειμενικά ένα κενό.
Δεύτερον, επειδή η αποδυναμωμένη αντιπολίτευση περιήλθε σε τέτοια κατάσταση κατακερματισμού ώστε κάθε επιμέρους σχηματισμός έθρεψε ελπίδες να καλύψει το κενό που έχει δημιουργηθεί.
Σε αντίθεση δηλαδή με την κυβέρνηση, η αντιπολίτευση έγινε αντικείμενο διεκδίκησης.
Αυτό φυσικά δεν είναι κακό. Ο επαναπροσδιορισμός των πολιτικών δυνάμεων αποτελεί ένα από τα στοιχεία υγείας κάθε δημοκρατίας.
Και αφότου το 2019 έκλεισε μια δεκαετία αστάθειας με την ανάδειξη μιας σταθερής πλειοψηφίας, ήταν λογικό ο επαναπροσδιορισμός να επεκταθεί και στον χώρο της αντιπολίτευσης. Εστω και με περισσότερο θόρυβο ή ζημίες από όσο μπορούσαμε να φανταστούμε.
Ολες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν σήμερα μια απόλυτη αναστάτωση στις αντιπολιτεύσεις κάθε είδους. Καμία θέση κάτω από τη δεύτερη δεν φαίνεται καπαρωμένη.
Ορισμένοι βιάστηκαν να μιλήσουν για ένα «νέο δίπολο» που δεν προκύπτει. Για ένα «δίπολο» χρειάζονται δύο πόλοι περίπου ισοδύναμοι και έως τώρα δεν έχουμε κάτι τέτοιο.
Μάλλον συμβαίνει το αντίθετο. Το κενό εμποδίζει τη δημιουργία ενός ισχυρού εναλλακτικού πόλου εξουσίας ενώ την ίδια στιγμή ο κατακερματισμός καθιστά αμφίβολο να προκύψει κάποιος «διπολισμός» στο ορατό μέλλον.
Ισως επειδή η ίδια η αντιπολίτευση δεν ξέρει τι θέλει και πώς θα το επιτύχει. Είναι προφανές ότι η ανατροπή της κυβέρνησης δεν περιλαμβάνεται στις δυνατότητές της αλλά τουλάχιστον θα μπορούσε να αναπτύξει έναν πειστικό έλεγχο της κυβερνητικής πολιτικής.
Δεν ξέρω αν το προσπαθεί αλλά δεν φαίνεται να το επιτυγχάνει. Ακόμη και οι εύστοχες πρωτοβουλίες της χάνονται σε μια πολυγλωσσία και αναιρούνται από εγγενείς αντιφάσεις.
Θα πάμε έτσι έως τις εκλογές του 2027; Ομολογώ ότι δεν βλέπω πώς θα αλλάξει η κατάσταση και από ποιον.
Η απλή λογική θα έλεγε ότι πρώτα χρειάζεται μια εναλλακτική πολιτική και μετά θα αναζητηθούν εκείνοι που θα την εκφράσουν.
Αλλά έως τώρα με την παραγωγή εναλλακτικής πολιτικής δεν βλέπω να ασχολείται κανείς σοβαρά.
Και όσο η παραγωγή πολιτικής παραμένει δεσμευμένη στον ορίζοντα της κυβέρνησης, τότε δεν βλέπω πώς θα προκύψει ο «δεύτερος πόλος» που θα αντικαταστήσει τον «πρώτο».
