Μαζί μας… παραθερίζει και εφέτος το καλοκαίρι ο κορωνοϊός, αποδεικνύοντας πως ο κύκλος του όχι μόνο δεν έκλεισε με το πέρας της πανδημικής περιόδου, αλλά πως έχει πολλούς ακόμη να διαγράψει στους χειμώνες και στα καλοκαίρια που έρχονται, απειλώντας τους πλέον ευάλωτους. Την ίδια όμως ώρα, στα σοκάκια, στα κλαμπ και στα μπαρ όπου συνωστίζονται οι νεότεροι παραθεριστές φαίνεται να κυκλοφορεί ένας ακόμη ιός, αυτός της γρίπης (και όχι μόνο), προκαλώντας ένα επιπλέον κύμα ταλαιπωρίας.
Είναι ενδεικτικό πως μόλις την περασμένη Δευτέρα – ημέρα όπου κατά κανόνα καταγράφεται η μεγαλύτερη ζήτηση, δεδομένου ότι τα Σαββατοκύριακα είναι πιο ήσυχα σε σχέση με τις καθημερινές – οι γιατροί ανά τη χώρα απέστειλαν συνολικά 580 αιτήματα προς έγκριση για χορήγηση αντι-ιικής αγωγής σε ισάριθμους ασθενείς που είχαν βγει θετικοί στη λοίμωξη COVID-19. Εν τούτοις και όπως σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας Στέλιος Λουκίδης, τα δεδομένα που αφορούν τη λήψη αντι-ιικών μαρτυρούν πως το θερινό αυτό κύμα έχει μπει στο λεγόμενο «πλατό» – δηλαδή σε φάση σταθεροποίησης.
«Θετική ένδειξη»
«Ο μέσος όρος των αιτημάτων είναι περίπου στα 400, ίσως και λίγο παραπάνω, παρ’ όλα αυτά δεν προκύπτει αυξητική τάση. Πρόκειται για μια θετική ένδειξη, καθώς πιθανώς μαρτυρά πως η νέα αυτή έξαρση έχει πιάσει «ταβάνι»» προσθέτει, αισιοδοξώντας ότι το επόμενο διάστημα και εκτός απροόπτου θα διαπιστωθεί αποκλιμάκωση.
Στη θετική αυτή πρόβλεψη συνηγορούν και τα δεδομένα που αφορούν τις νοσηλείες. Ενδεικτικά αναφέρεται πως στα μέσα της εβδομάδας νοσηλεύονταν στα νοσοκομεία της χώρας συνολικά 657 ασθενείς (εκ των οποίων οι 36 διασωληνωμένοι) με λοίμωξη COVID-19. Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας ο αντίστοιχος αριθμός άγγιζε τους 780 (εκ των οποίων οι 28 διασωληνωμένοι).
Οι επιστήμονες όμως, όταν κάνουν προβλέψεις για το άμεσο μέλλον, στέκονται σε έναν σημαντικό αστερίσκο: «Η περίοδος του Δεκαπενταύγουστου χαρακτηρίζεται από θρησκευτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις – αγρυπνίες, πανηγύρια κ.ά. – και συνεπώς από αυξημένη κινητικότητα, γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει τις μεταδόσεις» τονίζει ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Κρήτης Νίκος Τζανάκης.
Οι βαριές νοσήσεις
Εν τω μεταξύ, εμβαθύνοντας στα ποιοτικά δεδομένα των «σκληρών δεικτών», οι ειδικοί επιμένουν πως παρά την αυξημένη μεταδοτικότητα οι περιπτώσεις βαριάς νόσησης είναι σαφώς πιο περιορισμένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. «Δεν μπορεί να εκτιμήσει κανείς με ακρίβεια πόσοι έχουν νοσήσει σε αυτό το κύμα. Αυτό όμως που προκύπτει από τις νοσηλείες είναι ότι οι πιο βαριές εκδηλώσεις εμφανίζονται σε ηλικιωμένους ασθενείς με συνοδά νοσήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ακόμη και εξαιτίας ενός υψηλού πυρετού, οι ασθενείς απορρυθμίζονται ακόμη περισσότερο, όντας ούτως ή άλλως ευάλωτοι» διευκρινίζει ο κ. Λουκίδης. Προσθέτει επίσης με νόημα πως παρατηρείται μια πιο γρήγορη διακίνηση στις εξαγωγές των νοσηλευομένων. «Κατά τα πρώτα χρόνια της πανδημίας η πνευμονία ήταν μια συχνή και σοβαρή επίπτωση της λοίμωξης COVID-19. Πλέον, η επιπλοκή αυτή είναι πιο σπάνια, αφενός λόγω των νεότερων στελεχών και αφετέρου λόγω των προσφερόμενων αγωγών που είναι διαθέσιμες».
Μια ακόμη σημαντική παράμετρος που εντείνει εν τούτοις τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης, κυρίως στα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, είναι το χαμηλό ποσοστό των εμβολιασμών με το επικαιροποιημένο εμβόλιο. «Είναι γεγονός ότι κυνηγάμε συνέχεια τον ιό, ο οποίος αλλάζει. Συνεπώς η αποστειρωτική ανοσία – δηλαδή ο μηδενικός κίνδυνος μόλυνσης – δεν είναι διαρκείας. Το πιθανότερο είναι πως δεν ξεπερνά τους τρεις μήνες. Είναι βέβαιο όμως πως εκείνοι που συνεχίζουν να εμβολιάζονται κάθε χρόνο προστατεύονται από τις αρνητικές εκβάσεις της λοίμωξης. Αλλά θα πρέπει να γίνουν μελέτες ώστε να τεκμηριωθεί πότε είναι το κατάλληλο χρονικό σχήμα που πρέπει να υιοθετηθεί στους εμβολιασμούς» τονίζει ο κ. Τζανάκης.
Κρούσματα γρίπης
Υπό τα δεδομένα αυτά, ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής επιμένει πως «κλειδί» παραμένει η έγκαιρη διάγνωση και στην περίπτωση θετικού αποτελέσματος η άμεση ιατρική συμβουλή, ώστε να εκτιμηθεί εάν χρειάζεται η λήψη αντι-ιικης αγωγής. Ο ίδιος, δε, απευθύνει μια ακόμη σύσταση κυρίως στους νεότερους και στα άτομα που δεν ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες: «Εκείνοι που είναι θετικοί ή εκδηλώνουν συμπτώματα θα πρέπει να περιορίζουν τις επαφές τους στις απολύτως απαραίτητες, ιδίως με τα ευάλωτα άτομα».
Υπάρχει όμως ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο όσοι παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα πρέπει να υποβάλλονται σε τεστ ή ακόμη καλύτερα σε COMBO Test (γρίπης και COVID-19). Οπως εξηγεί στο «Βήμα» ο γενικός/οικογενειακός ιατρός, γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής Ευάγγελος Φραγκούλης, παράλληλα καταγράφονται και σποραδικά κρούσματα γρίπης, κυρίως στους νεότερους, παρότι ο SARS-CoV-2 επικρατεί. Δεδομένου συνεπώς ότι ορισμένοι μπορεί να χρειαστούν αγωγή – τα αντι-ιικά για τη λοίμωξη που προκαλεί η COVID-19 είναι διαφορετικά από αυτά που χορηγούνται για την αντιμετώπιση που προκαλούν οι ιοί της γρίπης –, είναι κρίσιμο να διαπιστώνεται από τι νοσούν οι ασθενείς.
Παγκόσμιο φαινόμενο το νέο ξέσπασμα
Αξίζει να σημειωθεί πως η νέα επέλαση του SARS-COV-2 δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα, αλλά απλώνεται σχεδόν σε όλον τον παγκόσμιο χάρτη. Τουλάχιστον 40 αθλητές και αθλήτριες που συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι έχουν βρεθεί θετικοί στον ιό (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Νόα Λάιλς), ενώ στον υπόλοιπο κόσμο, και σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), το 10% των ανθρώπων που ελέγχονται βγαίνουν θετικοί.
Το ποσοστό αυτό, όμως, αντανακλά τον μέσο όρο σε όλον τον πλανήτη. Στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ, όπου ανήκουν η Ευρωπαϊκή Ενωση και άλλες 30 χώρες, η θετικότητα στα rapid tests σκαρφαλώνει στο 20%, γεγονός που υποδηλώνει πως υπάρχουν διακυμάνσεις στη σφοδρότητα του SARS-CoV-2. Συνεπώς, και υπό τις εξελίξεις αυτές, ο Οργανισμός υπενθύμισε πρόσφατα σε όσους ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου να λάβουν το εμβόλιο COVID-19 εντός 12 μηνών από την τελευταία τους δόση.
