Χρειαζόμαστε σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων παγκοσμίως και έναν ενεργειακό τομέα απαλλαγμένο από αυτά πολύ πριν από το 2050, δηλώνει η Λίνα Ιλα-Μονόνεν, εκτελεστική διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA), στη συνέντευξή της στο «Βήμα».
Νέα έκθεση του ΟΗΕ βρίσκει ανεπαρκή τα εθνικά σχέδια δράσης για το κλίμα έναντι των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Θα φέρει η COP28 αποτελέσματα;
«Η έκθεση του ΟΗΕ για το χάσμα εκπομπών καθιστά σαφές ότι αντιμετωπίζουμε ανηφορικές προκλήσεις. Χωρίς επείγουσα δράση για τη μείωση των εκπομπών την επόμενη δεκαετία, το παράθυρο ευκαιρίας για τον περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας θα κλείσει. Η ΕΕ έχει λάβει πολλά μέτρα για να μειώσει τις εκπομπές και τις τρομερές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Εχει συμφωνήσει τα βασικά στοιχεία της νομοθεσίας για την Πράσινη Συμφωνία και το πακέτο Fit for 55 που θα επιτρέψει στην ΕΕ να εφαρμόσει τις δεσμεύσεις της για την COP και να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και να επιδιωχθεί η επίτευξη αρνητικών εκπομπών στη συνέχεια».
Σε ποιους τομείς αναμένετε τολμηρές αποφάσεις;
«Ο παγκόσμιος απολογισμός, ο έλεγχος του τι κάνουν όλα τα μέρη για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους, είναι ένας από αυτούς. Αποτελεί το βασικό ορόσημο στη συνάντηση του Ντουμπάι. Αναζητούμε αποφάσεις για να διασφαλίσουμε ότι οι παγκόσμιες εκπομπές θα κορυφωθούν έως το 2025 και θα αρχίσουν να μειώνονται στη συνέχεια. Χρειαζόμαστε σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων παγκοσμίως και έναν ενεργειακό τομέα απαλλαγμένο από ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το 2050».
Λίνα Ίλα-Μονόνεν
Υπάρχει αντίσταση στην εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, ενώ οι αρνητές του κλίματος αυξάνονται. Ανησυχείτε;
«Ζούμε σε αβέβαιες εποχές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, το κόστος ζωής και η ενεργειακή κρίση έφεραν νέα πιεστικά θέματα στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας: ασφάλεια, τιμές ενέργειας και τροφίμων, ανταγωνιστικότητα. Αυξάνονται οι εκκλήσεις για επιβράδυνση της πράσινης ατζέντας της Ευρώπης και για αποφυγή πρόσθετων επιβαρύνσεων σε πολίτες και επιχειρήσεις. Κατανοώ πλήρως αυτές τις ανησυχίες. Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη πρέπει να τις αντιμετωπίσουν. Αλλά δεν μπορούμε να συζητήσουμε για αυτές χωρίς να μιλήσουμε για την κλιματική αλλαγή, την απώλεια βιοποικιλότητας, την κατάρρευση του οικοσυστήματος. Είναι όλα συνδεδεμένα και πρέπει να αντιμετωπιστούν από κοινού».
Τι δείχνει η έκθεσή σας για την ατμοσφαιρική ρύπανση σε ΕΕ και Ελλάδα;
«Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη παραμένει πολύ πάνω από τα συνιστώμενα επίπεδα του ΠΟΥ. Η τελευταία αξιολόγηση του EEA δείχνει ότι 253.000 θάνατοι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί στην ΕΕ εάν οι συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων πληρούσαν τις συστάσεις του ΠΟΥ. Για την Ελλάδα, τα στοιχεία μάς δείχνουν ότι κατά μέσο όρο οι Ελληνες εκτίθενται σε ατμοσφαιρική ρύπανση πολύ πάνω από τις κατευθύνσεις του ΠΟΥ για την ποιότητα του αέρα και επίσης πάνω από τη συγκέντρωση σωματιδίων του μέσου Ευρωπαίου. Οι κάτοικοι ελληνικών πόλεων εκτέθηκαν σε συγκεντρώσεις όζοντος πάνω από το ευρωπαϊκό όριο τιμής-στόχου. Ωστόσο, βλέπουμε ότι οι συγκεντρώσεις των μικροσωματιδίων, των πιο επιβλαβών ατμοσφαιρικών ρύπων για την υγεία, έχουν μειωθεί τα τελευταία δέκα χρόνια».
